Acrylamide is een stof die kan ontstaan als zetmeelrijke producten worden verhit boven 120 °C. Producten waarin acrylamide voorkomt zijn bijvoorbeeld gefrituurde aardappelproducten zoals friet en chips, koffie, ontbijtkoek, ontbijtgranen, brood (vooral geroosterd), biscuits en crackers.
Acrylamide kan schadelijk zijn als je er grote hoeveelheden van binnenkrijgt. Uit onderzoek met proefdieren blijkt dat acrylamide schadelijk is voor dieren en kanker kan veroorzaken. Ook voor mensen is acrylamide vermoedelijk kankerverwekkend. In welke hoeveelheden acrylamide schadelijk kan zijn, is niet duidelijk.
Dierproeven laten zien dat acrylamide kankerverwekkend kan zijn voor muizen en ratten. Onderzoeken bij mensen zijn beperkt en niet eenduidig. Toch concludeert EFSA op basis van de dierstudies dat de inname van acrylamide via voeding het risico op het ontwikkelen van kanker bij mensen mogelijk verhoogt.
Koffie zou bij volwassenen zo'n 34% van de dagelijkse totale acrylamide inname via de voeding vertegenwoordigen, aldus EFSA. Niet alleen koffie (en koffievervangers zoals chicorei) bevat immers acrylamide.
In zetmeelrijke producten zoals aardappelen, brood, rijst en bloem kan bij temperaturen van 120 0C of hoger acrylamide ontstaan. Deze kankerverwekkende stof zit ook in sigarettenrook. Uit onderzoek bij proefdieren blijkt dat acrylamide schadelijk kan zijn.
Toast, frieten en chips zijn niet plots kankerverwekkend: er is geen nieuw onderzoek dat daarop zou wijzen. Het is al langer bekend dat inname van hoge doses acrylamide beter kan vermeden worden, omdat deze stof bij proefdieren kanker veroorzaakt.
Wetenschappelijke informatie over speculaas
Onderzoekers geven aan dat in biscuits doorgaans veel van het kankerverwekkende acrylamide te vinden is (1). Daarom is het beter niet al te veel speculaas te eten.
Bij filterkoffie blijft cafestol achter in het papieren filter. In koffie uit een filtermachine of koffiepad-apparaat zit dan ook weinig cafestol. Het drinken van filterkoffie heeft daarom bijna geen effect op het cholesterolgehalte. In espressokoffie zit meer cafestol.
Arabica koffiebonen zijn over het algemeen gezonder, omdat ze minder cafeïne bevatten en daarnaast antioxidanten bevatten.
Er zijn verschillende soorten vet waarin je patat kunt bakken: vloeibaar frituurvet, hard frituurvet en olie. In hard frituurvet zit vooral verzadigd vet. Dit vet is verkeerd vet. Krijg je hier veel van binnen met eten en drinken, dan heb je meer kans op hart- en vaatziekten op latere leeftijd.
Acrylamide ontstaat in de industrie bij de productie van onder meer verzorgingsproducten, pesticiden en verf. De stof kan ook ontstaan bij de bereiding van bepaalde koolhydraatrijke (suikerrijke) levensmiddelen (aardappelen, granen, koffie ...). Ook sigarettenrook bevat acrylamide.
In geroosterde koffiebonen zit acrylamide. Acrylamide is een stof die ontstaat bij verhitting van producten en die in grote hoeveelheden kanker kunnen veroorzaken. Tijdens het branden van koffiebonen stijgt in eerste instantie de hoeveelheid acrylamide.
Chips zijn verzadigd met kanker verwekkende chemische stoffen. Een van de meest gevaarlijke bestanddelen in chips (niet opzettelijk toegevoegd), is een bijproduct van de verwerking. We hebben het hier over Acrylamide (een kankerverwekkend stof die giftig voor het zenuwstelsel is).
Gefrituurd voedsel is calorierijk en smaakt goed, waardoor een overconsumptie op de loer ligt. Daarnaast bevatten deze snacks – vooral als ze afkomstig zijn uit fastfoodrestaurants – vaak transvetten. Deze verhogen de slechte LDL-cholesterol en verlagen de goede cholesterol.
Polyacrylamide is een synthetische polymeer. Een voorbeeld hiervan is polyvinylchloride (PVC), waar veel plastic artikelen van gemaakt zijn. , dat gevormd wordt door acrylamide moleculen chemisch aan elkaar te koppelen. De stof heeft meerdere eigenschappen en komt in verschillende producten voor.
Mensen met een verhoogd cholesterolgehalte kunnen gewoon koffie blijven drinken. Gezien het mogelijk cholesterolverhogende effect van ongefilterde koffie zoals cafetièrekoffie en kookkoffie is het advies aan mensen met een verhoogd cholesterol om deze koffies zo min mogelijk te consumeren.
Gastro-enterologen waarschuwen dat de cafeïne in koffie ervoor kan zorgen dat het voedsel de maag te snel verlaat, wat voor een opgeblazen maag zorgt. Het heeft ook de neiging om spasmes in het spijsverteringskanaal en darm te veroorzaken. Ook dit kan voor een opgeblazen maag zorgen.
Het gezondst is ouderwetse filterkoffie of Senseo: het papier houdt een deel van de cafestol en kahweol uit koffie tegen. Die stoffen kunnen het LDL-cholesterol verhogen en dat vergroot het risico op hart- en vaatziekten. Koffie gemaakt met cupjes of een espressomachine is iets minder gezond.
Speculoos bestaat grotendeels uit suiker en is bijzonder arm aan vitamines en vezels. De in vet oplosbare vitamines ontbreken volledig. Speculoos bevat wel verschillende mineralen, maar deze komen ook veel voor in andere voedingsmiddelen. Het enige echt gezonde ingrediënt in Speculoos is kaneel.
Kenmerkend voor speculaas zijn − behalve de bruine suiker (liefst bruine rietsuiker) − de speculaaskruiden die bestaan uit een mengsel van kaneel, nootmuskaat, kruidnagel, gemberpoeder, kardemom en witte peper. Verschillende variaties zijn echter mogelijk met bijvoorbeeld anijs, korianderzaad en foelie.
Wie zin heeft in een vettige snack kan beter een zakje frieten gaan halen dan een pak chips. Frieten, zonder saus, bevatten namelijk maar 350 calorieën ten opzichte van 510 calorieën bij chips. Een frietje bevat bovendien ook drie keer minder vet dan een zak chips.
In chips zit veel zout en ongezond vet. Als je een handje ongezouten noten eet, snack je gezond en krijg je goede vetten binnen. En het scheelt ook voor het milieu omdat chips moeilijker te maken is. Wissel je van cola naar water, dan bespaar je wel 6 suikerklontjes.
Acrylamide is een stof die kan ontstaan bij het grillen, roosteren, bakken, frituren of braden van zetmeelrijk voedsel boven de 120 graden. Hierbij zijn suikers en het aminozuur asparagine (een bouwsteen van eiwitten) betrokken. Acrylamide ontstaat ook bij het roosteren van koffiebonen.
Of acrylamide ook kankerverwekkend is, is nog niet helemaal zeker. Maar er wordt wel verwacht dat acrylamide de kans op eierstokkanker, nierkanker en baarmoederlichaamkanker verhoogt. We beoordelen de stelling 'Pringles bevatten de kankerverwekkende stof acrylamide' als aannemelijk.