Slachtoffers krijgen vaak te maken met opmerkingen vanuit hun omgeving die hen het gevoel geven dat de situatie waarin ze terecht zijn gekomen hun eigen schuld was. Dit wordt victim blaming genoemd.
Victim blaming na seksueel geweld in Nederland
Uit een enquête die in juni 2020 werd gepubliceerd, blijkt dat 11 procent van de Nederlandse jonge mannen (15 tot 30 jaar) vindt dat een vrouw die 's avonds alleen over straat loopt, erom vraagt aangerand of verkracht te worden.
Grooming is een vorm van online seksuele intimidatie waarbij een volwassene via internet contact legt met minderjarigen. De groomer vraagt de minderjarige om seksuele handelingen te verrichten voor de webcam. Soms zoekt de volwassene seksueel contact in het echt.
Hernieuwd slachtofferschap houdt in dat iemand eerst slachtoffer wordt van een ongeluk of misdrijf, en daarna opnieuw maar dan van de houding of werkwijze van politie, artsen, rechters, advocaten of verzekeringsmaatschappijen. Secundaire victimisatie wordt dat ook wel genoemd.
Bij seksueel grensoverschrijdend gedrag gaat iemand over de grenzen van een ander. Bijvoorbeeld ongewenste aanrakingen, online berichten van seksuele aard, seksuele intimidatie of seksueel misbruik. De ander, de omgeving, maar ook die persoon zelf kan daar grote fysieke, mentale en emotionele schade door oplopen.
Er zijn echter ook veel andere vormen van ongewenst gedrag in de zorg die als grensoverschrijdend worden ervaren, denk aan bedreiging, het onthouden van zorg, schenden van privacy, schreeuwen of vernedering.
Seksueel gezond gedrag is gedrag wat niet schadelijk is voor het eigen lichaam of psychosociaal welzijn. Gedrag is seksueel ongezond als het een (te verwachten) schadelijk of zorgwekkend risico vormt voor de (seksuele) ontwikkeling.
Kinderen kunnen seksueel misbruikt worden door volwassenen, maar ook door andere kinderen die, door hun leeftijd of ontwikkelingsstadium, een machts- of vertrouwenspositie hebben tegenover het slachtoffer. De wet onderscheidt 2 vormen van seksueel misbruik: verkrachting en aanranding van de eerbaarheid.
Kinderen vanaf vijftien maanden kunnen seksuele responsen vertonen, zoals blozen, zweten en een verhoogde ademhaling. Jongetjes kunnen een erectie krijgen, hier zijn geen volwassen seksuele gevoelens aan gekoppeld. Vanaf vier jaar kunnen kinderen gevoelens van verliefdheid omschrijven.
Aanranding is iemand dwingen tot het plegen of ondergaan van een ontuchtige handeling. Vaak komt dit neer op het ongewenst aanraken of laten aanraken van geslachtsdelen. Ook zoenen onder dwang valt onder aanranding.
Bij grensoverschrijdend gedrag dat 'hands-on' plaatsvindt, is er wel sprake van fysiek contact. Dit betreft het seksueel betasten, het binnendringen, variërend van zoenen (gedwongen tongzoen) tot verkrachting, de ernstigste vorm van seksueel grensoverschrijdend gedrag.
Vanaf het begin van de puberteit nemen zowel de nieuwsgierigheid naar de andere of de eigen sekse alsook de seksuele aantrekkingskracht en gevoelens van verliefdheid toe. Veel jongeren ervaren dan in het contact met de andere of eigen sekse gevoelens van seksuele opwinding.
Bijna volwassen: 16-18 jaar
Het lichaam is nu seksueel volgroeid. Jongeren worden (nog) zelfstandiger en komen (nog) meer los van hun ouders. Ze weten nu (meestal) duidelijker of ze heteroseksueel of homoseksueel zijn en gaan ook experimenteren met relaties. Veel jongeren krijgen voor het eerst een vaste relatie.
Intimiteit is een breed begrip van nabijheid, contact en verbondenheid. Vormen van intimiteit zijn bijvoorbeeld hand-in-hand zitten, een knuffel, een arm om je heen, voeten laten masseren. Voorbeelden waarbij iemand 'nabijheid' ervaart en zich niet of minder alleen voelt.
Bij grensoverschrijdend gedrag brengt iemand een ander schade toe op fysiek, mentaal of emotioneel vlak. Dit uit zich bijvoorbeeld in seksuele intimidatie of zelfs seksueel misbruik, pesterijen, discriminatie of agressie. Grensoverschrijdend gedrag kan overal voorkomen, dus ook binnen organisaties en bedrijven.
Verbale agressie – uitschelden, schreeuwen of zeer fel in discussie gaan. Ook discriminerende opmerkingen vallen hieronder. Verbale agressie kan zowel persoonlijk als telefonisch plaatsvinden. Fysieke agressie – schoppen, duwen, slaan, spugen, vernielen of beroven.
Een groomer zal belangstelling voor je tonen. Hij geeft je veel aandacht en deelt jouw interesses en hobby's. Hij/zij doet alsof hij/zij je helemaal begrijpt. Vaak doen groomers ook alsof ze ongeveer dezelfde leeftijd als jij hebben.
Grooming is strafbaar. In het geval van grooming legt een volwassene online contact met een kind om die te ontmoeten en seksueel misbruik te plegen. Of om zo kinderpornografische foto's of filmpjes te maken.
Hoe gaat een groomer te werk? Groomers gaan vaak gefaseerd te werk en proberen eerst het vertrouwen van slachtoffers te winnen. Dit doen zij door zich voor iemand anders uit te geven. Iemand in dezelfde leeftijdscategorie en met dezelfde passie voor bijvoorbeeld muziek, festivals, of sport.
Ongewenst seksueel gedrag is altijd grensoverschrijdend. Iemand kan op verschillende manieren over je grenzen gaan. Door lichamelijke kracht te gebruiken, maar ook door te dreigen met geweld of gebruik te maken van dronkenschap. Ook een aanraking, zoen of seksueel getinte opmerking kan grensoverschrijdend zijn.
Seksueel grensoverschrijdend gedrag kan negatieve gevolgen hebben voor de lichamelijke en mentale gezondheid. Lichamelijke gevolgen zijn lichamelijk letsel, een zwangerschap of een soa. Mentale gevolgen zijn depressieve klachten, angsten, schuld en schaamte, relatieproblemen en isolement.
Volgens het CBS zijn er jaarlijks 100.000 slachtoffers van aanranding, verkrachting en/of misbruik. Hiervan is 90% vrouw en 10% man. Wordt fysieke seksuele intimidatie zoals ongewenste aanrakingen meegeteld, dan ligt het aantal slachtoffers nog veel hoger.