Spreekwoorden: (1914) Zich de kaas niet van het brood laten eten, d.w.z. zich goed kunnen verdedigen, geen stumperd zijn, haar op de tanden nemen, zich het gras niet van onder de voeten laten maaien; zijn pottagie niet laten nemen, zooals vroeger ook gezegd werd1). Eig.
Spreekwoorden: (1914) De kastanjes uit het vuur halen, d.w.z. een gevaarlijken arbeid verrichten voor een ander, die zich zelven buiten schot houdt en er het voordeel van geniet; hd.
Een storm in een glas water,
d.i. een twist, die weinig beteekent, van geen belang is; ontleend aan het lat.
(=Zeer veel eten.)
Het betekent dan in het algemeen dat iets je heel mooi, goed of gunstig lijkt.
Wat betekent een kat in de zak kopen en waar komt deze uitdrukking vandaan? Een kat in de zak kopen betekent 'iets kopen wat erg tegenvalt of heel snel kapotgaat', 'een miskoop doen'. Wie een kat in de zak heeft gekocht, is vaak boos op zichzelf: had ik vóór de koop maar beter opgelet!
ter sprake brengen; aanvoeren; entameren; aansnijden; opwerpen; aankaarten; te berde brengen; op tafel leggen; opperen.
Met zijn neus in het vet (of in de boter) vallen, d.w.z. een (onverwacht) fortuintje krijgen; vooral juist komen als men ergens feest viert of smult; een voordeelig huwelijk sluiten.
d.w.z. honger doet iets, dat anders niet heel smakelijk is, toch lekker vinden en met smaak eten (mlat. delicias panis non querit venter inanis), of zooals Poirters in de voorrede van Mask.
Van de kook zijn (of raken), d.w.z. zich niet wel gevoelen, ontstemd, van streek zijn of raken; eig. gezegd van water, dat niet meer kookt. Vgl.
d.w.z. zijne eischen matigen, inbinden 'omdat de omstandigheden, het welbegrepen eigenbelang, de macht of wil van derden daartoe dwingen'.
Spreekwoorden: (1914) Die wind zaait, zal storm oogsten, d.w.z. 'wie oproer verwekt, zal er het slachtoffer van worden'; men wordt dikwijls in dubbele mate gestraft door de gevolgen eener verkeerde handeling, die men gedaan heeft; men ontvangt loon naar werken.
Een uitdrukking heeft net zoals een gezegde vaak een figuurlijke betekenis en bevat (in tegenstelling tot een spreekwoord) meestal geen wijsheden. Voorbeelden van veelvoorkomende uitdrukkingen zijn: Met de Noorderzon vertrekken - Onaangekondigd vertrekken en niks meer van je laten horen.
Ergens met de pet naar gooien betekent 'slecht werk afleveren', 'geen moeite doen', 'je ergens met een jantje-van-leiden van afmaken'. De herkomst van deze uitdrukking is helaas niet duidelijk.
Olie op het vuur: de zaak erger maken
Net zoals een vuur hoog oplaait als je er olie op gooit, kan een meningsverschil ontaarden in een ruzie als iemand per ongeluk of expres iets verkeerds zegt of doet.
367. Zoete broodjes bakken. Men bezigt deze uitdr. wanneer iemand zich eerst over het een of ander sterk uitlaat, en naderhand zich gedwee en inschikkelijk toont (Weiland).
Wie nog een appeltje met iemand te schillen heeft, is kwaad op iemand en wil hem/haar op het matje roepen of met gelijke munt terugbetalen. Het Woordenboek der Nederlandsche Taal (WNT) vermeldt een iets andere variant: een appeltje (met iemand) schillen.
Wie (nog niet) droog achter de oren is, is jong en onervaren. De Dikke Van Dale vermeldt de varianten hij is nog nat achter zijn oren en hij is nog groen achter zijn oren. Deze uitdrukkingen worden vaak een beetje spottend en neerbuigend gebruikt om (een jong) iemand te laten weten dat hij nog maar een groentje is.
Kant noch wal raken,
d.w.z. ongerijmd zijn, hoegenaamd geen grond hebben, op niets gelijken, sluiten als een tang op een varken, niet bijkomen, zooals Winschooten, 100 het verklaart. Kant heeft hier de bet.
Spreekwoorden: (1914) De gekken krijgen de kaart, d.w.z. den dwazen loopt het geluk mee.
Wat betekent kat in 't bakkie en waar komt deze uitdrukking vandaan? Kat in 't bakkie kun je zeggen als je denkt dat iets zéker zal lukken: 'Natúúrlijk krijg jij met jouw kennis en ervaring die baan - het is kat in 't bakkie. ' Je kunt het ook gebruiken als uitroep in de betekenis 'voor elkaar! ' en 'komt in orde!