Een van de makkelijkste manieren om rijst te koken is in ruim water. Bij het afgieten gaat dan wel wat smaak verloren. Droog koken met net genoeg water dat door de rijst geheel wordt opgenomen kan ook, maar moet even afgemeten worden. Hierbij blijft alle smaak behouden.
Je hoort wel eens dat mensen zeggen dat je door de rijst te wassen ook belangrijke vitamines en mineralen wegspoelt. Nu is dat niet helemaal waar … maar wel een beetje. Door de rijst vooraf te spoelen verminder je namelijk alleen het aantal wateroplosbare vitamines die anders door de korrels opgenomen zouden worden.
Maar hoe doe je dat? Was de korrels eerst in koud water totdat het water helder blijft. Doe alles in een pan en voeg anderhalf keer zoveel water als rijst toe. Breng aan de kook, zet het vuur zo laag mogelijk en laat de rijst rustig en afgedekt in 10-15 minuten gaar worden.
Door de rijst eerst even te wassen, was je dat teveel aan zetmeel eraf en voorkom je dat de rijst gaat klonteren. Dat is bijvoorbeeld handig als je gerechten maakt waarbij je wil dat de rijstkorrels zo los mogelijk blijven, zoals bij nasi goreng.
Is je rijst te ver doorgekookt en daarmee zompig en klef? Zonde om op te eten bij je curry, maar je kunt er echt nog wel wat mee. Maak er bijvoorbeeld congee van. Zet de overgare rijst op met nog meer water of bouillon tot een heerlijke hartige rijstepap ontstaat.
We kunnen dus niet concluderen dat rijst op zichzelf gezond of ongezond is, maar wel kunnen we zeggen dat het past in een gevarieerd en gezond voedingspatroon. Rijst bevat vooral koolhydraten. Verder bevat rijst eiwitten, B-vitamines en mineralen, zoals fosfor en kalium.
Naast het wassen van de rijst is het laten rusten een tweede cruciale stap in de bereiding. Laat het na het koken en eventueel afgieten 10-15 minuten in de pan staan. Dit geeft een vollere korrel doordat het zetmeel iets afkoelt en uitzet en het laatste restje water opneemt. Roer pas na die 10-15 minuten rust door.
Water kookt sneller wanneer je het deksel op de pan zet. Dat komt doordat de warmte in de pan gevangen blijft, waardoor het water sneller het kookpunt bereikt. Logisch gevolg: doordat dingen sneller koken, verbruik je minder energie.
Ten slotte krijgen wij vaak de vraag of basmatirijst gezond is. Ook bij basmatirijst ontbreekt het gezonde vliesje, net als bij witte rijst. Dit geldt ook voor pandanrijst, risottorijst en gele rijst. Kortom: wil je voor de gezondste soort rijst gaan, dan kun je het beste voor zilvervliesrijst kiezen.
Plakt jouw rijst na het koken ook altijd aan elkaar? Voeg dan een paar druppels citroensap toe aan je water. Je moet trouwens geen schrik hebben dat je rijst door het sap zuurder zal smaken. Zolang je niet meer dan een paar druppels toevoegt, zal je geen smaakverschil merken.
Arseen komt voornamelijk in voedsel terecht door milieuvervuiling. Dit is niet te voorkomen. Planten zoals rijst nemen arseen op uit de bodem en het water. Als je langdurig te veel arseen binnenkrijgt, verhoogt dat het risico op kanker.
Basmati komt oorspronkelijk uit India, maar tegenwoordig wordt het ook veel in Pakistan verbouwd. Omdat de korrel fijner is, is basmati net iets sneller gaar dan witte rijst. De smaak is iets aromatischer maar de voedingswaarde is vergelijkbaar met die van witte rijst. Er bestaat ook volkoren basmatirijst.
Je kookt toch ook geen pasta zonder dat je zout in het water doet? Hetzelfde geldt voor rijst. Het zout haalt alle smaken in de rijst omhoog en transformeert de neutrale korrel naar een gerecht waarvan je niet kan stoppen met eten. En niet te zuinig, het mag best een flinke snuf zijn.
Zout neemt uit de lucht heel makkelijk water op en kan dan klonteren. De rijstkorrel onttrekt het water aan het zout en houdt het daardoor droog en strooibaar.
Dit kan zowel in een vergiet als in een pan. Spoel de rijst met koud water en schep met je handen om. Blijf dit herhalen totdat het water niet meer troebel ziet. Ongeveer 4-5 keer spoelen is vaak voldoende.
“Als je aardappelen meteen in kokend water legt heb je de kans dat de buitenkant te snel gaar wordt, terwijl de kern nog niet mee opgewarmd is. Met koud water voorkom je dus dat de ze oneven gaar worden.” Snijd de aardappels in gelijke stukken en kook ze in 15 tot 20 minuten gaar, afhankelijk van de grootte.
Afgieten is een zeer veel gebruikte hulptechniek bij het koken, waarbij aan het einde van het kookproces het water wordt gescheiden van bijvoorbeeld de groenten of aardappelen. De eenvoudigste manier is om na het koken het water weg te laten lopen door de pan schuin te houden.
De deksel houd je op de pan om de warmte in de pan te houden. Als je bijvoorbeeld water gaat koken voor de pasta kun je het beste de deksel op de pan houden. Dit is tijd én energiebesparend. Omdat de warmte in de pan blijft kun je het vuur lager zetten (als het water kookt).
Met 'ruim kokend water' (punt 1) zullen ze vast bedoelen 'voldoende water, en dat kokend', maar bij punt 2 staat echt iets vreemds. 'laat de rijst (…) op lage temperatuur 8 minuten doorkoken.
Hoe weet je of de rijst gaar is? Hoe je de rijst het liefst eet is een kwestie van smaak, maar de stelregel hiervoor is in principe dat de rijst gaar is als deze makkelijk doorgebeten kan worden of tussen de vingers kan worden fijngeknepen.
Je kunt je een restje rijst prima opwarmen in de pan. Doe wat olie in een koekenpan, braadpan of wok en bak de rijst in een paar minuutjes lekker warm. Even stomen kan ook! Zet een stoommandje of zeef op een pan met kokend water en sluit af met een deksel of bord.
Zodra het deksel op de pan gaat, is het zaak de korrels te laten rusten. Als je tussentijds gaat roeren, komt het zetmeel los waardoor de rijst zompig wordt en slof kan gaan smaken.
Welke rijst voor nasi? Voor het maken van nasi goreng gebruik je het liefst een droogkokende rijstsoort. Die wordt lekker luchtig en kun je goed mengen met je ingrediënten. Denk dus aan gewone witte rijst (Toverrijst), zilvervliesrijst, basmatirijst of pandanrijst.
Dan is er nog bomba. Deze rijstsoort wordt veel door de Spanjaarden gebruikt voor de wereldberoemde paella. Het absorbeert twee keer zo veel vocht als langkorrelige soorten, maar wordt zoals haar ronde broertjes niet plakkerig.