Hoogleraar Van Dam weet dat bier en water naast elkaar werden gedronken in de middeleeuwen. "Daar hebben we veel aanwijzingen voor. Men dronk veel bier omdat het een hogere status had. Vooral mannen deden dat, vrouwen en kinderen dronken water."
Bij het ontbijt van brood, boter en kaas was er al 'een glas bier, voor ieder, zo wel de Kinderen als de Oude Lieden'. Verondersteld wordt dat kinderen vroeger lichtalcoholische bieren dronken. Eind 18e eeuw was het niet zo simpel. De Groningse kinderen kregen 'gewoon' de lokale kluin, en nog wijn ook.
Voor. Er werd water gedronken, maar vaak werd het vermengd met bier of wijn. Een ander populair drankje was water met honing, en dat werd vaak een tijdje weggezet om te gisten, zodat er alcohol in kwam.
Toch dronken vroeger niet veel mensen alcohol, het was gewoon te duur en niet altijd te krijgen. Tot in de Middeleeuwen bleef dat zo. In die tijd maakten mensen wijn uit vruchten en bier uit gerst en honing. Het alcoholgehalte van die dranken was laag.
In de Middeleeuwen was bier een heel populaire drank. In de late Middeleeuwen zien we de eerste grote brouwerijen ontstaan. De gewone man, vrouw en zelfs kind dronk bier echter niet zozeer voor de gezelligheid of het plezier. Het was een manier om op een gezonde en voedzame manier voldoende te drinken.
Alcoholvergiftiging. Als jongeren snel veel alcohol drinken dan is er kans dat ze in coma raken. Dit is de zwaarste vorm van een alcoholvergiftiging. Dit gebeurt eerder bij jongeren omdat ze een kleiner lichaam met minder vocht hebben.
In de Middeleeuwen werd veel bier gedronken. Met gemak dronk iedere man, vrouw of kind wel 300 liter bier per jaar. Het bier dat de Middeleeuwer dagelijks dronk lijkt overigens niet op het bier dat we nu drinken. Het bevatte nauwelijks alcohol en smaakte waarschijnlijk vrij zuur.
De mens is helemaal niet evolutionair voorbestemd om geen koolhydraten te eten, zoals paleo-aanhangers beweren. De oermens at al dagelijks pap en brood en dronk bier van wilde granen voordat de stap naar de landbouw werd gemaakt, ver voor het Neoliticum 10.000 jaar geleden.
Eerst brouwden ze met gruit, een kruidenmengsel, maar al in 822 vermeldt een abt het gebruik van hop in bier. Hop gaf het bier een bittere smaak en verbeterde de houdbaarheid. Maar de hoeveelheid hop was moeilijk te controleren en te veel hop maakte het bier ondrinkbaar.
'Mede' gemaakt van honing is waarschijnlijk het oudste alcoholische drankje dat we kennen. Het werd 8000 jaar geleden al gedronken. Het is waarschijnlijk toevallig ontstaan doordat honing en water op een warme plek met gist in aanraking kwam. Bier was 5400 jaar voor Christus al bekend.
Vlees, melk en kaas
Een groot deel daarvan was van bekende landbouwdieren, zoals rund, varken, schaap, geit en paard. De bewoners van de nederzetting aten vooral rundvlees. Varken en schaap kwamen minder vaak op het bord, al hadden ze in de loop van de eeuwen wel steeds meer voorkeur voor schapenvlees.
Brood vormde het hoofdvoedsel, gevolgd door andere graanproducten, zoals pap. Vlees was prestigieuzer en duurder dan graan of groente. De adel liet bij speciale gelegenheden een beer (mannelijk varken) slachten. Als smaakmakers werden verjus, wijn en azijn gebruikt.
Men kende erwten, bonen, wortelen en knollen, maar berichten daarover zijn schaars. Gezonde mensen aten grote hoeveelheden roggebrood en vlees, die met grote hoeveelheden bier naar binnen werden gespoeld, in de middeleeuwen at men om te drinken, en dronk men om te eten.
Gruit en gagel versus hop door de eeuwen heen
In de middeleeuwen werd bier gebrouwen met kruidenmengsels die in het Middelnederlandsch Woordenboek grute, gruyte, gruut, gruyt of gruet worden genoemd.
Als ontbijt aten ze pap, pannenkoek, aardappel of brood met reuzel, stroop en af en toe jam. Als hoofdmaaltijd aten ze meestal een stamppot met veel aardappelen of een gerecht van peulvruchten, zoals bruine bonen en erwtensoep. Rijke mensen konden vaker vlees, vis en zuivel kopen.
Alleen borstvoeding of flesvoeding is genoeg. Je kind krijgt nog borstvoeding of flesvoeding, maar mag nu ook 1 of 2 bekertjes water of thee, zonder suiker, per dag. Als je kind meer wil drinken, is het ook goed.
De alcoholhoudende drank bier – ook wel bekend als de goudgele rakker, opgewonden appelsap, natte klets, Bierella of Spa Goud – is al duizenden jaren oud.
Bierbrouwen is een bezigheid die al eeuwen oud is. De Sumeriërs, een volk dat ongeveer 5000 jaar geleden in Mesopotamië, het tweestromenland tussen de Eufraat en de Tigris, nu behorend tot huidige Irak, leefde, waren vermoedelijk de eersten die bier maakten.
Vanwege het feit dat de drank tijdens het productieproces verhit moest worden, bevatte het gerstenat namelijk minder schadelijke bacteriën dan water, en was daarmee dus gezonder.
Daarnaast kost het regelmatig drinken van kleine hoeveelheden je lichaam veel energie. Dit komt doordat je bij ieder slokje water ook bacteriën binnenkrijgt. Deze activeren het immuunsysteem en zetten je spijsverteringsorganen aan het werk.
Invloed op je lichaam
In de puberteit groeien je botten en spieren in een versneld tempo. Alcohol verstoort dit. Het verlaagt onder meer het groeihormoon. Dat betekent dat je door het drinken van te veel alcohol minder goed groeit.
Het bier was vooral bestemd voor het gewone volk. De Romeinse historicus Tacitus (ca. 56-117) schreef kort na Christus over de Germanen en zei: 'De Germanen hebben een vreselijk brouwsel gemaakt van gerst of tarwe, een brouwsel dat slechts in de verte lijkt op wijn.
En de winnaar is Tsjechië! Zij drinken vooral het 'oerpils' Pilsner Urquell dat ooit in het Tsjechische dorpje Plzen is uitgevonden. Al 29 jaar voeren zij zuipend de lijst aan.
Wie de uitvinder van alcohol was is niet meer te achterhalen. Want het oudste document dat over alcohol gevonden is, is een bierbrouwersrecept van 5000 jaar oud. Dit is een kleitafel uit Sumerië. En een Sumerische tekst van zo'n 1000 jaar later heeft het over bier én wijn.
De bakermat van het bier ligt waarschijnlijk in het Midden-Oosten en Egypte. Een van de eerste schriftelijke vermeldingen van bier staan op 5000 jaar oude Soemerische kleitabletten uit Mesopotamië (het huidige Irak en Syrië). Daarop worden meer dan 20 soorten bier en verschillende recepten met bier beschreven.