De ketting verspringt door de kracht naar een hogere of lagere versnelling afhankelijk van een te strakke of losse afstelling van je derailleurkabels. Je ketting trapt ook door wanneer je kabelspanning niet op orde is. Dit is een simpel klusje om zelf af te stellen.
Meestal ligt het eraan dat je achterderailleur niet perfect afgesteld staat. Wanneer je ketting bijvoorbeeld licht 'tikt' bij gewoon trappen, dan zal de ketting er zeker aflopen bij het achteruit trappen. Kwestie van je fiets ophangen en je derailleur achter goed afstellen.
Een vastzittende kettingschakel kan leiden tot doortrappen en schakelproblemen. Om dit probleem op te lossen, is het nodig de vastzittende schakel in de ketting te vinden. Dat kan door eerst de ketting over het kleinste achtertandwiel te schakelen en een achterwaartse draai met de pedalen te maken.
De fietsketting moet een speling hebben van ongeveer 1 centimeter. Dit is met de vinger te meten door de ketting een stukje omhoog of omlaag te bewegen. Is de speling (veel) meer of minder? Dan is het spannen van de fietsketting nodig.
Je herkent die slijtage door de afgeronde tandjes en kleine braampjes aan de tanden van de cassette. Het kan ook zo zijn dat je ketting over begint te slaan. Dit is een teken dat de cassette aan vervanging toe is.
De 3000-kilometer-regel
Om deze versnelde slijtage van cassette en kettingbladen te voorkomen, is een algemene vuistregel om de ketting van je fiets elke 3000 km te vervangen.
Vaak hoef je je kettingblad pas na ongeveer vijf fietskettingen te vervangen, maar dat hangt uiteraard wel af van welk merk de bladen zijn en van de (weers)omstandigheden. Je kunt ook regelmatig checken of je kettingbladen aan vervanging toe zijn.
In de meeste gevallen doet u dit met steeksleutel 15. Bij een aantal fietsen is het nodig om de remklauw los te draaien, anders kan het wiel niet naar achteren verplaatst worden. Met behulp van de kettingspanners spant u de ketting aan naar de gewenste spanning van 1 centimeter speling. Dit doet u met steeksleutel 10.
Een ketting vervangen is voor de gemiddelde fietsenmaker maximaal 10 minuten werk. Ze spannen direct de ketting ook op en smeren hem met een goed smeermiddel. Aangezien een ketting tussen de 3 en de 10 euro kost zouden de kosten absoluut niet boven de 30 euro uit mogen komen.
Dat krakende gepiep dat je hoort terwijl je trapt zou kunnen betekenen dat je fiets een droge ketting of lagers heeft. Het schoonmaken en smeren van je ketting is meestal een goed begin. Als het piepen niet verdwijnt, moet je misschien een paar lagers onderhouden of vervangen (zie hieronder).
Wanneer je met een lager vermogen trapt hoor je dat de vastzittende schakel niet helemaal soepel door de derailleur loopt. Wanneer je eens een goede hengst aan de pedalen geeft zal de ketting ook doortrappen. De oorzaak van de vastzittende schakel was een breekpen die te strak tussen de schakels zat.
Er is geen vaste levensduur voor. Een aantal jaren moet probleemloos gaan, maar hoe meer gebruik, hoe korter de levensduur. Er komt op een gegeven moment speling in de derailleur.
"Het feit dat de ketting rechts op de fiets zit heeft een puur technische oorzaak: Het gaat om de richting van de schroefdraad", zo stelt Kees van Wijk van Nationaal Fietsmuseum Velorama in Nijmegen. Stel je een fiets voor, zonder kettingkast. De ketting loopt over twee tandwielen: eentje voor en eentje achter.
Speciale kettingolie werkt het best
Omdat een fietsketting zo moeilijk goed te smeren is, is zeer goede smeerolie nodig. Dat is niet een of andere universele olie voor huis, tuin en keuken of de naaimachineolie die nog steeds in de rekken bij de fietsenmaker te vinden is.
De kettingspanner voor de timing zit gemonteerd op de zijkant van de motor. Het doel is om de ketting op zijn plek te houden, waardoor deze niet kan verslappen. De gemiddelde levensduur van de kettingspanner voor de timing is ongeveer 100.000 kilometer.
Ondanks dat een slag in je fietswiel niet direct gevaarlijk is, is het wel aan te raden om het slag in het wiel van je fiets te repareren. Zelfs de kleinste afwijking kan onder de verkeerde omstandigheden tot gevaarlijke situaties leiden, ook al zal dit meestal niet het geval zijn.
Als de ketting beweegt/ omhoog komt op de tanden als je hem onder spanning zet is er sprake van slijtage. Voorbladen gelijk met het spul achter vervangen is wel snel, als dat nodig is heb je wel erg ver doorgerende met vesleten meuk. Normaal gaan de grotere tandwielen wel een paar beurten extra mee.
Een Fietsenmaker factureert ongeveer € 35 per uur ex BTW.
Dat doe je het snelst met een kettingslijtage-indicator. Die heeft meestal twee kanten. Als de kant van de 75% slijtage in de ketting valt, mag je je klaarmaken om hem binnenkort te vervangen. Als de kant van de 100% slijtage gewoon in de ketting valt, is de ketting helemaal rijp voor vervanging.
Gemiddeld kan je zo'n 5000 tot 6000 kilometer met één ketting en één cassette doen. Een snelle kostenberekening voor een Ultegra 11 speed-R8000-cassette (82 euro) en een Shimano 11-speed HG701-ketting (38 euro) geeft een prijskaartje van zo'n 120 euro na 5000 à 6000 kilometer.
Daar is geen algemeen geldende maatgevende hoeveelheid tijd of kilometers voor. De een zegt een jaar, de ander zegt 10.000km. Beide kan waar zijn, maar veel is afhankelijk van o.a. de kwaliteit van je materiaal. Staal slijt langzamer dan aluminium en is ook nog goedkoper (en zwaarder).