Over een miljoen googol (10106) jaar: het heelal is dood, kapot, voorbij. Aan alles komt een eind, zelfs aan ons onmetelijk grote heelal vol kolkende sterrenstelsels en allesverslindende zwarte gaten. Hoe het precies zal gebeuren, is nog een open vraag.
Het universum wordt kleiner en kleiner en steeds warmer. Uiteindelijk stort alle materie in zwarte gaten ineen, die vervolgens fuseren tot één gigantisch zwart gat of Big Crunch-singulariteit (een singulariteit is een punt met een bijna oneindig grote dichtheid).
Een fascinerende vraag, en het antwoord is minstens zo fascinerend: de oerknal vond overal plaats. Er is geen specifieke plek aan te wijzen voor de big bang, want dan zou je ervan uitgaan dat de oerknal in het universum plaatsvond. Dat is niet correct, het uitdijen van het universum zelf ís de oerknal.
Het einde van het heelal is het gebied – in alle richtingen – waar licht 13,8 miljard jaar geleden vertrok. Daar bevindt zich wat astronomen de waarneemhorizon noemen. 'Daar voorbij is niets. Geen tijd, geen ruimte, geen materie', zegt hij.
Op deze afstand is de uitdijingssnelheid ongeveer 200.000 lichtjaar per miljard jaar – 0,02 procent van de lichtsnelheid.
Het begint 13,8 miljard jaar geleden met een enorme explosie. Na deze oerknal bestaat het universum volledig uit heet plasma . Het heelal zet uit en koelt daardoor af. Zo'n 380 duizend jaar na de oerknal is het heelal zo ver afgekoeld dat elektronen en protonen samen waterstof atomen kunnen vormen.
Het heelal is zwart, omdat het leeg is en dus kleurloos. Materie heeft wel een kleur vanwege de manier waarop het verschillende kleuren (zon)licht absorbeert, reflecteert of verstrooit. Bij afwezigheid van materie is er dus geen reflectie of verstrooiing en dus zie je zwart, wat de afwezigheid van het licht aangeeft.
De aarde cirkelt braaf rondjes om de zon. Maar waar in het grote heelal gebeurt dit allemaal? Hier: dat is de Melkweg, een verzameling zo'n twee tot vier miljard sterren.
Om met de deur in huis te vallen: van alles wat er in het heelal zit, zien we tot nu toe maar zo'n 4 (!)procent. Van 96 procent van het heelal weten we niet waaruit het bestaat.
Dat het heelal immens groot is, dat is duidelijk.
De diameter van onze Aarde is zo'n 12.700 kilometer.
De Amerikaanse sterrenkundige Edwin Hubble ontdekte door het meten van de roodverschuiving (dopplereffect) dat sterrenstelsels zich uit elkaar bewegen.
Het waarneembare heelal
Echter omdat het heelal al die tijd bezig is met uitzetten, is de diameter veel groter en die wordt geschat op 93 miljard lichtjaar. Het aantal sterrenstelsels in het waarneembaar heelal bedraagt naar schatting 2.000 miljard.
Het heelal is ontstaan uit een enkele explosie die bekend staat als de Big Bang. Deze explosie vond ongeveer 13,8 miljard jaar geleden plaats en zette het universum in gang.
Volgens de hedendaagse kennis is het zichtbare heelal opgebouwd uit grote groepen superclusters en clusters die, samen met slierten sterrenstelsels (filamenten), een draderig netwerk vormen waartussen zich enorme superholtes bevinden.
Het is heel aannemelijk dat er meerdere – misschien wel ontelbaar veel – heelallen bestaan. Deze heelallen maken dan weer deel uit van een groter geheel. Dit noemen onderzoekers het multiversum.
Het heelal dijt uit, waardoor de fotonen in de kosmische achtergrondstraling 45 miljard lichtjaar reisden om er te komen. Hierdoor heeft het zichtbare universum een doorsnee van circa 90 miljard lichtjaar. Toch is het heelal minimaal 250 keer groter, zo blijkt uit een nieuwe wiskundige berekening.
21 aarde-achtige planeten
Het aantal ontdekte planeten buiten ons zonnestelsel komt met de nieuwe vondst op een totaal van 3264. 21 van die planeten lijken op aarde: ze hebben ongeveer dezelfde grootte en bevinden zich in een zone waar de temperaturen vloeibaar water mogelijk maken.
Met een diameter van 1 miljard lichtjaar is de BOSS Great Wall het grootste object dat ooit is waargenomen.
De aarde draait met een gekantelde as ten opzichte van de zon, en in de zomermaanden is de Noordpool naar de zon gericht. Daarom gaat de zon voor enkele weken niet onder boven de poolcirkel. In Noorwegen is Spitsbergen de plek waar de middernachtzon het langst te zien is.
Svalbard, of eigenlijk Spitsbergen, is het meest noordelijk gelegen eiland van Noorwegen. Door de draaiing van de aarde om de zon is het hier in de winterperiode 84 dagen donker. De zon komt dan helemaal niet op en het is dus gewoon constant donker.
De middernachtzon is een natuurlijk fenomeen waarbij de zon om middernacht boven de horizon staat, en dus ook gedurende de rest van de dag en nacht. Dit fenomeen komt jaarlijks tijdens een bepaalde periode in gebieden rond en vooral ten noorden van de noordpoolcirkel voor, zoals Noord-IJsland en Noord-Scandinavië.
Vervolgens hebben we de dichtheid van ons heelal nodig: 8,64 miljardste van een miljardste van een miljardste (ofwel 8,64 maal 10^-27) kilogram per kubieke meter. Vermenigvuldigen we deze dichtheid met het eerdergenoemde volume, dan blijkt dat het waarneembare heelal 3,5 maal 10^54 kilogram 'weegt'.
Net zoals aardbevingen inzicht geven in het binnenste van onze planeet, geven sterbevingen aanwijzingen voor wat er in het binnenste van een ster gebeurt. Die inwendige processen verraden dan weer hoe oud een ster ongeveer is.
De ruimte is geen echt vacuüm, maar bestaat hoofdzakelijk uit plasma van waterstof en helium, elektromagnetische straling (in het bijzonder kosmische achtergrondstraling) en neutrino's.