Vóór 1989 had de netspanning een voltage van 220. In 1989 werd besloten om de hoogte van de spanning te verhogen tot 230 volt. De reden hiervoor was om in Europa tot één niveau voor laagspanning te komen. Op deze manier is het ook makkelijker voor toeristen om stopcontacten in andere Europese landen te gebruiken.
Het verhogen van de netspanning van 220 Volt naar 230 Volt maakt dat een stopcontact 160 Watt meer aan energie kan leveren zonder oververhit te raken. Dit kan handig zijn, wanneer u bijvoorbeeld meerdere apparaten aansluit op hetzelfde stopcontact via een stekkerdoos.
Om maar gelijk met de deur in huis te vallen: De elektriciteit die de netbeheerders leveren op de aansluiting in de meterkast (het aansluitpunt) heeft een 'spanning' van ca. 230 volt (50 Hz) (voorheen was dat ca. 220 volt). Netspanning (oude benaming = lichtnet) betreft wisselspanning met een netfrequentie van 50 Hz.
Gemiddeld staat er een spanning van 230 volt op elke fase van uw aansluiting. Huishoudens hebben steeds vaker 3 fasen op hun aansluiting. Dit is meestal een 3x25 Ampère aansluiting. Een grotere aansluiting is vaak nodig bij een warmtepomp of zonnepanelen.
Wisselspanning komt thuis uit het stopcontact en op deze spanning werken de meeste elektrische apparaten die wij kennen. In Europa is dit 230 V/50 Hz, in Amerika 120 V of 240 V/60 Hz.
Bij een even hoge spanning is gelijkstroom minder gevaarlijk dan wisselstroom. Een wisselspanning van 50 Volt of een gelijkspanning van 120 Volt worden beschouwd als een veilige spanning.
Een voordeel van wisselspanning was dat lage wisselspanningen via een transformator (die al was uitgevonden) konden worden omgezet naar hoge wisselspanningen (en andersom). Met hogere spanningen kon men elektriciteit met minder verliezen over grotere afstanden transporteren.
Als de spanning te hoog wordt, kunnen bepaalde elektrische toestellen iets sneller slijten. Vaak gebeurt dat pas als er langere tijd hoge spanning op de toestellen staat. Omvormers die stroom terugleveren, meten de netspanning.
Wanneer het elektriciteitsnet op dat moment het vermogen niet goed kan afvoeren, leidt dat tot een steeds verder oplopende spanning. De spanning kan zelfs zo hoog oplopen, dat de limietwaarde wordt bereikt waardoor de omvormer zich automatisch van het net scheidt.
Batterijen en accu's leveren een gelijkspanning. Gelijkspanning kan bijvoorbeeld worden opgewekt met zonnecellen. In Nederland en België rijden de trams, trolleybussen en de meeste treinen op gelijkspanning.
Typische voorbeelden van aparaten op een fase wisselspanning zijn een stofzuiger, een haardroger en de pomp van een koelkast. Een andere soort van wisselspanning is krachtstroom (400 V). Krachtstroom is een driefasenspanning (3x een fasedraad in plaats van 1).
Hoe werkt wisselspanning? Bij wisselspanning lopen elektronen van de pluspool naar de minpool en van de minpool naar de pluspool. Hoe vaak de energie binnen één seconde verandert, noemt men de frequente. De frequentie wordt hierbij uitgedrukt in het aantal hertz.
Om een zo nauwkeurig mogelijke DC-spanningsmeting te doen, meet en registreert u eerst de AC-spanning. Vervolgens meet u de DC-spanning door (met de toets RANGE) een DC-spanningsbereik te selecteren dat gelijk is aan of hoger is dan het AC-spanningsbereik.
Het voltage in Amerika is 110 volt, wat anders is dan de 230 volt die in Nederland gebruikt wordt.
Werkt uw apparatuur op zowel 120 (110) als 230 (220) volt, dan kunt u deze zonder omvormer gebruiken. Wel zult u een andere stekker nodig hebben. Hiervoor zijn reisadapters in de handel.
Echter in de praktijk wordt ook wel eens gesproken over 230 Volt. Wordt er uitgegaan van 230 Volt? Dan mag er maximaal 3680 Watt op één groep aangesloten worden. 16 Ampère x 230 Volt = 3680 Watt.
Door installatie van een spanningsregelaar – veelal direct achter de hoofdschakelaar – kan de spanning met maximaal 20 Volt worden verlaagd. Vervolgens stabiliseert de spanningsregelaar de spanning op het niveau waarop elektrische apparatuur het meest efficiënt zal werken; tussen 215 en 225 Volt.
De netbeheerders herhalen de boodschap dat als er in één keer veel (zonne-)energie op het stroomnet komt, er hoge spanningen kunnen ontstaan, waardoor omvormers van zonnepanelen kunnen uitschakelen. Op zo'n moment kunnen de zonnepanelen tijdelijk geen elektriciteit leveren.
Zonnepanelen welke volledig onafhankelijk werken, ook wel 'off grid' genaamd, blijven probleemloos verder werken bij stroomuitval, alsook alle elektrische toestellen. Dit type zonnepanelen installatie komt voor bij afgelegen buurten waar geen elektriciteitsnet bestaat.
Stroom is de hoeveelheid elektrische lading die ergens doorheen stroomt (bijvoorbeeld door een draad). Symbool van stroom is I, eenheid de Ampère (A). Spanning kan het makkelijkst begrepen worden door het te zien als de 'kracht' waarmee de stroom door de draad 'geduwd' wordt.
Op een zonnige dag kan het voorkomen dat de omvormer veel vermogen wil terugleveren en dat er tegelijkertijd weinig stroom wordt verbruikt in het huishouden. De netspanning loopt op, de limietwaarde wordt bereikt en de omvormer wordt uitgeschakeld.
Overweeg een overspanningsbeveiliging
Een zogenaamde Uninterrupted Power Supply zal niet alleen de spanningspieken tussen het net en uw installatie afvlakken, maar ook nog een tijdje spanning geven na de stroomuitval. Een ideale, maar dure beveiliging voor waardevolle apparatuur zoals servers en productiemiddelen.
Over het algemeen is wisselspanning gevaarlijker dan gelijkspanning. Dat komt door de sinusvorm.
Wisselstroom of gelijkstroom ventilatiebox
Sinds enkele jaren zijn afzuigunits beschikbaar met een gelijkstroom motor voor de ventilator. Een gelijkstroom motor zoals in moderne Itho Ecofan afzuigunits verbruikt tot maar liefst 83% minder stroom ten opzichte van oudere modellen met een wisselstroom motor.
De aansluitplicht werkt twee kanten op. Dit betekent dat deze geldt voor zowel de afname van stroom als het leveren van (duurzame) energie aan het net.