Ouderen hebben vaak de neiging om steeds eerder naar bed te gaan en vaker middagdutjes te doen, bijvoorbeeld doordat ze in hun stoel indommelen. Dit soort slaapgewoontes en een verstoord slaapritme kunnen een belangrijke oorzaak zijn van slaapproblemen.
Teveel slapen en zich overmatig slaperig voelen komt vaak voor. Door ons drukke bestaan zijn veel mensen moe. Veel willen slapen wordt bijvoorbeeld bij een burn-out gezien. Het is pas een slaapstoornis als iemand daaronder lijdt of er sprake is van beperkingen in het functioneren.
Teveel slaap betekent dat je te lang in bed ligt, en alles met het woord je 'te' is niet gezond. Je bent passief, voelt je passief, gebruikt je spieren niet waardoor je lichaam ze maar gaat afbreken, je doorbloeding verslechterd en je algehele conditie gaat achteruit.
'Oudere mensen hebben minder slaap nodig' klinkt het vaak, maar dat is slechts een fabeltje. Wat er wel gebeurt bij het ouder worden, is het optreden van veranderingen in het slaappatroon. Een oudere persoon heeft dus net als de gemiddelde volwassene een slaapbehoefte van 7 à 8 uur per nacht.
Uit een studie bleek dat mensen die slecht sliepen, meer kans op dementie leken te hebben. Daarna zijn er verschillende herhaalonderzoeken gedaan in meerdere landen. Daarin kwam naar voren dat slecht slapen vele jaren later het risico op dementie lijkt te verhogen.
Indeling fases van dementie
Een andere veel gebruikte indeling is de omschrijving van de vier fases van ik-beleving bij dementie; de bedreigde ik of cognitieve fase; de verdwaalde ik of emotionele fase; de verborgen ik of psychomotore fase; de verzonken ik of zintuiglijke ervaring.
Algemeen kan je stellen dat mensen doorheen hun leven gaandeweg minder slaap nodig hebben. Een oudere persoon heeft vaak genoeg aan 6 à 7 uur slaap, terwijl een baby soms tot 16 uur per dag slaapt.
Meer dan de helft van alle 1.200 ondervraagde mensen van 65 jaar en ouder slaapt 7,5 uur per nacht en tussen elf uur 's avonds en half 8 's ochtends. Dit is vergelijkbaar met de slaapgewoonten van veel jongere mensen.
Daar is een simpele test voor: ga een week lang naar bed als je moe bent en word wakker als je uitgerust bent. Het beste is om alcoholgebruik en cafeïne-inname te beperken. Conclusie: er is geen manier om je lichaam te trainen met minder slaap toe te kunnen.
Regelmaat is erg belangrijk voor je lichaam. Ga daarom elke avond rond hetzelfde tijdstip naar bed. Eet geen zwaar voedsel en drink geen cafeïne. Warme melk of een banaan zijn juist goed om je slaap te bevorderen.
Nu is het zo dat meer slaap niet altijd beter is.
Er is een optimum. Van teveel slaap wordt je juist weer slaperig en kun je de hele dag een mistig gevoel overhouden.
Iedereen is overdag wel eens moe of dommelt op een rustig moment wel eens in slaap. Echter, sommige mensen vallen in slaap op willekeurige momenten, zonder dat ze dat tegen kunnen gaan. Zij kampen dagelijks met een onbedwingbare slaperigheid overdag, ook wel hypersomnie genoemd.
Hart- en vaatzieken. Eén van de punten die gelinkt zijn aan te lang slapen zijn hart- en vaatziekten. Volgens onderzoek van de Universiteit van Cambridge, onder 10.000 mensen, zou de kans op een beroerte met 46% toenemen bij mensen die meer dan 8 uurtjes per nacht maken.
Zo heeft een baby van 0 tot 3 maanden 14 tot 17 uur slaap nodig. Een tiener zal genoeg hebben aan 8 tot 10 uur. Ben je een volwassene tussen de 26 en 64 jaar? Dan weet je dat 7 tot 9 uur goed voor je is.
De meeste deskundigen raden een slaaptijd tussen 7 en 9 uur per nacht aan. Sommige mensen voelen zich na 7 uur al uitgeslapen, andere hebben wat meer nodig. Langer dan 9 uur slapen per nacht wordt door de wetenschap en slaapexperts beschouwd als te veel voor een volwassene.
4-6 jaar: 18.30 - 19.15 uur. 7-8 jaar: 19.30 - 20.00 uur. 9-10 jaar: 20.00 - 20.30 uur. 11-12 jaar: 21.00 uur.
Met het sundowning syndroom wordt bedoeld de verandering in het gedrag van veel ouderen met dementie tegen het eind van de middag waarbij ze rustelozer worden naar huis of hun ouders willen, gaan rondlopen, moeilijk gerust te stellen zijn, verwarder en onsamenhangender zijn.
Je biologische klok
De middagdip is een natuurlijke reactie van ons lichaam. Doorgaans treedt hij ergens op tussen 2 en 5 uur 's middags. De meesten van ons hebben er tussen 3 en 4 uur last van en hij duurt ongeveer een half uurtje. Volgens chronobiologen heeft die plotse vermoeidheid alles te maken met ons bioritme.
Naarmate mensen ouder worden, verandert hun slaappatroon. Ouderen worden namelijk vaker wakker, slapen lichter, hebben tijdens hun slaap meer last van geluiden en brengen minder tijd door in hun diepe slaap. Desalniettemin, hebben ouderen evenveel slaap nodig als jongere mensen.
Microslaap is lastig te herkennen. Ze komt meestal onaangekondigd, hoewel zich soms van tevoren sufheid en plotseling opkomende vermoeidheid voordoet. Knikkebollen en dichtvallende oogleden kunnen een aanwijzing zijn.
Bij blefarospasmen (of blepharospasmen) is de spierspanning in de oogleden te hoog. Daardoor knippert uw oog sterk, of blijft het ongewild dicht. Blefarospasmen kunnen een aantal seconden, minuten of soms wel uren duren. Als uw ogen (bijna) niet meer opengaan, kan dat erg vervelend zijn.
Wat kun je beter niet doen? Probeer jouw naaste niet te veel te corrigeren of tegen te spreken. Dat confronteert de persoon met dementie met wat hij niet meer weet of kan. Hard praten, snel praten of juist fluisteren.
Men kan zich moeilijker concentreren en moeilijker meerdere dingen tegelijk doen. Naast de geestelijke achteruitgang kan iemand ook lichamelijke verschijnselen hebben, zoals wankeler of langzamer lopen. Ook kan bijvoorbeeld verlamming, of gevoelsverlies ontstaan.
De MMSE (Mini-mental state examination) is een vragenlijst die wordt gebruikt als er een vermoeden is dat iemand geheugenproblemen of dementie heeft. Uit de vragen komt een MMSE score die duidelijk maakt hoe het gaat met iemands geheugen, taalvermogen en concentratie (cognitieve vaardigheden).