Slaapwandelen is een slaapstoornis die valt onder de categorie parasomnieën, waarbij iemand fysieke activiteit vertoont terwijl deze persoon in werkelijkheid slaapt. Het is verbazingwekkend waartoe iemand die slaapwandelt tot in staat is. De medische term is somnambulisme.
Slaapwandelen is een normaal verschijnsel bij kinderen. Het gebeurt meestal een of twee uur nadat een kind in slaap is gevallen.
Een regelmatig slaappatroon en ontspanningsoefeningen kunnen helpen om het slaapwandelen te beperken. Daarnaast is het beter dat een slaapwandelaar geen alcohol of drugs gebruikt. Diverse aandoeningen die onder parasomnie vallen, zoals slaapwandelen, kunnen behandeld worden met medicatie.
Het verschijnsel is niet direct een groot probleem voor de nachtrust van de slaapwandelaar zelf, maar het kan grote impact hebben op die van hun omgeving. En dat terwijl de slaapwandelaar zelf niks, maar dan ook écht niks, meekrijgt van zijn of haar nachtelijke activiteiten.
Wat gebeurt er als je slaapwandelt? Slaapwandelen komt vooral voor tijdens de NREM slaap (non-REM slaap). Dit is je diepe slaapfase, waarbij je hersenen trager gaan werken, maar is je lichaam nog actief is. Het lijkt erop dat bij slaapwandelaars de wisselwerking tussen slapen en waken niet goed werkt.
Je mag een slaapwandelaar wel wakker maken, maar dat is heel erg moeilijk. Als je het toch doet, kan de persoon in de war zijn of erg schrikken. Kijk dus uit dat de slaapwandelaar niet op de trap staat als je hem of haar wekt. Het beste kun je de slaapwandelaar slapend terug naar zijn of haar bed begeleiden.
Daarnaast moet je altijd in acht nemen dat het wekken van een slaapwandelaar kan leiden tot hoogst verward en zelfs gewelddadig gedrag. Het is verstandiger om de slaapwandelaar zachtjes weer naar bed te begeleiden.
In de literatuur zijn er slechts 18 gevallen beschreven van gewelddadig gedrag tijdens het slaapwandelen, waarvan 6 moorden. Het risico om vermoord te worden door een slaapwandelaar is praktisch even groot als de kans om de lotto te winnen.
En over de interpretatie van de versregel: 'Allaah neemt de zielen weg bij hun sterven en bij degenen die niet sterven in hun slaap. Dan houdt Hij degenen waarvoor Hij de dood heeft beslist achter, en stuurt Hij de overigen (terug) tot een vastgestelde tijd. '
Het slaapwandelen duurt vaak niet langer dan een uur. De ogen zijn meestal niet dicht en vertonen een wazige blik. Het mompelen of praten gaat over iets wat ze overdag niet zomaar zeggen. Het niet weten wat er allemaal om hen heen speelt.
Meestal is slaapwandelen (somnambulisme) niet erg en ook niet gevaarlijk. Belangrijk is wel de slaapomgeving zo in te delen dat de slaapwandelaar zichzelf niet kan bezeren en geen risico's loopt.
Oorzaak van praten in je slaap
Praten in je slaap kan worden veroorzaakt door stress, depressie, te kort aan slaap, alcohol en koorts. Het komt ook voor als bijverschijnsel van andere slaapstoornissen zoals, nachtelijke paniekaanvallen (slaap terreur), slaapapneu of narcolepsie.
Wat kun je doen tegen slaapkreunen? Helaas is er weinig wat je kunt doen tegen slaapkreunen. Sommige mensen claimen minder last te hebben van slaapkreunen wanneer ze volledig ontspannen in bed liggen. Als volwassenen zou je er dus voor kunnen kiezen om wat ontspannende ademhalingsoefeningen te doen.
Ook is het mogelijk om geluiden te horen. Dergelijke hallucinaties zijn vaak kort, maar kunnen als minutenlang aanvoelen. Soms gaan deze fantoombeelden samen met slaapverlamming, waardoor je je niet meer kunt bewegen en vaak angstig wordt. Dit soort hallucinaties zijn niet hetzelfde als dromen.
Aan djinns en mensen wordt een aantal vergelijkbare eigenschappen toegeschreven, zoals het vormen van sociale gemeenschappen, het geboren worden en het sterven en ook de gevoeligheid voor beledigingen. Maar anders dan mensen worden djinns geacht onzichtbaar te zijn, tenzij zij zich zelf zichtbaar willen maken.
Tijdens het in slaap vallen hebben veel mensen regelmatig vreemde ervaringen. Ze zien, horen, voelen, ruiken dingen die er niet zijn. Veel voorkomend zijn het gevoel plotseling in een diepte te vallen en dan waker te schrikken of het gevoel te stikken. Dit noemen we hypnagoge ervaringen.
Er is geen behandeling voor nachtangsten maar als je kind regelmatig door nachtangst overvallen wordt kun je proberen om nachtangsten te voorkomen: Houd daarvoor een dagboek bij met tijden wanneer je kind in slaap is gevallen en hoe laat de nachtangst is geweest om zo mogelijk een patroon te ontdekken.
Ongewenste verschijnselen of gedrag tijdens de slaap of tijdens de overgang van waken naar slaap worden ook wel parasomnieën genoemd. De meest bekende parasomnie is het slaapwandelen.
Slaapverlamming (slaapparalyse) treedt op tijdens de slaap: je bent enkele minuten wakker terwijl je niet kan bewegen, je ogen niet kan openen en niet kan spreken. Dit gaat regelmatig gepaard met hallucinaties, zoals het gevoel hebben dat iemand in de kamer is of dat iemand je bedreigt, terwijl je niets kan doen.
De ogen zijn hierbij meestal geopend (met een wazige blik), waardoor het lijkt of deze persoon wakker is. De slaapwandelaar herinnert zich meestal niks van deze nachtelijke activiteiten.
Een team van Franse onderzoekers heeft onderzoek gedaan naar wat mensen zeggen in hun slaap. Ze ontdekten dat veel van het gepraat erg negatief is, en dat mensen in hun slaap bijzonder veel schelden en vloeken. Mogelijk houdt dat verband met de theorie dat dromen een manier is om dreigingen te verwerken.
Ernstig apneu kan zorgen voor hoge bloeddruk, beroerte, hartaanval, impotentie en overmatige slaperigheid overdag. Mensen met slaapapneu syndroom die 15 ademstops of meer per uur hebben, mogen geen autorijden tot ze voldoende behandeld zijn en het aantal ademstops minder is dan 15 per uur.
Tijdens het slapen stopt u vaak met ademen: dit gebeurt meer dan 5 keer per uur. Een adempauze duurt 10 seconden of langer. U kunt vaker wakker schrikken. U kunt het gevoel hebben dat u stikt.
Tijdens onze slaap draaien we ons om de 10 minuten om, wat neerkomt op zo'n veertig keer per nacht. Zorgt ons nachtelijk woelen er voor dat we met het goede been uit bed stappen of is het een teken aan de wand? Beweging vormt een belangrijk onderdeel van een goede nachtrust.
Een aanval van nachtangst gaat gepaard met schreeuwen, wild bewegen, een hoge hartslag en wijdgeopende ogen. Dit duurt enkele minuten, waarna je het je vaak niet kunt herinneren. Nachtangst is een parasomnie en wordt ook wel pavor nocturnus of nachtterreur (night terrors in het Engels) genoemd.