Factoren die invloed hebben op het ontstaan van een ziekte of het beloop ervan noemen we determinanten. Vijf belangrijke determinanten van de gezondheid zijn ongezonde voeding, weinig bewegen, problematisch alcoholgebruik, psychosociale arbeidsbelasting en slechte luchtkwaliteit.
In de praatplaten worden vijf zogenaamde 'directe determinanten' in kaart gebracht: ongezonde voeding, weinig bewegen, problematisch alcoholgebruik, psychosociale arbeidsbelasting en slechte luchtkwaliteit. Deze vijf factoren verklaren ongeveer een derde tot 40 procent van de ziektelast in Nederland.
Determinanten: persoonsgebonden, leefstijl en omgeving
Onder determinanten van (on)gezondheid verstaan we alle factoren die de volksgezondheid beïnvloeden. Het gaat om zowel risicofactoren voor ongezondheid (pathogenese) als om factoren die de gezondheid positief beïnvloeden (salutogenese).
Gezondheid wordt beïnvloed door verschillende soorten factoren, we noemen ze gezondheidsdeterminanten. Het Health Field Concept (Lalonde, 1974) vat deze in 4 categorieën samen: biologische factoren, voorzieningen in gezondheidszorg, leefstijl en omgeving.
Mentaal welbevinden - Ik voel me vrolijk. Zingeving - Ik heb vertrouwen in mijn eigen toekomst. Kwaliteit van leven - Ik geniet van mijn leven. Meedoen - Ik heb goed contact met andere mensen.
Deskundigen beschouwen beweging, goede voeding, ontspanning en slaap als cruciaal voor een gezond leven. Hoewel deze zogenaamde "vier pijlers" van een goede gezondheid helpen om uw lichaam draaiende te houden, doen ze ook wonderen voor uw emotionele welzijn.
Door middel van een vragenlijst krijg je inzicht in je gezondheid in zes dimensies: lichaamsfuncties, mentaal welbevinden, zingeving, kwaliteit van leven, meedoen en dagelijks functioneren.
Een gezonde levensstijl omvat regelmatige lichaamsbeweging, gezonde voeding en voldoende rust. Kleine aanpassingen, zoals meer groenten eten en wandelen, kunnen al een groot verschil maken. Het monitoren van je gezondheid kan daarom heel nuttig zijn.
Deze factoren zijn geformuleerd naar aanleiding van de Volksgezondheid Toekomst Verkenning (VTV) 1997. BRAVO staat voor Beweging, Roken, Alcohol, Voeding en Ontspanning.
Genetica - erfelijkheid speelt een rol bij het bepalen van de levensduur, gezondheid en de kans op het ontwikkelen van bepaalde ziekten. Persoonlijk gedrag en copingvaardigheden - evenwichtig eten, actief blijven, roken, drinken en hoe we omgaan met de stress en uitdagingen van het leven, hebben allemaal invloed op de gezondheid.
Factoren die invloed hebben op het ontstaan van een ziekte of het beloop ervan noemen we determinanten. Vijf belangrijke determinanten van de gezondheid zijn ongezonde voeding, weinig bewegen, problematisch alcoholgebruik, psychosociale arbeidsbelasting en slechte luchtkwaliteit.
Gezondheid kent dus drie dimensies: een fysieke, mentale en sociale. En uiteraard beïnvloeden ze elkaar. In de literatuur wordt dit ook wel het biopsychosociaal model van gezondheid genoemd. Gezondheid moet daarom gezien worden als een holistisch begrip.
Het regenboogmodel voor geïntegreerde zorg is een zorgmodel dat tot doel heeft om uitgebreide en gecoördineerde zorg te bieden aan patiënten. Dit model is gebaseerd op het idee dat zorgverleners samen moeten werken om zorg te leveren die is afgestemd op de unieke behoeften van elke patiënt.
Ongezond gedrag, zoals roken, alcoholgebruik, te weinig bewegen en ongezonde voeding, was in 2015 verantwoordelijk voor bijna 20 procent van de ziektelast, ruim 35 duizend doden en 9 miljard aan zorguitgaven.
Bij de persoonlijke determinanten (ook wel 'interne' determinanten genoemd), onderscheiden we begrippen als kennis, risicoperceptie, attitude en eigen-effectiviteitsverwachtingen. Bij omgevingsdeterminanten (of 'externe' determinanten) gaat het om sociale steun of druk, en onvoorziene barrières.
Ziekten die steeds vaker voorkomen naarmate landen meer geïndustrialiseerd raken en mensen langer leven, zijn onder andere de ziekte van Alzheimer, artritis, atherosclerose, astma, kanker, chronische leverziekte of cirrose, chronische obstructieve longziekte, colitis, het prikkelbare darmsyndroom, diabetes type 2, hart...
Even op een rijtje: voeding, beweging, ontspanning, slaap en omgeving. Volgens huisarts en kaderarts diabetes Jacqui van Kemenade zijn dit de vijf pijlers van een gezonde leefstijl.
Sociaaleconomische status, opleidingsniveau, familie, verwanten en sociale netwerken, geslacht, leeftijd en interpersoonlijke invloeden hebben allemaal invloed op de keuze van levensstijl.
In de grondwet van de WHO staat: " Gezondheid is een toestand van volledig fysiek, mentaal en sociaal welbevinden en niet slechts de afwezigheid van ziekte of gebrek ."
Gezondheid is een toestand van volledig lichamelijk, geestelijk en maatschappelijk welzijn, en niet slechts de afwezigheid van ziekte of andere lichamelijke gebreken. In overdrachtelijke zin spreekt men ook wel van de 'gezondheid' van bijvoorbeeld het milieu of de economie.
Het National Wellness Institute promoot zes dimensies van welzijn: emotioneel, beroepsmatig, fysiek, sociaal, intellectueel en spiritueel . Door alle zes dimensies van welzijn in ons leven aan te pakken, bouwen we een holistisch gevoel van welzijn en vervulling op. Ontwikkeld door Dr.
Biologische visie: Deze visie benadrukt de rol van biologische factoren in gezondheid en ziekte. Het omvat genetica, infecties, voeding en andere fysieke factoren. Psychologische visie: Deze visie erkent de invloed van psychologische factoren op gezondheid. Het omvat mentale gezondheid, stress, emoties en gedrag.