Pathologisch liegen is de onbedwingbare drang om te liegen. Veel mensen vertellen weleens een leugen, bij kinderen is er ook vaak sprake van fantasie. Pas als liegen tot ernstige problemen leidt in de omgang tussen de leugenaar en zijn omgeving is sprake van pathologisch ofwel ziekelijk gedrag.
Een pathologisch leugenaar liegt zeer regelmatig, over van alles. Hij - of zij - weet wel dat hij liegt, maar op den duur gaat hij in zijn eigen verhalen geloven. Vaak zijn het heel gedetailleerde, fantasierijke leugens, die ergens te mooi zijn om waar te zijn.
Liegen: wie, waarom en waarover? Volgens 'De Leugenacademie' liegen mensen om er zelf beter van te worden of omdat ze aardig gevonden willen worden. Ook zaken als geld en aanzien zijn een belangrijke reden (2). Mannen schijnen drie keer zo vaak te liegen als vrouwen (3).
Pseudologica fantastica is chronisch, excessief liegen dat onderdeel is geworden van iemands persoonlijkheid. Bij pseudologica fantastica is de patiënt niet uit op gewin en is er geen motivatie om de rol van zieke op zich te nemen.
Aan de zijkant nek krabben. Als we ons ongemakkelijk voelen, maken we vaak een wrijvende beweging aan de zijkant van onze nek. Mensen die liegen, maken een krabbende beweging op die plek. Deze beweging duidt op een combinatie van ongemak, stress en nadenken.
Stress en angst worden weerspiegeld wanneer iemand een leugen zeer lange tijd in stand houdt. Dit soort leugens brengen een hoop onrust, stress en het gevoel 'achtervolgd' te worden met zich mee, de persoon heeft het gevoel dat hij altijd alert moet zijn.
Vertel je partner dat je van hem of haar houdt, precies zoals hij of zij is. Zelfs als hij of zij niets spannends te vertellen heeft. Let op de handen van je gesprekspartner. Pathologische leugenaars hebben de neiging om hun eigen handen vast te houden wanneer ze liegen.
De meeste mensen voelen zich extra gespannen als ze liegen, waar ook hun lichaam op reageert. Hartkloppingen, zweten, misschien trillen – dezelfde reacties als je bij angst hebt. Dat is natuurlijk omdat je bang bent dat je leugen wordt doorzien.
Hoe je hem conditioneert om niet meer te liegen
Dus op het moment dat hij liegt laat je hem weten dat je dit absoluut niet wil, en wat de gevolgen zijn (negatieve prikkel) wanneer hij het nog eens doet. Vervolgens beloon je hem op het moment dat hij het niet meer doet.
Tijdens het vertellen van een leugen, is het belangrijk dat je rust uitstraalt en geen opvallend of afwijkend gedrag vertoont. Veel mensen die liegen bewegen meer of anders met hun benen, lichaam en armen. Het vertellen van een leugen gaat dus ook makkelijk wanneer je in een ontspannen houding op een stoel zit.
Het gedrag is nerveus
Vaak gaan ze sneller praten en kunnen gaan zweten. Echter vaak zie je bij narcisten dat deze dermate geslepen zijn in hun gedrag dat het liegen ze gemakkelijk afgaat. Vaak zonder enig blikken of blozen liegen ze recht in je gezicht.
Mensen met een pathologisch ziektebeeld zoals een narcistische persoonlijkheidsstoornis, kenmerken zich door een gebrek aan geweten en empathie. Deze mensen liegen pathologisch (pseudologica fantastica) en manipuleren altijd, overal en iedereen. Zij liegen zelfs over triviale dingen, ook tegen zichzelf.
In 85% van de gevallen dat iemand naar links kijkt terwijl hij iets zegt, terwijl de persoon rechtshandig is, is het een leugen. Bij linkshandigen geldt deze regel andersom.
“Mensen die bang zijn om te liegen, beginnen ook vaak met hun vingers te friemelen of tikken. Net zoals een leugenaar vaak de hals aanraakt, krabt aan de nek en de boord van zijn overhemd of das losmaakt”, stelt Glass. “En als hij de hand voor de mond doet, betekent dat vaak dat hij niet alles vertelt.”
Liegen is zwaarder voor de hersenen dan de waarheid vertellen, en dus vallen leugenaars terug op kopieergedrag. Volgens de onderzoekster is er nog een andere mogelijke verklaring. „De leugenaar past zijn gedrag bewust of onbewust aan zijn gesprekspartner aan, om zo de kans te vergroten dat hij geloofd wordt.
Wanneer mensen liegen, geven ze vaak korte antwoorden op vragen en wijden ze minder uit over hun verhaal. Ze kunnen ook pauzeren en meer tijd nemen om te reageren. Wanneer ze vervolgens wel reageren op opmerkingen en vragen van anderen, dan zullen ze veel minder rijke details geven.
Narcisten vallen op gevoelige en empathische vrouwen en mannen. Mensen met prachtige eigenschappen en waarden als zorgzaamheid, respect, eerlijkheid, openheid. Zorgzaamheid, bijvoorbeeld, zorgt ervoor dat je oog hebt voor de behoefte van anderen.
Ook in bed. De meeste narcisten leven in de volle overtuiging dat ze onweerstaanbaar zijn in bed en dat hun bedpartner maar al te graag bereid is om aan hun fantasien te voldoen. Dit is overigens een reden waarom narcisten zo slecht om kunnen gaan met kritiek, krenking en met afwijzing. Ook in bed.
Liegen, dingen expres geheim houden
Maar over andere dingen liegen en niet eerlijk zijn, kan nog veel erger zijn dan één keer een wippie buiten de deur. Zeker als het vaak gebeurt, die dingen achterhouden voor de ander. Van financiële ellende en nare gedachtes tot aan angsten, depressies, dromen, wensen, ambities.
1/ Liegen en dingen verborgen houden
Ook al is het goed bedoeld en lijkt het niet zo belangrijk, liegen en dingen verzwijgen kan uiteindelijk uitmonden in een groot vertrouwensprobleem.