Een Hanze (of: Hanza) is oorspronkelijk een samenwerkingsverband tussen kooplieden, in verschillende steden, die dezelfde producten verhandelen.
Groepen van kooplieden werden 'Hansa' of 'Hanse' genoemd, vandaar de naam 'Hanzesteden'. Langzaamaan groeide het verbond uit tot een Europese onderneming. Kooplieden uit Duitsland, Scandinavië, Engeland, Polen, de Baltische Staten, Rusland én Nederland sloten zich aan bij het verbond.
Een hanze of hanza ('groep', 'schare' of 'gevolg', van het Oudhoogduits hansa) was een samenwerkingsverband van handelaren en steden tijdens de middeleeuwen. Door samenwerking probeerden ze hun handel te beschermen en uit te breiden.
De steden van de Hanze werkten veel samen en hierdoor ontstonden veel handelsroutes door Europa. De Hanzesteden zijn voornamelijk in Duitsland, Nederland, België, de Baltische Staten, Noorwegen en Polen.
Die Hanzesteden hadden onderlinge afspraken gemaakt om de handel soepel te laten verlopen. Door gezamenlijk in te kopen bijvoorbeeld konden ze geld besparen. En door te varen in groepen werden hun schepen minder vaak overvallen. Daardoor bloeide de handel en werden de kooplieden uit de Hanzesteden steenrijk.
Alleen al in Nederland zijn 22 Hanzesteden, maar ook in landen als Duitsland, België, Polen en Noorwegen was het Hanzenetwerk een bekend fenomeen. Het overgrote deel van de Hanzesteden is gesitueerd in het oosten van Nederland, voornamelijk langs het water.
Middeleeuwse Hanzesteden
Rotterdam en Amsterdam waren tijdens de middeleeuwen nog kleine dorpjes, de Hanzesteden in het oosten van Nederland hadden zich daarentegen al ontwikkeld tot machtige handelscentra. Ze waren belangrijk, welvarend en rijk.
Hanzesteden in Nederland
De Nederlandse Hanzesteden zijn Arnhem, Deventer, Doesburg, Elburg, Groningen, Harderwijk, Hasselt, Hattem, Kampen, Nijmegen, Oldenzaal, Ommen, Roermond, Stavoren, Tiel, Venlo, Zutphen en Zwolle. Dit zijn alle Nederlandse Hanzesteden.
Toen Amsterdam en Rotterdam tijdens de middeleeuwen nog kleine dorpjes waren, hadden onze Hanzesteden in het oosten van Nederland zich al ontwikkeld tot machtige handelscentra. Vierhonderd jaar lang werkten zo'n 200 Hanzesteden samen binnen een Europese Unie 'Avant la lettre'.
Veel koggeschepen, van 15 tot 30 meter lang, kwamen uit Duitsland en Scandinavië naar Nederlandse Hanzesteden om hier hun handelswaar af te geven. In de steden werd het vervolgens verhandeld, verkocht, opgeslagen of doorgevoerd naar het zuiden. Dat ging een stuk gemakkelijker en veiliger met het Hanzenetwerk.
1350-1450) – Handelsverbond uit de Middeleeuwen. De Hanze was een officieus handelsverbond uit de late Middeleeuwen. Aanvankelijk gesloten tussen kooplieden en vanaf 1356 tussen verscheidene steden in Noordwest-Europa. De afspraken die handelaren en handelssteden maakten, waren gunstig voor de handel.
Wat zijn Hanzesteden? Toen Amsterdam en Rotterdam nog kleine dorpjes waren, hadden de Hanzesteden al veel macht en invloed. Vanaf de jaren 1200 gingen handelssteden samenwerken om kennis te delen en zaken te doen.
Hanzestad Nijmegen Hanzestad
De stad was in de late middeleeuwen aangesloten bij de Hanze, een samenwerkingsverbond tussen kooplieden en later ook tussen Duitse- en Oost-Nederlandse handelssteden.
Eigenlijk is Antwerpen nooit een Hanzestad geweest, maar de Duitse Hanze had hier al vanaf 1468 twee panden. In 1564 bouwden zij het Hansahuis in de Nieuwstad.
Gelderland, of liever gezegd het oude hertogdom Gelre aan beide zijden van de huidige Duits-Nederlandse grens, telde niet minder dan achttien Hanzesteden: de vier Gelderse hoofdsteden Nijmegen, Arnhem, Roermond en Zutphen, en voorts Tiel, Zaltbommel, Wageningen, Harderwijk, Elburg, Hattem, Doesburg, Doetinchem, Lochem, ...
Rondom de Noordzee en Oostzee liggen diverse Hanzesteden verspreid over verschillende landen. Bekende Nederlandse Hanzesteden zijn Kampen, Deventer en Harderwijk en bekende Duitse Hanzesteden zijn Hamburg, Bremen en Lübeck. Ook Kopenhagen in Denemarken heeft een connectie met de Hanzesteden.
De Hanzesteden Doesburg, Zutphen, Deventer, Hattem, Zwolle, Hasselt, Kampen, Elburg en Harderwijk worden verbonden door water. Elke Hanzestad heeft zijn eigen authentieke sfeer en charme! Bezoek de steden en maak een Hanzestadswandeling.
Vanaf 1356 werkten niet alleen handelaren samen, maar ook steden. Pas in 1448 voegde Zwolle zich toe aan het Hanzeverbond en werd het – je raadt het al – een Hanzestad.
De Hanzestad Kampen staat bekend om haar historische binnenstad en haar ligging aan de monding van IJssel. Kampen staat bekend om haar vele monumenten en heeft het een lange geschiedenis als handelsstad, hier is nog veel van terug te zien, Kampen was in de tijd van de Hanze namelijk zeer belangrijk voor de economie.
Hun voor die tijd moderne handel baseerden zij op gezamenlijk erkende rechten op het verhandelen van bepaalde producten, de juridische vorm van de handelscontracten en het nakomen van de daaruit voortvloeiende verplichtingen, eventueel af te dwingen via gezamenlijk erkende rechtbanken.
De IJssel vormde eeuwenlang de kern van het Hanzeverbond in Nederland. De zeven Hanzesteden langs de rivier hebben zich wederom verenigd maar nu met de promotie van hun grootse handelsgeschiedenis als drijfveer. Hasselt, Kampen, Zwolle, Hattem, Deventer, Zutphen en Doesburg hebben bezoekers veel te bieden.
Tussen de noordrand van de Veluwe en de IJssel ligt het pittoreske Hattem. De Hanzestad is al eeuwen een inspiratiebron voor kunstschilders. Niet zo verwonderlijk: de stad is niet alleen 'fotogeniek', het ligt ook nog eens in een fraaie omgeving met bos en water op steenworp afstand.
Kampen is een pittoreske Hanzestad aan de IJssel. In het historische centrum staan monumentale (winkel-)panden zij aan zij naast eeuwenoude pakhuizen, stadsboerderijen en stadspoorten. Neem de tijd om te dwalen en verdwalen, laat je leiden door de IJssel en verleiden door de leuke en lekkere adressen die je passeert.