Het dieet van vleermuizen is het meest divers van alle zoogdieren. Zo bestaan er vegetarische vleermuizen die zich vooral voeden met fruit en nectar. Andere soorten zijn vleeseters, van insekten tot kikkers. Ook bestaan er vleermuizen die zich voeden met het drinken van bloed.
Daar kruipen ze vaak tussen en voelen ze zich veilig. Een beetje water is goed, maar pas op meteen bakje. Hier kunnen ze in verdrinken. Tegen de avondschemering (na zonsondergang) kun je het jong aan de boom of aan de muur van de gevel hangen, dicht bij de plek waar je het beestje hebt gevonden.
Overdag slapen vleermuizen hangend op hun kop of weggekropen op plekken waar ze moeilijk te bereiken zijn voor hun vijanden (roofvogels, uilen, katten, marters). Ze zitten op warme, droge, donkere plekken. Bijvoorbeeld in een spouwmuur, onder dakpan- nen van een modern gebouw of in een boomholte.
Er zijn ook vleermuizen die liever fruit, zaden en stuifmeel van bloemen eten. Hun lievelingskostjes zijn vijgen, mango's, dadels en bananen. Sommige fruiteters drinken zelfs suikerwater dat bedoeld is voor het bijvoeren van kolibries.
Daarnaast is de kleur van verlichting van belang; vleermuizen zijn bijvoorbeeld ongevoelig voor oranje/rode verlichting en zijn, met uitzondering van de niet in Nederland voorkomende vampiervleermuizen, niet in staat infrarood waar te nemen.
Vleermuizen bijten niet tenzij ze zich bedreigd voelen bijvoorbeeld wanneer mensen hem proberen op te pakken. Vleermuizen veroorzaken veel overlast. Deze dieren maken nauwelijks geluid en hebben een zeer droge ontlasting waardoor ze niet stinken.
Stinkende uitwerpselen van vleermuizen
De stank van de uitwerpselen van vleermuizen wordt vaak vergeleken met de geur van rottend knoflook. Maar in combinatie met de urine van ratten, zal de ammoniaklucht van de urine overheersen.
Vampiervleermuizen (Desmodontinae), of gewoon vampieren, zijn enkele soorten Zuid-Amerikaanse vleermuizen die zich uitsluitend voeden met bloed dat ze 's nachts na een kleine beet oplikken van slapende slachtoffers, meestal vee.
Alle Nederlandse vleermuizen zijn insekteneters, en er zijn ook een aantal tropische vleermuizen die insecten eten. Een vleermuis moet om te overleven per nacht een kwart tot een derde van zijn lichaamsgewicht aan insecten eten. Voor een vleermuis betekent dat per nacht wel 3000 muggen, motjes en kevertjes.
De meeste Nederlanders krijgen al de rillingen van het woord vleermuis. Laat staan dat dit dier in jouw woning voorkomt. Je verwacht mogelijk niet dat jou dit overkomt, maar dit is wel degelijk mogelijk. Indien er een vleermuis in huis zit, zorgt dit in veel gevallen voor overlast.
Het kan gebeuren dat ze zo soms rakelings langs je heen scheren. Hun sonar heeft hen echter al lang laten weten dat jij geen smakelijk insect bent maar een groot, te mijden voorwerp. In je haren vliegen - en erin verstrikt raken - doen ze dus niet.
Om in het donker op insecten te kunnen jagen, maken vleermuizen slim gebruik van echolocatie: ze maken met hun stembanden korte piepjes en luisteren of deze terugkaatsen (echoën) van objecten en insecten in de ruimte om hen heen.
Katten kunnen levende vleermuizen zelf vangen. Het hoeft niet zo te zijn dat het al een dood exemplaar was. Vaak vinden katten (dwerg)vleermuizen bij u in of nabij uw huis of bij een spouwmuur.
Ze hebben ongeveer het formaat van muizenkeutels. Omdat vleermuizen veelal onder een dakbeschot of andere hoge plek kruipen blijven de uitwerpselen op de muur geplakt. Ook kunt u op het dak keutels vinden. In de keuteltjes zijn vaak delen van insecten terug te vinden zoals schilden of vleugeltjes.
Vleermuizen leven vaak samen met een grote familie, deze groep noem je een kolonie. Soms bestaat zo'n familie wel uit vijfhonderd vleermuizen! Als ze met een grote groep zijn kunnen ze ook een gigantisch lawaai maken.
Via wondjes, maar ook via de slijmvliezen van de ogen of de mond, kan het virus het lichaam binnenkomen. Het virus kan vervolgens het zenuwstelsel binnendringen en via de zenuwbanen uiteindelijk in de hersenen komen. De ziekte is dan altijd dodelijk.
Vleermuizen zijn niet blind, zoals nogal eens wordt gedacht. Sterker nog, studies wijzen uit dat vleermuizen veelvuldig gebruik maken van hun gezichtsvermogen bij het uitvliegen, tijdens navigatie en oriëntatie en, in mindere mate, bij het foerageren.
In West-Europa is het enige gekende virus dat vleermuizen overdragen naar mensen het European Bat Lyssavirus, een virus dat de ziekte rabiës (hondsdolheid) kan veroorzaken. Deze ziekte isdodelijk, maar het risico op besmetting vanuit vleermuizen is erg laag (99% van de besmettingen komt via honden).
De vleermuis zal enkele rondjes door de ruimte cirkelen. Dat is zijn manier om met behulp van zijn echolocatie de omgeving te verkennen. Al snel zal hij het open raam ontdekken en hierdoor naar buiten vliegen.
Meestal is dat op de muur of in de gordijnen. Als de vleermuis daar vrij hangt (u ziet de vleermuis) wacht dan 10-15 minuten tot de vleermuis tot rust is gekomen. Probeer niet de vleermuis met je handen te pakken, maar zet er rustig een doosje of potje overheen.
Als er echt te weinig te eten is (en dat is met de kou van dit moment wel te verwachten) is het voor vleermuizen niet zinvol om rond te blijven vliegen als dat meer energie kost dan ze bij kunnen eten. Dan gaan ze terug naar hun verblijfplaats en gaan soms dagenlang in lethargie.
Als u ergens een levende of dode vleermuis ziet liggen, dan kan het zijn dat hij hondsdolheid heeft. Raak hem niet aan! Hondsdolheid is een ernstige ziekte bij dieren, en mensen kunnen het krijgen via dieren. Zonder behandeling met medicijnen is de ziekte dodelijk.
Besmetting met het rabiësvirus kan optreden na contact met een besmet dier. Met name het speeksel van een besmet dier is gevaarlijk. In Nederland komt besmetting van honden niet voor maar vleermuizen kunnen wel besmet zijn. Als u een zieke of dode vleermuis met blote handen aanraakt, is er een kans dat u besmet wordt.
Mensen kunnen slechts geluiden tot 20 kHz horen, dus voor de meeste mensen zijn vleermuizen niet hoorbaar. Met behulp van een ultrasoonontvanger, een zogenaamde batdetector, zijn de geluiden van vleermuizen voor mensen hoorbaar te maken.