Als een patiënt overlijdt wordt de (dienstdoende) huisarts gevraagd om te schouwen. Na de schouw kan de (dienstdoende) huisarts de overlijdenspapieren tekenen en afgeven. Het afgeven van de formulieren is nodig om het lichaam vrij te geven zodat een persoon begraven/gecremeerd kan worden.
Een schouwarts onderzoekt een sterfgeval en stelt vast of iemand inderdaad is overleden. Dit proces noemt men ook wel de lijkschouwing. Bij de lijkschouwing onderzoekt de schouwarts of er sprake is van een natuurlijke doodsoorzaak. Als de arts hierover twijfelt, moeten er specifieke stappen ondernomen worden.
Na overlijden wordt het lichaam doorgaans door de behandelend arts geschouwd. Doel is te onderzoeken of een verklaring van overlijden kan worden afgegeven (zogenaamd A-formulier). Deze is nodig om van de ambtenaar van de burgerlijke stand verlof tot begraving of crematie te verkrijgen.
Bij een niet-natuurlijke dood of twijfel aan de natuurlijke aard van het overlijden schakelt de arts direct de gemeentelijk lijkschouwer in. De richtlijn geeft aan wanneer en hoe de behandelend arts samenwerkt met de gemeentelijk lijkschouwer en de politie.
Bij elk overlijden moet worden vastgesteld waaraan iemand is overleden: de zogenaamde lijkschouw. Dit gebeurt door de huisarts, behandeld arts (in een ziekenhuis) of door de gemeentelijke lijkschouwer. De wet schrijft voor dat het lichaam van de overledene door een arts moet worden onderzocht.
Na het overlijden begint het lichaam af te koelen; ongeveer 12 uur na het overlijden voelt het lichaam koud aan (het lichaam neemt de temperatuur van de omgeving aan).
Hoe lang rouwverwerking duurt is door de verschillende factoren moeilijk te zeggen. Uit Amerikaans onderzoek is gebleken dat mensen na drie maanden na het overlijden van hun partner, pas de ergste fase van rouw doormaken. Na gemiddeld ruim een jaar beginnen partners zich vaak weer beter te voelen.
Bij een vermoeden van een nietnatuurlijke dood neemt de politie het lijk inbeslag op grond van bepalingen in het wetboek van Strafvordering. Artikel 94 SV geeft dit aan.
De uitslag
Het volledige onderzoek is dan nog niet klaar, maar voor een voorlopige uitslag kunt u binnen een dag na de obductie bij de behandelend arts terecht. Na ongeveer 8 weken is het onderzoek geheel afgerond en heeft de behandelend arts het definitieve rapport.
Verlof tot begraving of verbranding
Pas na het afgeven van dit verlof mag het lichaam legaal begraven of gecremeerd worden. Bij een niet-natuurlijke dood wordt dit verlof pas afgegeven wanneer het onderzoek op het lichaam volledig afgerond is.
Geachte heer of mevrouw, Artikel 3 van de Wet op de lijkbezorging regelt: "Lijkschouwing geschiedt, zo spoedig mogelijk na het overlijden, door de behandelende arts of door een gemeentelijke lijkschouwer." Een jurist zal dus zeggen dat een arts 's nachts zijn bed uit moet komen om een overledene te schouwen.
Verkleuring van de huid na de dood. De verkleuring wordt veroorzaakt doordat de bloedcirculatie tot stilstand komt en het bloed zakt naar de laagst gelegen delen van het lichaam. Lag de overledene op zijn rug, dan zullen er meestal lijkvlekken te zien zijn op de rug, schouderbladen en oorlellen.
Dat onderzoek – zoals microscopisch en toxicologisch onderzoek - kan enige weken tot enkele maanden duren. Als de patholoog de resultaten heeft ontvangen, stelt deze het definitieve sectierapport op. Vervolgens stuurt de patholoog het definitieve sectierapport naar de officier van justitie.
Bij zelfdoding of dood door geweld is sprake van een niet-natuurlijke doodsoorzaak en wordt de politie ingeschakeld. Na een eerste bezoek door dienstdoende agenten stelt de recherche een onderzoek in. Als u niet zelf het slachtoffer hebt gevonden, zal de politie u inlichten.
Een patholoog – dit is een medisch specialist – voert dit onderzoek uit. Voordat de patholoog begint met de obductie, onderzoekt hij het lichaam uitgebreid aan de buitenkant: het uitwendig onderzoek. Soms laat hij ook een röntgenfoto, een ct-scan of een mri-scan van het lichaam maken.
Duur. Als de nabestaanden toestemming geven, wordt de overledene overgebracht naar het mortuarium. De patholoog doet meestal binnen werkdag obductie. Het hele onderzoek duurt 1 tot 3 uur.
Wat is obductie? Obductie is onderzoek van het lichaam na overlijden. Het wordt ook wel een sectie of autopsie genoemd. Het onderzoek wordt verricht door een patholoog, een arts die gespecialiseerd is in deze vorm van onderzoek, in samenwerking met een arts in opleiding tot patholoog.
Een obductie is te vergelijken met een operatie en wordt zo uitgevoerd dat er achteraf vrijwel niets meer van te zien is. De wond wordt afgedekt met pleisters. De patholoog voert het onderzoek vanzelfsprekend op een respectvolle manier uit. Aan een obductie zijn geen kosten verbonden.
Als nabestaanden dit laatste bezwaarlijk vinden, kunnen zij dit bespreken met de arts. Er kan dan bijvoorbeeld een gedeeltelijke obductie plaatsvinden. In de meeste ziekenhuizen wordt voor hersenonderzoek apart toestemming gevraagd aan de nabestaanden. Dit is niet wettelijk verplicht.
Als er wordt gesproken over het schoonmaken na een overlijden of onopgemerkte dood, ligt de nadruk vaak op het risico van bloed overdraagbare ziekteverwekkers. Dit zijn ziektekiemen die in bloed leven en zeer veel ellende kunnen veroorzaken. Sommige van deze ziektekiemen worden bacteriën genoemd en anderen virussen.
In speciale gevallen kan de gemeente toestemming geven voor begraven op eigen grond. Dat heet een bijzondere begraafplaats. Bijvoorbeeld het graf Kröller-Müller. Dit ligt op het privégedeelte van het park rond het Kröller-Müller museum op de Hoge Veluwe.
Het is niet zo dat een begrafenis of crematie pas na 5 dagen plaats MAG vinden. De termijn van 5 dagen wordt vaak genomen als compromis tussen het tijdig zo veel mogelijk mensen op de hoogte stellen van het overlijden en de zaak niet onnodig te rekken en het belang van de volksgezondheid.
Overleden dierbaren die overgegaan zijn naar het Licht, kunnen en komen op bezoek. Veelal zoeken ze contact. Je ervaart dan warmte, liefde en niet meer de onverwerkte emoties en trauma's van die persoon. Vaak kiezen zij ervoor om als tijdelijke gids bij je te blijven en je te ondersteunen.
Goed om te weten is dat een overleden persoon vlak na zijn dood 'makkelijker' tekenen kan geven door zijn bezit van meer aardse energie. Deze aardse energie is sterker dan de etherische energie die overblijft na het overlijden.
Na de verzorging kan men bij een intacte huid van zowel de overledene, als nabestaande of verzorger, iemand zonder problemen aanraken. Voor het sluiten van de ogen, is het vaak al voldoende ogen direct na het overlijden met de vingers dicht te strijken.