Arseen komt voornamelijk in voedsel terecht door milieuvervuiling. Dit is niet te voorkomen. Planten zoals rijst nemen arseen op uit de bodem en het water. Als je langdurig te veel arseen binnenkrijgt, verhoogt dat het risico op kanker.
Je hoort wel eens dat mensen zeggen dat je door de rijst te wassen ook belangrijke vitamines en mineralen wegspoelt. Nu is dat niet helemaal waar … maar wel een beetje. Door de rijst vooraf te spoelen verminder je namelijk alleen het aantal wateroplosbare vitamines die anders door de korrels opgenomen zouden worden.
Hoe komt arseen in de rijst? Arseen is van nature aanwezig in gesteenten en sedimenten en spoelt ook uit in het grondwater. Grondwater met arseen wordt gebruikt als irrigatiewater. Bij de teelt van rijst staan de rijstvelden voortdurend onder water, en rijst neemt het arseen uit de grond en het water goed op.
Door de rijst eerst even te wassen, was je dat teveel aan zetmeel eraf en voorkom je dat de rijst gaat klonteren. Dat is bijvoorbeeld handig als je gerechten maakt waarbij je wil dat de rijstkorrels zo los mogelijk blijven, zoals bij nasi goreng.
In Zweden heeft de National Food Agency (Livsmidelsverket) een uitgebreide studie gedaan waaruit bleek dat van alle rijstproducten rijstwafels het meeste arsenicum bevatten ( gemiddeld 152 µg/kg), daarna volgt zilvervliesrijst (177µg/kg) en het minste arsenicum zit in Basmati- en Jasmijnrijst.
Uit voorzorg adviseren we om kinderen niet elke dag rijst of rijstproducten te geven. Dit om te voorkomen dat je te veel arseen binnenkrijgt. Verder kun je er voor kiezen de rijst te wassen voor gebruik en het te koken in ruim voldoende water. Hiermee kun je het arseen ook nog deels wegspoelen.
In overleg met de NVWA (Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit) roept Albert Heijn op om de AH Basmatirijst met houdbaarheidsdatum 10 augustus 2023 niet te eten. Het product bevat een te hoog gehalte ochratoxine. Het consumeren van het product kan mogelijk een gevaar vormen voor de gezondheid.
Droge rijst of plakrijst
Wanneer er juist plakkerige rijst nodig is, voor bijvoorbeeld een risotto, pudding of sushi, dan kunt u de rijst beter niet wassen. De zetmeel kan in dit geval juist zorgen voor een extra romig en plakkerig effect.
Arseen komt voornamelijk voor in rijst en rijstproducten. Verder komt het ook in lagere hoeveelheden voor in bewerkte graanproducten zoals brood, in melk en melkproducten en in water.
Kleine hoeveelheden arseen kunnen op de lange termijn huidveranderingen veroorzaken. Ook kan er bloedarmoede optreden en soms komen tintelingen in de ledematen voor. Bij langdurige blootstelling kan longkanker en huidkanker optreden.
Arseen en veel arseenverbindingen zoals arseen(III)oxide (rattenkruit) zijn extreem giftig. Binnen het menselijk lichaam richt het verwoestingen aan in het spijsverteringskanaal, veelal met dodelijke afloop.
We kunnen dus niet concluderen dat rijst op zichzelf gezond of ongezond is, maar wel kunnen we zeggen dat het past in een gevarieerd en gezond voedingspatroon. Rijst bevat vooral koolhydraten. Verder bevat rijst eiwitten, B-vitamines en mineralen, zoals fosfor en kalium.
Ten slotte krijgen wij vaak de vraag of basmatirijst gezond is. Ook bij basmatirijst ontbreekt het gezonde vliesje, net als bij witte rijst. Dit geldt ook voor pandanrijst, risottorijst en gele rijst. Kortom: wil je voor de gezondste soort rijst gaan, dan kun je het beste voor zilvervliesrijst kiezen.
Een van de makkelijkste manieren om rijst te koken is in ruim water. Bij het afgieten gaat dan wel wat smaak verloren. Droog koken met net genoeg water dat door de rijst geheel wordt opgenomen kan ook, maar moet even afgemeten worden. Hierbij blijft alle smaak behouden.
Waarom moet rijst rusten? Zodra het deksel op de pan gaat, is het zaak de korrels te laten rusten. Als je tussentijds gaat roeren, komt het zetmeel los waardoor de rijst zompig wordt en slof kan gaan smaken.
Laten weken
De tweede bereidingswijze, één kopje rijst laten uitkoken in vijf kopjes water, halveerde al meteen het arseengehalte. De derde methode bleek uiteindelijk de beste: laat de rijst eerst een nacht weken in water. Op die manier verminder je het arseengehalte in de rijst met 80 procent.
Stap 3: Laat even rusten
Naast het wassen van de rijst is het laten rusten een tweede cruciale stap in de bereiding. Laat het na het koken en eventueel afgieten 10-15 minuten in de pan staan. Dit geeft een vollere korrel doordat het zetmeel iets afkoelt en uitzet en het laatste restje water opneemt.
Water kookt sneller wanneer je het deksel op de pan zet. Dat komt doordat de warmte in de pan gevangen blijft, waardoor het water sneller het kookpunt bereikt. Logisch gevolg: doordat dingen sneller koken, verbruik je minder energie.
Spoel de rijst met koel water voor het koken.
Doe de rijst in een vergiet, fijnmazige zeef of pan. Laat koel water over de rijst lopen om extra zetmeel te verwijderen. Dit voorkomt dat de rijst aan elkaar plakt en papperig wordt. Als je een pan gebruikt, giet het water er dan uit en vul hem weer bij.
Wat te doen met te natte rijst? Te veel vocht Is de rijst al gaar, maar is er nog vocht over? Geen paniek, giet de rijst dan gewoon af, zoals je dat met pasta ook zou doen. Draai het vuur uit, doe de rijst terug in de pan met het deksel erop en laat hem nog een paar minuten staan.
Simpel. Was de korrels in koud water, net zolang tot het water helder blijft. Doe de basmatirijst in een pan op hoog vuur en voeg 1,5 keer zoveel water toe. Wanneer het water kookt draai je het vuur omlaag en laat je de rijst in ongeveer 8 minuten rustig gaar worden.
Belangrijke veiligheidswaarschuwing: AH Queso Iberico kaas
Albert Heijn heeft besloten AH Queso Iberico kaas uit de winkels terug te halen. Het product bevat verhoogde aantallen E. coli die mogelijk behoren tot de pathogene STEC bacteriën. In enkele producten is mogelijk Listeria monocytogenes aanwezig.
Pandan heeft het aroma van pandanbladeren, dat lijkt op de nootachtige smaak van Jasmijn rijst. Basmati heeft in vergelijking met Pandan een nog langere korrel en kookt nog droger. Het heeft een lichte, luchtige textuur wat een heerlijk mondgevoel geeft.
Uit die test bleek dat rijst die werd verkocht als basmati rijst opvallend vaak geen basmati was. Of dat het was aangelengd met non-basmati rijst. Behalve je raad het al: Tilda, die was altijd 100% basmati.