De Eerste Kamer heeft niet het recht om wetsvoorstellen te wijzigen (het recht van amendement). Zij stemt alleen over het voorliggende wetsvoorstel en kan dit uitsluitend aannemen of verwerpen. Ook mondelinge beantwoording van vragen komt in de Eerste Kamer niet voor.
De Eerste Kamer kan een wetsvoorstel niet meer wijzigen. Formeel kan de Kamer het wetsvoorstel alleen aannemen of verwerpen. In de praktijk zijn er een aantal middelen (novelle, toezeggingen, moties) om invloed uit te oefenen om het wetsvoorstel aangepast te krijgen.
Pas als de Eerste Kamer een wetsvoorstel heeft goedgekeurd, mag het wetsvoorstel een wet worden. De Eerste Kamer kan een wet alleen goedkeuren of afkeuren; ze kan het wetsvoorstel niet wijzigen.
Het parlement heeft onder meer de taak de regering te controleren. De Eerste en Tweede Kamer hebben daarom het recht om een onderzoek naar een bepaalde zaak in te stellen. Dit kan sinds juli 2023 de vorm van een parlementair onderzoek, beknopte parlementaire enquete of een reguliere parlementaire enquête hebben.
Vergeleken met de Tweede Kamer heeft de Eerste Kamer minder wetgevende rechten. Zo heeft zij niet het recht van amendement .
De Eerste Kamer is medewetgever en controleur van de regering. Ieder wetsvoorstel dat aangenomen is door de Tweede Kamer, moet ook door de Eerste Kamer worden aangenomen voordat het een wet kan worden. De Eerste Kamer let er met name op of wetsvoorstellen juridisch kloppen, goed uit te voeren en te handhaven zijn.
Het parlement (de Staten-Generaal) controleert de regering. Ministers leggen in het parlement verantwoording af over hun beleid.
Het vragenrecht is het individuele recht van zowel de Eerste als de Tweede Kamer om schriftelijk vragen aan de regering te stellen. De regering is verplicht de vragen te beantwoorden.
De Eerste Kamer beschikt niet over een recht van initiatief . Zij kan dus niet zelf wetsvoorstellen indienen, waar de Tweede Kamer dat wel kan.
De Eerste Kamer bestaat uit 75 parlementariërs: volksvertegenwoordigers die op basis van evenredige vertegenwoordiging voor een periode van vier jaar worden gekozen via de kieslijst van een politieke partij.
De koning kan dus weigeren een wet te ondertekenen, maar alleen wanneer een minister bereid is hiervoor de politieke verantwoordelijkheid op zich te nemen. Dit komt erop neer dat een koninklijk veto eigenlijk een regeringsveto is.
De Tweede Kamer heeft een aantal speciale rechten om haar taken te kunnen uitvoeren. De Tweede Kamer heeft twee hoofdtaken: de regering controleren en samen met de regering wetten maken. Om de Tweede Kamer de gelegenheid te geven de regering goed te controleren, is de regering verplicht de Tweede Kamer te informeren.
Een motie is een discussiepunt in een vergadering dat is ingediend door een lid van de vergadering. De motie wordt in de vergadering in stemming gebracht. Alle leden van een vergadering kunnen een motie indienen. Kamerlid Esther Ouwehand vertelt wat een motie is (in de Nederlandse Kamer).
De regering maakt wetten in samenwerking met de Eerste en Tweede Kamer (wetgevende macht). Een wet begint met een wetsvoorstel en is klaar na publicatie in het Staatsblad. Daartussen ligt een vast aantal stappen, die alle wetsvoorstellen moeten doorlopen.
De Kamer controleert de federale regering. Alleen de Kamer kan die regering of ministers tot de orde roepen en eventueel het vertrouwen aan de regering intrekken. Interpellaties zijn het controlemiddel bij uitstek waarover de kamerleden beschikken. Jaarlijks houden ze meerdere honderden interpellaties.
De regering is verplicht om ieder individueel Kamerlid de inlichtingen te geven waar hij of zij om vraagt. Alleen als het belang van de staat in het geding is, mag de regering weigeren de informatie te verschaffen.
De Rijksoverheid maakt beleid, vaardigt wetten uit en ziet toe op naleving. Daarnaast bereidt het Rijk plannen van de regering en het parlement voor. En voert het deze plannen uit.
Hieronder vallen bijna alle overheidsorganisaties: ministeries, waterschappen, provincies, gemeentes, het UWV, de Sociale Verzekeringsbank (SVB) en de politie. Ook particuliere instellingen met een overheidstaak, zoals de Stichting Centraal Bureau Rijvaardigheidsbewijzen (CBR), vinden wij een overheidsorganisatie.
Het verrichten van taken die andere delen van de samenleving niet of onvoldoende behartigen. Het voortbrengen van goederen en diensten waaronder collectieve goederen.Het reguleren van de markt en het corrigeren van marktfalen. De overheid is het uitvoerend apparaat van de Staat.
Op 6 juli 1815 nam de grondwetscommissie echter het besluit te spreken van 'Eerste' en 'Tweede' Kamer, waarbij de Eerste Kamer de door de koning benoemde Kamer was en de Tweede de gekozen Kamer. Dit is enigszins vergelijkbaar met het Britse parlement waar de gekozen Kamer 'Lagerhuis' en de adelskamer 'Hogerhuis' heet.
De Eerste Kamer heeft 75 leden.
Het parlement is de volksvertegenwoordiging en controleert het kabinet en de regering. In het kabinet zitten de staatssecretarissen, in de regering niet. In de regering zit de Koning, in het kabinet niet. Het kabinet gaat vooral over het maken van wetgeving, de regering over het uitvoeren van wetgeving.
Ieder Kamerlid kan in de plenaire vergadering een motie indienen over een onderwerp dat aan de orde is. Om in behandeling te komen moet de motie door ten minste vier andere leden worden medeondertekend of ondersteund.