Nederland tijdens de Tweede Wereldoorlog: een land waar je moest uitkijken met wat je zei en deed, omdat je zomaar kon worden gearresteerd. Een land waar één persoon, één partij de macht had, waar geen vrijheid van meningsuiting was en waar je niet mocht zijn wie je was of wie je wilde zijn.
Op 10 mei 1940 begon voor Nederland de Tweede Wereldoorlog met de inval van het Duitse leger. Nederland had tot die tijd de neutraliteitspolitiek bedreven. Door geen partij te kiezen voor een van de oorlogvoerende partijen hoopte Nederland, net als tijdens de Eerste Wereldoorlog, buiten het strijdgewoel te blijven.
Duitsland valt Nederland binnen
De Duitse bezetting van Nederland begon na vijf dagen van vechten in mei 1940. Bommenwerpers van de Luftwaffe hadden hun dodelijke springlading losgelaten tijdens het bombardement op Rotterdam. Hierbij kwamen bijna 1000 mensen om het leven en werden tienduizenden huizen verwoest.
In het voorjaar van 1945 slaagden de geallieerden erin om met een nieuw offensief de grote rivieren over te steken en de Duitse defensie te breken. Op 5 mei 1945 gaf het Duitse leger zich over en was heel Nederland bevrijd (zie Bevrijdingsdag), op enkele Waddeneilanden en een aantal gemeenten na.
Het noorden van Nederland wordt in de lente van 1945 bevrijd. De Duitse troepen in Nederland, Noordwest-Duitsland en Denemarken capituleerden op 4 mei op de Lűneburger Heide. Deze capitulatie trad in werking op 5 mei om 08:00 uur. Tijdens de bevrijding vecht er in Nederland een heel leger aan geallieerde militairen.
Bij de geallieerden zaten de landen o.a. het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk, Canada, de Sovjet-Unie, Nederland, België en de Verenigde Staten. Bij de Asmogendheden zaten o.a. Nazi-Duitsland, Italië en Japan. Uiteindelijk wonnen de geallieerden de oorlog.
Er werd veel gevochten bij de Grebbeberg, de IJssel- en Maaslinie, de Peellinie, de Moerdijkbruggen en Den Haag. Na het bombardement op Rotterdam op 14 mei was de situatie uitzichtloos voor Nederland. Op 15 mei capituleerde het Nederlandse leger, met uitzondering van Zeeland.
Eind juli 1944 landde de Eerste Poolse pantserdivisie, onder commando van Maczek, tijdens de geallieerde invasie in Normandië. Na omzwervingen verdreven ze, met Canadese divisies, de Duitse bezetters uit Breda en omgeving. Officieel werd Breda op 29 oktober 1944 bevrijd.
Het kleine Nederlandse leger werd volkomen onder de voet gelopen door de Wehrmacht en het moest zich na vijf dagen vechten, op 14 mei, overgeven na het Bombardement op Rotterdam. Zeeland capituleerde pas op 18 mei, na het Bombardement op Middelburg.
Bevrijdingsdag 2022 komt eraan. Op donderdag 5 mei vieren we dat we in Nederland in vrijheid leven. Donderdag is het 77 jaar geleden dat we bevrijd werden van de Duitse bezetter in Europa en de Japanse bezetter in Azië.
Er zijn op dit moment geen aanwijzingen voor specifieke dreigingen voor Nederland, maar de ontwikkelingen in het conflict volgen elkaar snel op. Dat maakt dat het dreigingsbeeld snel kan veranderen.
Tweede Wereldoorlog
Het was de bedoeling van de Duitsers om Nederland, België en Luxemburg snel te veroveren om zo Frankrijk aan te vallen. Het veroveren van Nederland ging alleen niet snel genoeg volgens de Duitsers. Hierop besloten ze om te dreigen met een bombardement van de stad Rotterdam.
De Duitsers hebben als doel Frankrijk te verslaan. Via Nederland en België willen ze de Franse verdedigingslinie aan de oostgrens omzeilen. Door Nederland te bezetten kunnen de nazi's bovendien voorkomen dat Engeland een uitvalsbasis op het Europese vasteland opzet.
Jullie hebben het vast al wel een keer gehoord: Duitsers hebben geen humor, zijn gierig, arrogant, willen nooit Engels praten wanneer ze in Nederland zijn, zijn erg van de regeltjes en hiërarchie en tegelijkertijd zijn ze ook enorm beleefd. Daarnaast heb je natuurlijk ook bratwurst, bier, lederhose, auto's.
In Europa bezet Duitsland Polen, Nederland, België, Frankrijk, Noorwegen, Denemarken, de Baltische staten, de Balkan en Griekenland. De regeringen van de eerste vier landen wijken uit naar Londen.
De Nederlandse regering had haar onzijdigheid (neutraliteit) in augustus 1914 kenbaar gemaakt bij de oorlogvoerende landen. Die landen gaven direct als antwoord de Nederlandse neutraliteit te zullen respecteren. Bij het Nederlandse volk lag tijdens de oorlog over het algemeen de sympathie bij de Geallieerden.
Als extra drukmiddel besloot het Duitse oppperbevel daarom tot het bombardement op Rotterdam van 14 mei. Mede vanwege de dreiging met bombardementen op de steden Utrecht, Amsterdam, Den Haag en Haarlem capituleerde in de nacht van woensdag 15 mei de Nederlandse land- en luchtmacht.
Op zondagochtend 7 december 1941 komt een Japanse oorlogsvloot aan bij de Amerikaanse marinebasis Pearl Harbor, op Hawaï. Met bommen en torpedo's bestoken de Japanners de Amerikanen.
Internationale samenwerking Nederlandse leger
Het Nederlandse leger werkt op verschillende manieren samen met legers van andere landen. Zo is Nederland lid van de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie (NAVO). De NAVO-landen werken ook samen met 28 Midden- en Oost-Europese niet-NAVO-landen.
De Tweede Wereldoorlog maakte van Polen de killing fields van Europa. Bijna 6 miljoen Polen kwamen om, waarvan ruim 3 miljoen Joodse Polen. In totaal 20% van de vooroorlogse Poolse bevolking, het hoogste percentage van welk bezet land ook.
Op 29 oktober 1944 juicht de bevolking van Breda haar bevrijders toe. Verrassend genoeg blijken het Polen te zijn. Onder leiding van generaal Maczek weet de 1e Poolse Pantserdivisie na stevige gevechten de stad te bevrijden van de Duitsers.
29 oktober 1944. Dit is de dag dat generaal Stanislaw Maczek met zijn mannen Breda bevrijd. De 1e Poolse pantserdivisie jaagt de Duitsers deze dag ook weg uit Dorst.
Cijfers. Het Heer (landmacht) had in de Tweede Wereldoorlog bijna 13 miljoen troepen. Het mobiliseerde 1.000.000 Russische gevangenen. Meer dan 3 miljoen Duitsers werden gedood en nog eens 4,1 raakten gewond.
In het kort
Tussen 1946 en 1969 zullen ongeveer 450 duizend Nederlands emigreren, ruim vier procent van het totaal aantal inwoners van 10 miljoen inwoners.
In 1939 breekt de Tweede Wereldoorlog uit met de Duitse inval in Polen. Op 10 mei 1940 vallen Duitse troepen Nederland binnen. Binnen 5 dagen is de strijd afgelopen. De Nederlandse regering gaat in ballingschap en vestigt zich in Londen.