Wat zijn de gevaren van fijnstof? Smog door fijnstof in de lucht kan volgens het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) astma-aanvallen, benauwdheid en hoesten veroorzaken.Ook is het slecht voor hart en bloedvaten. De gezondheidsschade is groter als de concentratie fijnstof hoger is.
Fijnstof vergroot het risico op longontsteking, longkanker, ernstige longziekten, hersenbloedingen en hart- en vaatziekten.
Signalen of klachten van fijnstof
Dat uit zich in klachten aan de ogen, neus of luchtwegen, maar ook in blijvende longklachten, hart- en vaatziekten en zelfs vroegtijdige sterfte. De signalen van fijnstof inademen zijn vaak vaag: branderige ogen. een geïrriteerde keel.
Fijnstof komt via inademing in de longen terecht. Daardoor kan het gezondheidseffecten veroorzaken. Hierbij gaat het dan in eerste instantie om effecten op de luchtwegen. Uit onderzoek blijkt dat er ook effecten op andere lichaamsdelen zijn, zoals het hart- en vaatstelsel.
Fijnstof kun je meten in huis met een fijnstofmeter. Met een fijnstofmeter tel je snel en nauwkeurig het aantal fijnstofdeeltjes in je binnenlucht.
Een goede luchtreiniger fijnstof helpt goed bij het schoonmaken van lucht die verontreinigd is met fijnstof. Uiteraard kan dat alleen binnenshuis. Een luchtreiniger met HEPA filter (dat de kleinste stof deeltjes uit de lucht haalt) in combinatie met een ionisator zijn het meest effectief.
Het is niet bekend hoeveel mensen sterven aan de gevolgen. Het RIVM schat het aantal op 7.000 tot 12.000 doden per jaar. Volgens longartsen verkort fijnstof het leven van Nederlanders met 13 maanden.
Jaarlijks sterven wereldwijd zeven miljoen mensen aan de gevolgen van luchtvervuiling.
Het inademen van stof kan leiden tot gezondheidsklachten. Wat begint met onschuldig lijkende klachten als prikkeling van de luchtwegen, niezen en hoesten, kan overgaan in ernstiger en chronische klachten als bronchitis, benauwdheid, astma of een verminderde longcapaciteit.
Deze minuscule fijnstofdeeltjes zijn allesbehalve onschadelijk voor de gezondheid. Het gaat om onder andere pollen, mijtuitwerpselen, bacteriën en schimmelsporen. Deze deeltjes kunnen doordringen tot diep in onze longen en de luchtwegen irriteren.
Stof en vezels
Bij het werken met isolatiemateriaal komen vezels in de lucht. Hierdoor kun je last krijgen van irritatie van je ogen en luchtwegen. Als er heel veel vezels en stof in de lucht zijn, kunnen chronische longklachten, zoals bronchitis en astma, verergeren.
In 2019 en 2020 waren Umeå in Zweden, Tampere in Finland en Funchal in Portugal de drie schoonste steden in Europa wat betreft luchtkwaliteit.
Bronnen van fijnstof in huis
Fijnstof zit bijvoorbeeld in tabaksrook. Dit is in huizen waar gerookt wordt de belangrijkste bron van fijnstof. Daarnaast komt het vrij tijdens het stoken van de open haard, koken, stofzuigen en bij het branden van kaarsen of wierook.
Een stoflong wordt meestal op dezelfde manier behandeld als COPD of longfibrose, met medicijnen, fysiotherapie en (voor rokers) stoppen met roken. In een later stadium kan extra zuurstof nodig zijn. Verder is stoppen van de blootstelling door middel van het dragen van maskers en beschermende kleding cruciaal.
Een vliegtuig dat begint met opstijgen, stoot zo'n 100 biljard deeltjes uit. Dat staat in een ander wetenschappelijk rapport. Het verschil: zes nullen. Op basis van deze gegevens kun je dus zeggen dat het vliegtuig 1 miljoen keer zoveel ultrafijnstof uitstoot.
Maar een groot deel wordt veroorzaakt door verbranding van fossiele stoffen, dus wegverkeer, luchtverkeer en bedrijven die dat produceren. 3. Kunnen we het zien, ruiken of proeven? Nee, in principe zie je het niet en proef je het niet.
Stikstof is van zichzelf niet schadelijk voor mens en milieu. Maar sommige chemische verbindingen van stikstof zijn dat wel. In de lucht zijn dat vooral stikstofoxiden (NO en NO2) en ammoniak (NH3). Als deze stoffen met elkaar reageren kan fijnstof ontstaan (secundair fijnstof).
Van alle vormen van luchtverontreiniging is fijnstof het meest schadelijk voor de gezondheid. Fijnstof is een verzamelnaam voor hele kleine deeltjes die in de lucht zweven. De deeltjes kun je met het blote oog niet zien: ze zijn maar een paar micrometer groot (1 micrometer is duizend keer kleiner dan een millimeter).
Een ouderwetse open haard zit bijvoorbeeld op 158 gram fijnstof per gigajoule. Een gemiddelde houtkachel op 113 gram per gigajoule. Dus voor dezelfde hoeveelheid warmte is er een verschil van 45 gram fijnstof.
Beleid en grenswaarden voor fijnstof
Voor PM10 is de grenswaarde 40 µg/m³ per jaar. Ook mag de hoeveelheid PM10 niet hoger zijn dan 50 µg/m³ per dag en mag die hoge waarde niet meer dan 35 keer per jaar voorkomen. Voor PM2,5 is de grenswaarde 25 µg/m³ per jaar. Voor ultrafijn stof is nog geen grenswaarde vastgesteld.
Bij een fijnstofmeter onder de €100 hoef je niet veel te verwachten. Boven deze prijsklasse is een heel scala aan mogelijkheden.
Het verkeer (weg en water) is de grootste bron van fijnstof, vooral door het gebruik van diesel. Het verkeer stoot zo'n 40% van het fijnstof uit. Daarin wordt ze op de voet gevolgd door de industrie die ongeveer evenveel uitstoot. Daarna volgt de landbouw die zo'n 23% van het fijnstof uitstoot.
Goede luchtreinigers halen meer dan 85 procent van de schadelijke stofjes uit de lucht die door de filters gaat, volgens Blocken. Dan gaat het bijvoorbeeld om fijnstof, stikstofdioxiden en formaldehyde, maar ook om pollen, bacteriën en virussen.