Heeft de overledene een testament gemaakt, dan staat daarin wie de erfgenamen zijn en wat ze erven. Als er geen testament is, bepaalt de wet wie de erfgenamen van de overledene zijn en welk deel ze krijgen.
Afhandelen van erfenis door notaris
De notaris die het testament heeft gemaakt neemt geen contact op met de erfgenamen na het overlijden van de erflater. Dat doet de notaris alleen als hij of zij is aangewezen als executeur. Anders gaat de notaris niets doen en moeten de erfgenamen het zelf onderling regelen.
Op grond van de Wet op het notarisambt is het mogelijk om het openen van een testament uit te stellen tot na de uitvaart. Dit kun je bijvoorbeeld opnemen in je testament als je iemand onterft en niet wilt dat iemand daar achter komt voor je begrafenis. In dat geval is je testament pas na een kleine week openbaar.
De wet is van toepassing als er geen testament is (of als er een testament is waarin de wet van toepassing wordt verklaard). Is er een testament waarin van de wet wordt afgeweken, dan is dat altijd bindend.
Wettelijke en testamentaire erfgenamen hebben volgens de wet recht op inzage in uw testament. Zij kunnen hiervoor bij de notaris of bij het Centraal Testamenten Register een schriftelijk aanvraag indienen. Dit kan echter alleen na uw overlijden.
Het testament openen
Er is geen vormvereiste voor het openen van een testament. De nabestaanden kunnen dit gewoon zelf uitvoeren. Realiseer je dat, als je bij een notaris aan tafel gaat zitten, je ongeveer € 200,– per uur betaalt.
Hoeveel tijd dat is, verschilt sterk per nalatenschap. In een vrij overzichtelijke situatie duurt de afwikkeling al snel ruim een jaar. In ingewikkelde omstandigheden kan dit ook oplopen tot meerdere jaren. Pas na afwikkeling van de nalatenschap kan de erfenis verdeeld worden onder de erfgenamen.
Over de nalatenschap moet je namelijk in de meeste gevallen belasting afdragen. Daarna moeten alle rekeningen betaald worden, bijvoorbeeld voor de notaris, de executeur en eventuele rechtbankkosten. Het geld dat overblijft, wordt vervolgens uitbetaald aan de erfgenamen.
Voordelen van een testament
Je verdeelt de erfenis zoals jij dat wilt. Je kunt iemand onterven. Het is mogelijk en goed doel of goede vriend aan te wijzen als erfgenaam. Je kunt één erfgenaam het vruchtgebruik geven van jouw woning zonder dat deze direct eigenaar van de woning wordt.
Legitieme portie
U kunt uw kind niet helemaal onterven. Uw kind houdt het recht op een deel van uw erfenis. Dit deel heet de legitieme portie. Het is de helft van wat uw kind zou hebben gekregen zonder testament.
Degene die de opdracht geeft voor de uitvaart is verantwoordelijk voor de betaling. Als er genoeg geld in de nalatenschap is, kan de rekening daarvan worden betaald.
In een testament kan zijn vastgelegd wat er na overlijden met de bezittingen van de overledene zal gebeuren, maar dit is niet wettelijk verplicht. Wanneer er geen testament is, bepaalt de wet of u erfgenaam bent en op welk deel u recht heeft.
De uiteindelijke rekening voor het afwikkelen van de erfenis kan een paar honderd euro zijn als er een duidelijk testament is of wanneer alle erfgenamen het snel eens worden. Maar het kan ook duizenden euro's of zelfs nog meer kosten. Doorgaans worden de notariskosten betaald uit de erfenis.
Hiervoor moet u naar een notaris. Dat kan de notaris zijn die het testament gemaakt heeft (of zijn opvolger), of een notaris naar keuze. Die notaris naar keuze benadert dan de notaris die het testament gemaakt heeft en krijgt een afschrift. Nu kan de notaris de erfgenamen informeren over de inhoud van het testament.
Een testament blijft wettelijk altijd gelden. Er zit dus geen einddatum op. In de praktijk moet je een testament wel regelmatig herzien om te beoordelen of deze nog aansluit op jouw huidige situatie en wensen.
Executeur regelt zaken rondom erfenis
De begrafenis of de crematie. Maar ook betaling van schulden en verdeling van goederen. U kunt in uw testament iemand aanwijzen die de erfenis regelt: een executeur.
Wettelijke beperkingen aan inhoud testament
Je kan jouw kind(eren) wel onterven, maar het recht op de legitieme portie kan je niet in jouw testament ontzeggen. Een onmogelijk te vervullen voorwaarde is ook ongeldig. Daarnaast bepaalt de wet dat je soms niet aan een bepaalde persoon mag nalaten.
In een testament kun je extra bepalingen opnemen om de erfbelasting te beperken of om meer sturing te geven aan het moment waarop erfbelasting betaald moet worden (meer bij het overlijden van de eerste ouder of juist bij overlijden van de tweede ouder, of spreiden over beide overlijdens).
Nee, u heeft niet in alle gevallen een testament nodig. Het erfrecht is in Nederland in een wet vastgelegd. Deze wet regelt naar wie uw erfenis gaat na uw overlijden.
Beleggen geld uit de erfenis
Je kunt zelf gaan beleggen, maar je kunt ook samen met de beleggingsexperts van je bank gaan beleggen. Of je kunt je beleggingen laten beheren door je bank. Beleggen is niet zonder risico's. De waarde van het vermogen dat je inlegt kan dalen.
Als u een erfenis krijgt, hoort dit bij uw vermogen - ook al is deze nog niet onder de erfgenamen verdeeld. Over uw vermogen betaalt u misschien inkomstenbelasting. Lees hoe dat zit. Geef in uw aangifte inkomstenbelasting uw aandeel van de erfenis aan bij uw bezittingen en (eventueel) schulden.
Dit duurt in veel gevallen gemakkelijk een jaar. In ingewikkeldere situaties kan dat oplopen tot een meerdere jaren. Een legaat wordt meestal eerder uitgekeerd of uitbetaald. Als het gaat om een legaat van een specifiek goed, dan kan dat in de eerste maanden na het overlijden al het geval zijn.
Navraag doen bij banken
Soms is het na iemands overlijden niet duidelijk of en waar hij of zij een bankrekening had. Dan kan je via slapendetegoeden.nl in één keer navraag doen bij de grootste en bekendste Nederlandse banken. Alleen erfgenamen en executeurs kunnen die navraag doen.
De kinderen hebben een bijzondere positie in het erfrecht. Ook als de ouder in zijn of haar testament heeft vastgelegd dat je onterfd wordt, mag je een deel van de erfenis opeisen. Dit deel heet de legitieme portie en bestaat alleen uit geld, nooit uit spullen van de overledene.