Niet-verbruikte energie die vrijgekomen is bij stress, wordt dus opgeslagen als vet. Ook wat je eet tijdens stressmomenten, wordt grotendeels opgeslagen als vet. Zo kun je door stress een buikje krijgen. Een klein beetje buikvet is niet erg, maar veel buikvet vergroot de kans op diabetes en hart- en vaatziekten.
Gewichtsverlies door stress
Je stofwisseling versnelt. Door het cortisol en de verhoogde adrenaline in je lichaam word je stofwisseling versnelt en gaat je hartslag omhoog. Hierdoor kan je meer calorieën verbranden. Je hebt geen eetlust.
Chronische stress (een langdurige stressreactie) is een bedreiging voor de gezondheid, en ook voor het gewicht. Het leidt tot een voortdurend verhoogde vrijstelling van stresshormonen. Deze stresshormonen, en dan hoofdzakelijk cortisol, kunnen een rol spelen bij overgewicht.
Bij acute stress maakt het lichaam een stofje aan waarbij de eetlust even wegvalt. Het cortisolniveau gaat omhoog en als het langdurig hoog blijft, geeft dat trek in suikerrijke en vette voeding met veel calorieën, zoals patat en een reep chocolade. Dat kan zorgen voor obesitas.
Cortisol, het antistresshormoon, wordt geassocieerd met het vet op de buik. Als dit hormoon in hoge mate aanwezig in het lichaam, worden alle vetreserves verbrand voor die rond de buik wordt aangesproken. Dit hormoon kan ook beïnvloed worden door bepaalde voeding of veranderingen in levensstijl.
Een opgezette buik kan gepaard gaan met buikpijn of andere maag- of darmklachten. Kenmerkend aan een opgezette buik is hetgeen waar dit symptoom zijn naam aan ontleent: je voelt en ziet daadwerkelijk dat je buik is opgezet. Hij is boller en staat strakker dan normaal. Bewegen, aanraken of zitten kan ongemakkelijk zijn.
Het hormoon adiponectine speelt een rol bij de verwerking van vet en glucose, doordat het de insulinegevoeligheid beïnvloed. Insuline bepaalt of vet wordt verbrand of opgeslagen. Hoe meer adiponectine, hoe meer energie er verbrand wordt, heeft onderzoek aangetoond.
Drukte, angst en spanning zorgt er niet alleen voor dat je constant stress door je lijf voelt gieren, maar kan ook zorgen voor een vertraagde stofwisseling. Een gemiddelde vrouw verbrandt op een stressvolle dag 104 calorieën minder.
Blijft het extra gewicht hangen, of word je zelfs alleen nog maar zwaarder? Dan is er mogelijk iets anders aan de hand, bijvoorbeeld dat je onbewust meer bent gaan eten. Ook is het mogelijk dat je aankomt als je meer bent gaan sporten. Je lichaam bouwt dan meer spierweefsel op, dat zwaarder is dan vet.
Symptomen van chronische stress zijn slecht slapen, prikkelbaarheid, gespannenheid, de neiging om je terug te trekken, verminderde eetlust of net meer zin in zoet, humeurigheid en vermoeidheid. Ook ben je gevoeliger voor pijn.
Onbedoeld gewichtsverlies is een vermindering van ten minste 5 à 10% van het lichaamsgewicht in minder dan 6 maanden tijd. Dat kan verschillende oorzaken hebben, hoewel er bij een op vier geen verklaring wordt gevonden.
Ernstige stressvolle situaties doen je minder eten.
Wanneer je lichaam ernstige stress ervaart, maakt het catecholamine aan: het hormoon dat voor je verzadigingsgevoel zorgt. Dat kunnen we op basis van de evolutie verklaren: stress betekende vroeger 'vlucht!
Veel water drinken en verder hetzelfde blijven eten en drinken, helpt niets. Water is wel een goede keuze om frisdrank en vruchtendranken mee te vervangen. Dat scheelt calorieën en draagt daardoor bij aan afvallen.
Door 1000 kilocalorieën per dag te eten, ontstaat er elke dag een tekort aan energie. Een gemiddeld actief persoon zal wekelijks een tekort van 7000 tot 10500 kilocalorieën hebben. Het lichaam zal hierdoor de reserves aanspreken, waardoor men één tot anderhalve kilo vet per week verliest.
We weten inmiddels dat je 7000 calorieën per week meer moet verbranden om 1 kilo af te vallen. Dat is 1000 calorieën per dag minderen. De beste methode is om dagelijks 500 calorieën met beweging te verbranden en 500 calorieën besparen door minder te eten.
Als je iedere dag 500 calorieën minder eet dan dat je verbrandt, val je in theorie 1 kilo vet af per 2 weken. Deze regel geldt wel alleen op korte termijn, want op lange termijn gaat het lichaam minder calorieën verbranden. Overigens ga je ook iets van spiermassa verliezen, waardoor je ook minder calorieën verbrandt.
Te veel cortisol kan leiden tot verhoogde bloeddruk, overgewicht, verhoogde bloedsuiker, dunnere huid, regelmatig blauwe plekken, verlies van spierkracht en spiervolume en osteoporose. Een bol gelaat en een vetbult tussen de schouderbladen en striae behoren tot de klassieke uiterlijke kenmerken.
Stress is meetbaar
Chronische stress kan biologisch gemeten en aangetoond worden. Via een bloedname kunnen bepaalde bloedmarkers (vb cortisol) opgespoord worden, Microscopisch onderzoek van hersenweefsel kan duidelijk schade aantonen aan de verbindingen tussen de hersencellen (dendritische schade).
In vele onderzoeken is geconcludeerd dat vitamine C leidt tot afname van de stressreacties in je lichaam. Vitamine C doet namelijk de hoeveelheid cortisol in je bloed na een stressreactie sneller dalen.
Een gezond eetpatroon is de basis van afvallen en bewegen helpt daarbij. Om af te vallen adviseren we je ten minste 60 minuten per dag actief bezig zijn. Het liefst op alle dagen van de week. Dit hoeft niet een uur aan één stuk door te zijn, maar kan je verdelen in verschillende blokken over de dag.
Heb je het gevoel dat je helemaal niet meer afvalt? Houd dan opnieuw je voeding en beweging een aantal dagen bij in een eet- en beweegdagboek. Op deze manier kun je kijken of je nog steeds gezond minder eet en meer beweegt. Pas zo nodig je voeding en/of beweging opnieuw aan.