Wanneer de inflatie te hoog is doordat de vraag naar goederen en diensten groter is dan het aanbod, kunnen we in normale omstandigheden de rente verhogen en zo de kredietverlening duurder maken. De economie koelt dan af, de inflatieverwachtingen worden getemperd en de inflatie daalt.
Een hoge rente maakt het duurder om geld te lenen. Dat zorgt ervoor dat mensen en bedrijven minder geld uitgeven. En dan neemt de vraag af. Het gevolg daarvan is dat de prijzen minder hard stijgen waardoor de inflatie afneemt.
De overheid is een van de weinige partijen die in elk geval op korte termijn profiteert van de hoge inflatie. De staatsschuld wordt in reële termen immers minder waard.
De ECB verhoogt de rente om de hoge inflatie in de eurozone de kop in te drukken. In Nederland stegen de prijzen in augustus met maar liefst 12 procent. Door de rente te verhogen, wordt lenen duurder. Daardoor zal de inflatie afnemen.
Wereldwijd proberen centrale banken de inflatie omlaag te brengen. Het verhogen van de rente is daarvoor het belangrijkste instrument. De hoop is dat het de groei van de economie vertraagt, en in het kielzog daarvan de prijsstijgingen (en dus de inflatie).
Een normale (lage) inflatie (kleiner dan 2 procent) wordt gezien als gunstig voor de economie: het spoort de consument aan goederen te kopen want uitstel betekent dat men meer moet betalen voor hetzelfde product. Het maakt ook lenen interessant want inflatie knabbelt aan de rente die je op de lening moet betalen.
Spaarrente omhoog
Een verdere stijging van de spaarrente lijkt waarschijnlijk. De verwachting is dat de lange rente in 2022 verder gaat stijgen. Als je kiest voor een spaarrekening met een variabele rente, dan heb je vooral te maken met de gevolgen van de besluiten van de Europese Centrale Bank ECB.
Van Bruggen Adviesgroep acht het meest waarschijnlijke scenario dat de hypotheekrente in 2022 licht gaat stijgen met 0,2 à 0,4%.
Een beetje inflatie is goed voor de economie. Doorgaans heeft men het dan over zo'n 2 procent. Als de prijzen lichtjes stijgen, hebben consumenten er geen belang bij om hun aankopen uit te stellen en consumeren ze vlot. Dat zorgt voor een blijvende vraag naar goederen en diensten en dus voor werkgelegenheid.
Goud/zilver: edelmetalen doen het meestal goed als een economie het slecht doet, en zijn op lange termijn wellicht dé beste indekking tegen inflatie. Het nadeel is wel dat deze geen stroom van inkomen binnenbrengen, maar de voordelen zijn voor veel mensen belangrijker en ze zweren bij goud en zilver.
Nadelen van inflatie voor huishoudens
Alles wordt duurder en de lonen stijgen normaal gesproken slechts later mee. Ook worden pensioenen niet altijd aangepast (geïndexeerd) aan stijgende prijzen. Spaarders worden in tijden van hoge inflatie geconfronteerd met een negatief reëel rendement.
Als de inflatie hoger dan 2% zou zijn, zou er kans zijn op geldontwaarding en een daling van de koopkracht. Bij een hoge inflatie wordt het spaargeld van mensen minder waard. Ook zullen zij minder kunnen kopen van hun inkomen. Om dit te voorkomen probeert de ECB ervoor te zorgen dat de inflatie niet hoger wordt dan 2%.
Deze steeg van 0% begin dit jaar naar 2,1% in juni, daalde vervolgens naar 1,1% begin augustus en staat inmiddels op 2,3%. Volgens onze prognoses zal de 10-jaars staatsrente zodra de inflatie afzwakt, weer dalen richting 1,5% eind volgend jaar.
Invloed inflatie op waarde spaargeld
Als de prijzen stijgen, betekent dit dat je geld minder waard wordt. Je kunt immers met dezelfde euro minder kopen. Dit heeft ook gevolgen voor je spaargeld. Als de inflatie hoger ligt dan de spaarrente die je ontvangt, wordt je spaargeld minder waard.
Ook Philip Bokeloh, econoom bij ABN AMRO, deelt zijn verwachting voor de hypotheekrente in 2022. Zijn voorspelling is, net als die van ons, dat de rente hooguit licht zal stijgen voor zowel hypotheken met een lange als korte looptijd. De inflatie is de belangrijkste oorzaak voor die verwachte lichte stijging.
De economen van DNB maken hierbij de schatting dat de 10-jaarsrente in 2022 stijgt naar een niveau van 0,2 procent en in 2023 verder oploopt naar 0,4 procent. De verwachting is dus dat de 10-jaars staatsrente de komende twee jaar met ongeveer een half procentpunt stijgt.
De conclusie van deze institutionele obligatiebeleggers is dat de lange rente de komende drie jaar laag blijft. Dat komt vooral voort uit de structureel hoog blijvende vraag naar langlopende obligaties. Bovendien blijken ze zich momenteel eveneens geen zorgen te maken over een stijgende inflatie.
Deze data is afkomstig van het CBS dat maandelijks de mutatie van de consumentenprijsindex (CPI) publiceert, uitgedrukt in in een % verandering t.o.v. een jaar eerder. De gemiddelde CPI inflatie in Nederland in 2022 is 8.95%.
Met de rente gaat het net zo: als consumenten en bedrijven geld willen besteden, beleggen en investeren maar niet gemakkelijk aan een lening kunnen komen, stijgt de rente meestal, omdat er weinig krediet beschikbaar is. Lenen wordt dan dus duurder.
"De hoeveelheid geld in handen van burgers en bedrijven is tijdens de coronacrisis sterk gegroeid", aldus Hoogduin. Dat geld wordt nu massaal uitgegeven, waardoor de prijzen omhoog gaan. "Als inflatie een vuurtje is, dan is de geldhoeveelheid het brandhout dat het vuur aan de gang houdt", beaamt Mujagic.
Hoeveel spaargeld mag je hebben 2021? In het jaar 2021 mag je een heffingsvrij vermogen hebben van € 50.000. Met een partner is het heffingsvrij vermogen vastgesteld op € 100.000.
De gemiddelde variabele spaarrente was begin jaren 80 ongeveer 10% op jaarbasis. 11,6% is de hoogste rente ooit door een Nederlandse bank gegeven. Dat was in 1980. Toch moet je in je achterhoofd houden dat de inflatie tussen 1979 en 1983 hoog was (+5% per jaar) en de waarde van huizen daalde (-35% in 4 jaar tijd).
De spaarrente is nu laag, omdat er onder andere heel veel gespaard wordt in Nederland, zegt Benink. "Die banken moeten dat geld eigenlijk uitzetten, maar dat kan niet. Ze kunnen het geld niet kwijt." Daarnaast konden banken heel goedkoop lenen bij de ECB.