Met een inwendig onderzoek (een uitstrijkje) kunnen we baarmoederhalskanker al in een voorstadium ontdekken. U hebt dan (nog) geen kanker. Als de aandoening niet is behandeld in het voorstadium, dan kan een kwaadaardige gezwel (een tumor) ontstaan.
In een voorstadium of een vroeg stadium van kanker kan eventueel alleen een klein gedeelte van de baarmoederhals worden verwijderd. Hierbij word een kleine plak van de baarmoedermond afgehaald door te branden (een lis-excisie) of wordt een kegeltje uit de baarmoedermond gesneden (conisatie).
Een ander woord voor voorstadium is premaligne aandoening. Premaligne betekent: voordat het kwaadaardig wordt. Wijken de cellen veel af van normale cellen, dan is meestal een behandeling nodig om te voorkomen dat de onrustige cellen veranderen in kankercellen. Je arts bespreekt dit met je.
Voorkomen van baarmoederhalskanker
Dan krijgt u elke 5 of 10 jaar rond uw verjaardag een uitnodiging voor het Bevolkingsonderzoek Baarmoederhalskanker. De huisarts maakt dan een uitstrijkje van cellen van de baarmoederhals. Hiermee kan het voorstadium van baarmoederhalskanker vroeg worden ontdekt.
Als de uitslag tweemaal een Pap 2 is, wordt onderzoek door de gynaecoloog geadviseerd. Meestal is geen behandeling noodzakelijk. Er worden licht afwijkende cellen gevonden; men spreekt soms ook van lichte of matige dysplasie. Het advies is dan verder onderzoek door de gynaecoloog.
Relatief de meeste nieuwe gevallen van baarmoederhalskanker worden vastgesteld rond de leeftijd van 30 tot en met 34 jaar. Het bevolkingsonderzoek naar baarmoederhalskanker is van grote invloed op de verdeling van het aantal nieuwe gevallen naar leeftijd.
HPV is heel besmettelijk en geeft meestal geen klachten, daarom kan iemand met HPV zonder dat de persoon het weet iemand anders gemakkelijk besmetten. Een condoom beschermt niet volledig. Het virus kan ook overgedragen worden via de huid, handen en mond.
Kanker kan uitzaaien. Dat betekent dat kankercellen losraken van de tumor en in een ander deel van het lichaam verder groeien. Als baarmoederhalskanker uitzaait, is het meestal naar de lymfeklieren in het bekken of langs de grote lichaamsslagader (aorta).
Afwijkingen aan de cellen van de baarmoederhals, in het allereerste begin, geven geen klachten. Het eerste verschijnsel dat u zelf kunt opmerken is een bloederige of bruinige afscheiding, buiten de gewone menstruatiecyclus, of bloedverlies tijdens of vlak na geslachtsgemeenschap (dit heet ook wel contactbloeding).
Omdat het virus via seks wordt overgedragen, denken vrouwen soms dat het HPV-virus een soa is en vragen ze zich af of hun partner is vreemdgegaan. Begrijpelijk. maar niet nodig. Het virus is namelijk geen soa.
Onrustige cellen: voorstadium van kanker
Soms zijn er onrustige of afwijkende cellen in je lichaam. Dat kan een voorstadium van kanker zijn. Een voorstadium is (nog) geen kanker, maar kan dat wel worden.
Iedereen loopt levenslang risico om besmet te raken met HPV. Het risico neemt o.a. toe naarmate je seks hebt met verschillende partners, maar je kunt ook geïnfecteerd raken door een vaste partner. Zelfs als je al eerder HPV hebt gehad, heb je kans om opnieuw geïnfecteerd te worden met een nieuw- of hetzelfde HPV-type.
Sterker nog: kanker is vaak rood en oranje of wit, eigenlijk nooit roze. En de kans op kanker is heel klein met PAP 3a2: denk dat maximaal 1-2 van de 100 vrouwen met PAP 3a2 kanker hebben. De kans op een voorloperstadium is wel redelijk groot, denk wel 1 van de 3.
Het uitstrijkje was niet goed te beoordelen. Dat komt bijvoorbeeld doordat er te weinig cellen waren of doordat er te veel bloed in het uitstrijkje zat. Er is daarom een nieuw uitstrijkje nodig. U krijgt het advies om over 6 weken opnieuw een uitstrijkje te laten maken.
Uit wetenschappelijke studies blijkt dat ook monogame koppels HPV kunnen krijgen, maar daarbij moet je een belangrijke kanttekening plaatsen. In wetenschappelijke studies worden koppels soms al monogaam genoemd als ze vanaf drie maanden voor de start van het onderzoek geen andere seksuele partner hebben dan elkaar.
Heb je HPV in je uitstrijkje (HPV-positief)? Dan is de kans op baarmoederhalskanker groter. De arts kijkt dan meteen of er ook afwijkende cellen in je uitstrijkje zitten. De uitslag van het cel-onderzoek heet de Pap-uitslag.
HPV komt veel voor. De persoon met wie je seks hebt kan het virus dus bij zich dragen zonder dit zelf te weten. En dan kan jij het ook krijgen. Ook als je je hele leven met 1 persoon seks hebt, kan je het van die partner krijgen.
Bij een voorstadium van baarmoederhalskanker kan de gynaecoloog een klein stukje van de baarmoedermond verwijderen. Dit gebeurt als er afwijkende cellen zijn gevonden na een uitstrijkje en colposcopie onderzoek. Om te voorkomen dat deze kwaadaardig worden, wordt het zieke slijmvlies weggehaald.
PAP 2: er zijn enkele afwijkende cellen gevonden, maar een aanvullend onderzoek bij de gynaecoloog is niet nodig. De cellen herstellen zich vanzelf. Wel wordt na zes maanden een nieuw uitstrijkje gemaakt. PAP 3a: er zijn cellen met een matig ernstige afwijking gevonden.
HPV is een soa (seksueel overdraagbare aandoening) die zowel vrouwen als mannen kunnen krijgen. In de meeste gevallen ruimt het lichaam HPV zelf op. Soms kan het tot ziekte leiden, waaronder verschillende soorten kanker of aandoeningen1. In Nederland krijgen ruim 1000 vrouwen en 300 mannen per jaar kanker door HPV.
In stadium 1 is de tumor beperkt gebleven tot het baarmoederslijmvlies of de spierlaag van de baarmoeder. In stadium 2 is de tumor zichtbaar doorgegroeid naar de baarmoederhals, maar niet buiten de baarmoeder. In stadium 3 is de tumor gegroeid tot buiten de baarmoeder maar nog wel binnen het kleine bekken.
Bloedverlies na seks, ook wel contactbloeding genoemd, kan verschillende oorzaken hebben. Het kan optreden als gevolg van irritatie, een lichte wond of een onderliggende infectie. Hoewel bloedverlies vaak onschuldig is, kan het ook wijzen op een probleem zoals een soa of afwijkingen aan de baarmoederhals.
Moet ik mijn partner of ex-partner vertellen dat ik HPV heb? Dat is niet nodig. Bijna iedereen krijgt een keer HPV. Het is niet erg omdat het lichaam het virus meestal zelf weer opruimt.