"Het feit dat de ketting rechts op de fiets zit heeft een puur technische oorzaak: Het gaat om de richting van de schroefdraad", zo stelt Kees van Wijk van Nationaal Fietsmuseum Velorama in Nijmegen. Stel je een fiets voor, zonder kettingkast. De ketting loopt over twee tandwielen: eentje voor en eentje achter.
De meest geloofwaardige verklaring is dat de eerste fietsbouwer de ketting gewoon rechts heeft geplaatst en alle andere bouwers/fabrikanten hebben dit sindsdien overgenomen. Een andere verklaring is dat de meeste mensen rechtshandig zijn en hun fiets dus aan de rechterkant houden als ze stappen.
Onderdeel van het onderhoud aan je fietsketting is het opnieuw spannen en/of inkorten van de ketting, omdat er in de loop van de tijd speling ontstaat. Die speling is voor een deel te verhelpen door de ketting opnieuw bij te stellen in spanning.
Het zou kunnen dat na verloop van tijd je ketting te ver is uitgerekt. Je wiel staat helemaal achterin de achtervork maar hij hangt nog steeds slap. In dat geval moet je je ketting inkorten. Wanneer je dit gaat doen begin je met je kettingspanners helemaal los draaien en je wiel zover mogelijk naar voren te zetten.
De speling moet circa 1 centimeter zijn. Als dit meer dan 1 cm is gaat u over op het spannen van de fietsketting. Om te beginnen draai de rechter en linker achtermoer één voor één los. In de meeste gevallen doet u dit met steeksleutel 15.
Het is een misverstand dat de draairichting van de ketting van belang is. Het is een 'links/rechts' kwestie. De 'binnen' plaatjes zonder tekst hebben een andere constructie dan de 'buiten' plaatjes (met tekst). De looprichting maakt niets uit, zolang de tekst op de (buiten)plaatjes zichtbaar is.
De 3000-kilometer-regel
Om deze versnelde slijtage van cassette en kettingbladen te voorkomen, is een algemene vuistregel om de ketting van je fiets elke 3000 km te vervangen. Let wel, dit is slechts een richtlijn.
De fietsketting moet een speling hebben van ongeveer 1 centimeter. Dit is met de vinger te meten door de ketting een stukje omhoog of omlaag te bewegen. Is de speling (veel) meer of minder? Dan is het spannen van de fietsketting nodig.
Het programma 'Doortrappen'
Doortrappen wil dat ouderen zo veilig en zo lang mogelijk blijven fietsen en geeft ouderen handige tips. Zoals hoe zij bijvoorbeeld veilig op de fiets kunnen stappen. Doortrappen heeft ook informatie voor de mensen die werken met ouderen.
Er is geen vaste levensduur voor. Een aantal jaren moet probleemloos gaan, maar hoe meer gebruik, hoe korter de levensduur. Er komt op een gegeven moment speling in de derailleur.
Kosten: € 12,50
Er worden ook wel andere systeemen gebruikt zoals een belt-drive en een cardan-as, maar de meeste fietsen hebben een ketting aandrijving. Als de ketting te slap is gaat hij rammelen in de kettingkast en heeft hij meer weerstand bij de aandrijving en fietst de fiets zwaarder.
Een vastzittende kettingschakel kan leiden tot doortrappen en schakelproblemen. Om dit probleem op te lossen, is het nodig de vastzittende schakel in de ketting te vinden. Dat kan door eerst de ketting over het kleinste achtertandwiel te schakelen en een achterwaartse draai met de pedalen te maken.
Je herkent die slijtage door de afgeronde tandjes en kleine braampjes aan de tanden van de cassette. Het kan ook zo zijn dat je ketting over begint te slaan. Dit is een teken dat de cassette aan vervanging toe is.
Leg de ketting op het binnenste blad aan de voorkant en leg hem op het kleinste kransje bij je cassette. Trek de twee uiteinden naar elkaar en pas de lengte zo af dat er ongeveer 2 vingers passen tussen de ketting en het armpje van de derailleur.
Automatische kettingspanner
Dit wil zeggen dat je nooit meer je ketting hoeft te spannen en nooit meer last hebt van een klapperende ketting in de kettingkast.
Als je een fietsketting wilt kopen dan is de Shimano Ultegra een van de beste keuzes. De fietskettingen van Shimano staan erom bekend dat ze soepel schakelen en in zijn algemeenheid goede prestaties leveren. Daarna volgt KMC en SRAM.
Je kunt ook regelmatig checken of je kettingbladen aan vervanging toe zijn. Dit zie je bijvoorbeeld als je fietsketting erg losjes op je kettingblad ligt, als de tandjes van je kettingblad versleten zijn of als het schakelen niet meer soepel gaat.
Speling op de ketting
Vaak word gedacht dat kettingen uitrekken en dus langer worden. Dit is echter niet het geval. Net zoals de kettingwielen, slijten de rollers van de kettingen ook. De slijtage van beide onderdelen zorgt voor speling.
De nieuwe ketting kan je voor en achter om de grootste tandwielen leggen. Let er bij kettingen op dat ze soms een specifieke draairichting hebben. Dit staat vaak vermeld op de verpakking. Vervolgens breng je de uiteinden naar elkaar toe en tel je daar een hele schakel bij op.
Hoe vaak je de ketting moet voorzien van een nieuw laagje wax is afhankelijk hoeveel kilometers je fietst en onder welke omstandigheden. De ketting van mijn mountainbike voorzie ik iedere rit van een nieuwe laag aangezien ik mijn fiets, en uiteraard mijn ketting, na iedere mountainbikerit schoonmaak.