Redenen waarom mensen zichzelf pijn doen: Spanning ontladen. Het biedt een uitlaatklep voor verdriet, kwaadheid, schuldgevoelens… Controle proberen te krijgen op moeilijke emoties.
Praat erover, zoek hulp. Je hoeft het niet alleen te doen. Als je nu hulp nodig hebt kan je bellen naar 0800-0113 of chatten met onze hulplijn. Deze is 24/7 open.
Iedereen heeft zijn of haar eigen verhaal. Wanneer je jezelf beschadigt is dit een overlevingsstrategie. Je reageert spanningen en emoties dan af op je eigen lichaam. Zelfbeschadiging is het middel om de dag zo goed als mogelijk door te komen.
Jezelf verwonden of jezelf letsel toebrengen
Vormen van zelfbeschadiging zijn snijden, krassen, krabben, branden, haren trekken, hoofdbonken, schadelijke stoffen innemen, of voorwerpen in het lichaam brengen.
Gevolgen voor de cliënt
Iemand die zichzelf beschadigt kan zich bijvoorbeeld somber, boos of angstig voelen. Zelfbeschadiging heeft als functie dat die problemen naar de achtergrond verdwijnen. Iemand krijgt meer rust en minder chaos in het hoofd. Iemand kan ontspannen of iets of juist niets meer voelen.
Zelfbeschadiging komt voor onder 5,5 procent van de volwassen bevolking en onder ruim 15 procent van de adolescenten. Vrouwen beschadigen zich 1,5 keer zo vaak dan mannen. Ruim 4 procent van de jongeren in Nederland heeft zich ooit beschadigd.
Het VU-onderzoek laat zien dat zelfbeschadiging en suïcidaliteit vaak samen optreden en voor een groot deel uit dezelfde erfelijke aanleg voortkomen.
Herkennen van zelfbeschadiging
Zelfbeschadiging vormt dan een uitlaatklep voor emoties. Het gedrag staat dus niet op zichzelf. Iemand kan bijvoorbeeld ook erg onzeker zijn, een negatief zelfbeeld hebben, veel stress of spanning ervaren en moeite hebben om over emoties te praten.
Er zijn vele vormen van automutilatie, zoals snijden, krassen en branden van de huid, hoofdbonken of het uittrekken van haar. Automutilatie kan blijvende littekens veroorzaken. Ook krijg je last van gevoelens van waardeloosheid, schuld en zelfhaat. Automutilatie is verslavend.
Zelfverwonding of automutilatie is wanneer je jezelf opzettelijk pijn doet of letsels toebrengt, bijvoorbeeld door in je armen te krassen met een scherp voorwerp, met je vuist herhaaldelijk tegen de muur slaan, jezelf voor de kop slaan…
Om de zelfbeschadiging te stoppen, is het belangrijk dat je kind leert praten over zijn of haar problemen. Professionele hulp kan daarbij zeker helpen. Al voelt het soms als een drempel om hulp in te roepen.
Zelfbeschadigend gedrag heeft gevolgen op de korte en lange termijn. Op de lange termijn nemen de negatieve gevoelens weer toe en volgt ook de confrontatie met de lichamelijke gevolgen en eventuele complicaties van de beschadiging.
Het kan voor iedereen anders zijn, waarom je jezelf pijn doet. Bijvoorbeeld omdat je je dan even niet meer verdrietig, bang of boos hoeft te voelen. Als je jezelf snijdt, denk je even niet meer aan je problemen. Je wordt er rustig van.
Praat over het waarom van de zelfbeschadiging.
Het gaat niet over wat je doet, zoals jezelf snijden, maar over de emoties die erachter liggen en je helpen om met dingen om te gaan. Door de oorzaak van het gedrag te achterhalen, kunnen jij en je vertrouwenspersoon een stap vooruit maken.
Je kunt jezelf wel leren er anders mee om te gaan. Om met de drang jezelf te beschadigingen om te gaan, zal je alternatieven moeten zoeken. Op het moment dat je de neiging voelt om jezelf te gaan beschadigen, zal je iets anders moeten gaan doen. Bijvoorbeeld muziek luisteren, iets tekenen of gaan sporten.
Zelfbeschadiging. We spreken van zelfbeschadiging wanneer iemand verwondingen aanbrengt aan het eigen lichaam. Dit kan door te snijden, krassen, branden, haren trekken, slaan, hoofdbonken of schadelijke stoffen inslikken. Zelfbeschadiging wordt ook wel zelfverwonding of automutilatie genoemd.
Het kan een manier zijn om met spanning, stress, heftige emoties, woede of psychische pijn om te gaan. Vaak is het om zichzelf te bestraffen omdat ze zichzelf niet goed genoeg vinden. Het wordt ook gebruikt om meer controle te voelen over het eigen lichaam of de emoties.
Draag een armwarmer of iets anders dat rond de plaats past waar je jezelf beschadigd. Dit kan je doen om jezelf eraan te herinneren dat je iemand kan bellen i.p.v. jezelf te beschadigen en dat je andere manieren hebt om het aan te kunnen zonder zelfbeschadiging.
Waarom doen jongeren aan zelfverwonding? "Zelfverwonding heeft vaak niet één, maar wel meerdere oorzaken. Mogelijke oorzaken kunnen zijn dat de jongere zich niet goed in zijn vel voelt of dat de jongere een negatief zelfbeeld of lichaamsbeeld heeft.
Sommige mensen hebben moeite met vergeven omdat het voor hen betekent: “We wissen alles uit.” Dat is niet zo. Het is ook niet omdat je vergeeft dat je gedwongen bent om de relatie weer op te nemen zoals die voorheen was.
Het is een emotie die je kan helpen groeien als persoon. Spijt is een emotie, een negatief gevoel, dat voortkomt uit gemaakte keuzes. Spijt kan, als je die gevoelens te lang blijft hebben, negatieve gevolgen hebben voor je gezondheid, zowel fysiek als mentaal.
Op het moment dat je uitspreekt waarover jij je schuldig voelt, ontstaat er ruimte en beweging. Het lucht al op als je in je eentje hardop uitspreekt waarover jij je schuldig voelt. Wat ook helpt is jouw schuldgevoel uitspreken naar iemand, bijvoorbeeld je partner of vriendin.
Het eerste dat je moet doen is jouw fout toegeven. Dat kan erg moeilijk zijn, maar het is een belangrijke stap om de fout recht te zetten. Vermijd uitvluchten. Geef de anderen niet de schuld.
Sommige mensen vragen zich af of jezelf snijden een ziekte is. Dat is niet het geval. Het is eerder een gedragspatroon dat je kunt ontwikkelen als manier om met moeilijke emoties om te gaan.
Automutilatie is het woord voor zelfbeschadiging of zelfverminking, zoals gebruikt in de geneeskunde in het algemeen en in de psychiatrie en de zorg voor mensen met een verstandelijke handicap in het bijzonder.