Door de Russische invasie van Oekraïne worden pasta, brood, groente en ook vlees nog duurder, verwachten experts. Al voor de inval waren de voedselprijzen wereldwijd heel hoog, benadrukt Nadia Menkveld, landbouweconoom bij ABN Amro.
Rusland en Oekraïne zijn grote exporteurs van tarwe en graan. Dus stijgen de prijzen door de oorlog. Landbouweconoom Koos Gardebroek voorziet vooral problemen voor Nederlanders met een kleine portemonnee: 'Het kan oplopen tot honderden euro's per jaar.
Door de oorlog in Oekraïne is de aanvoer van (onder meer) maïs sterk verstoord. Hierdoor stijgen de voerkosten in de Nederlandse varkenshouderij en pluimveesector. Nederland is voor zijn veevoer sterk afhankelijk van de import uit Oekraïne. Door de oorlog staat ook de beschikbaarheid van maïs onder druk.
Vooral producten die veel energie kosten om te produceren worden duurder. Ook stijgen de prijzen van veel producten waarvan Rusland, Oekraïne en Wit-Rusland een belangrijke producent zijn. Dit zijn bijvoorbeeld aardolie, gas, graan, hout, nikkel, palladium, aluminium.
NIJMEGEN - Benzine, gas, brood en zelfs friet: alles wordt steeds duurder. Komt dat allemaal alleen maar door de oorlog in Oekraïne? Of zijn er ook andere oorzaken? En wanneer houden de prijsstijgingen op?
Rusland is de grootste exporteur van graan, rogge en gerst. Vooral landen in het Midden-Oosten en Afrika zijn hier sterk afhankelijk van: het graan dat bijvoorbeeld Turkije en Egypte importeren komt voor ruim 70 procent uit Rusland. Ook Oekraïne is een grote exporteur van graan, maïs en zonnebloemolie.
Naast olie en aardgas importeren Nederlandse bedrijven ijzer, staal, steenkool, koper, kurk en houtwaren uit Rusland. De Nederlandse export bestaat vooral uit medicijnen, bloemen, kunststoffen, vervoermiddelen, computerapparatuur en medische instrumenten en apparaten.
Chocola, bananen, appels en schoonmaakmiddelen werden maar een beetje duurder. Dat concludeert marktonderzoeker GfK dat de prijzen bijhield van 55 producten in negen verschillende supermarktketens in de periode september 2021-juli 2022.
Er zijn op dit moment geen aanwijzingen voor specifieke dreigingen voor Nederland, maar de ontwikkelingen in het conflict volgen elkaar snel op. Dat maakt dat het dreigingsbeeld snel kan veranderen.
De oorlog in Oekraïne leidt ook tot grote tekorten van biologische grondstoffen voor diervoeders. De sector heeft bij de Europese Unie een derogatie aangevraagd zodat pluimveebedrijven en varkensbedrijven 5 procent gangbaar eiwitrijk veevoer mogen bijmengen in biologisch voer.
Ruwe zonnebloemolie en maïs zijn voor Nederland de belangrijkste producten uit Oekraïne. De invoerwaarde van deze twee producten was in 2021 ongeveer even groot en bij elkaar opgeteld 52,5 procent van de totale invoer uit Oekraïne. Kool- en raapzaad zijn goed voor 17 procent van de invoerwaarde.
Zo blijkt dat zwangerschapstests, condooms en 'andere mechanische voorbehoedsmiddelen' (zoals spiraaltjes) gemiddeld 3,2 procent goedkoper werden. Maar ook het beddengoed werd gemiddeld een klein beetje minder duur: 1,3 procent. Producten van papier werden 5,1 procent goedkoper ten opzichte van maart 2021.
Niet alleen olie, gas en graan worden veel duurder door de oorlog in Oekraïne. De prijzen van batterijen, chips en bouwmaterialen kunnen ook gaan stijgen.
Voor Rusland is de EU zelfs de grootste handelspartner. Daarnaast is de EU de grootste investeerder in Rusland. De belangrijkste Europese exportproducten naar Rusland zijn machines, transportmiddelen en chemicaliën. De EU importeert uit Rusland vooral olie en gas.
Rusland exporteert vooral graan (40%), diepgevroren vis en zeevruchten (18%) en plantaardige olie (13%).
Gevolgen van een kernoorlog
Als gevolg van de enorme branden zou er zoveel stof in de atmosfeer kunnen komen dat daardoor de atmosfeer zou verduisteren en een paar jaar een nucleaire winter zou heersen. Hierdoor zou er geen landbouw mogelijk zijn en de overlevenden verhongeren.
Wil de term 'Derde Wereldoorlog' echter zeggen dat de oorlog van 1939 tot 1945 ook echt de 'tweede' was die wereldwijd werd gevoerd?
Over de kans op een kernoorlog is weinig zeker. Behalve dat het iets minder onwaarschijnlijk is – nee, lijkt – dat de mensheid zichzelf de komende jaren naar de vergetelheid vaporiseert.
De grootste prijsstijgingen vind je in het pasta-, brood- en zuivelschap. Chocolade, bananen en schoonmaakartikelen worden nauwelijks tot niet duurder. Dat we nu meer betalen voor onze boodschappen, komt volgens de onderzoeker mede door de oorlog in Oekraïne. Ook graan- en arbeidstekorten spelen een rol.
Boodschappen gemiddeld een vijfde duurder: deze producten kennen de hardste prijsstijging. Consumenten zijn nu gemiddeld bijna een vijfde meer kwijt om hun boodschappenkarretje te vullen dan elf maanden geleden. Pasta, brood en zuivel stegen nog meer in prijs dan dat gemiddelde, stelt marktonderzoeker GfK na onderzoek.
Wat betreft de dagelijkse voedingsproducten zijn onder meer vlees en groente duurder geworden, volgens het CBS. Dat komt omdat kassen vaak worden verwarmd met gas, en omdat boeren te maken hebben met hoge kosten voor kunstmest of grondstoffen voor veevoer. Beide zijn een gevolg van de oorlog in Oekraïne.
Belangrijke in Nederland geproduceerde producten met bestemming Rusland zijn geneesmiddelen, wegvoertuigen, zoals trekkers voor opleggers, en bloemen. Wederuitvoer met bestemming Rusland betreft onder andere elektronische schakelingen, telefoons en geneesmiddelen.
Er geldt een importverbod voor (producten van) ijzer en staal uit Rusland. Ook daaraan gerelateerde diensten zijn verboden. Meer informatie: EU-verordening 833/2014, bijlage XVII. Er is een importverbod voor cement, hout en kunstmest.