- Moet je 'in de rol kijken' tijdens het zwachtelen? 'Ja, als je niet in de rol kijkt, loopt de rol vast tegen het been en kun je dus niet (beenvolgend) zwachtelen.
Je kijkt in de rol als je het rolletje verband op de arm of op het been kan leggen en om de arm of het been heen kan rollen. Probeer dit maar, en probeer ook hoe het is als je niet in de rol kijkt. Merk je het verschil? Let op: rol altijd vanaf het dunste deel van arm of been naar het dikste deel ('naar het hart toe').
6.1 CBO zwachteltechniek De CBO techniek bestaat uit het been volgend zwachtelen met een korte rek zwachtel. De praktische uitvoering is met 2 korte rek zwachtels, een buisverband die dubbel de lengte van het onderbeen heeft en pilote of synthetische watten om te polsteren.
Doel van het zwachtelen
Door de gezwachtelde benen veel te bewegen (lopen!), spannen de spieren in de kuit zich aan waardoor ze tegen de bloedvaten drukken. Zo pompen de spieren het bloed terug naar het hart (spierpomp). Deze behandeling een combinatie van zwachtelen en veel bewegen, heet ambulante compressietherapie.
De complicaties die het meest ontstaan zijn venster-oedeem, striemen of blaren, droge geïrriteerde huid, dat het verband te los zit. Het kan ook zo zijn dat het verband te strak staat, waardoor de patiënt pijn ervaart. Venster-oedeem ontstaat als zwachtels elkaar niet overlappen.
'Als iemand hartfalen heeft, dan heeft het hart minder pompkracht. Hierdoor kan iemand kortademig of benauwd raken, want er wordt extra vocht vastgehouden', legt Melis uit. 'Wanneer je twee benen met oedeem zwachtelt, gaat het vocht omhoog, richting het hart. Dit kan soms wel tien liter vocht zijn.
De zwachtels brengen verzwakte en vergrootte bloedvaten terug tot een normaal niveau en drijven overtollig vocht terug in de bloed- en lymfevaten, waarna het wordt afgevoerd door het lichaam.
Een veel voorkomende fout bij polsteren is, dat men de druk wil verzachten in plaats van evenredig verdelen. Men legt dan bijvoorbeeld een laag watten over het scheenbeen of de enkels, als bescherming voor de huid en om de druk te vergroten. Dit verhoogt echter juist de druk op deze uitstekende botten.
Voorkom drukplekken door zwachtels glad en zonder kreukels aan te brengen. Pijn en blauwe tenen of vingers na het zwachtelen kunnen duiden op te strak zwachtelen. Raadpleeg de behandelend arts als de pijn na het opnieuw zwachtelen aanhoudt. Als de tenen wit blijven, raadpleeg dan ook de behandelaar.
- Moet je 'in de rol kijken' tijdens het zwachtelen? 'Ja, als je niet in de rol kijkt, loopt de rol vast tegen het been en kun je dus niet (beenvolgend) zwachtelen.
Breng beide zwachtels altijd rechtsom aan (wanneer je voor de cliënt staat). Bij het linkerbeen is de start bij grote teen richting de kleine teen.
Neem contact op met het ziekenhuis en haal de zwachtels van het been als: • u merkt dat u veel pijn heeft als de zwachtels om uw been zitten; • als uw tenen blauw of wit verkleuren; • als u last krijgt van benauwdheid. U kunt contact opnemen met het ziekenhuis via telefoonnummer 088 – 066 1000.
Als er sprake is van oedeem (vocht) kan men de behandeling starten met zwachtelen. Met behulp van korte rek zwachtels wordt druk uitgeoefend op het onderbeen. Hierdoor komt de doorbloeding beter op gang en verdwijnt het vocht.
De korte rekzwachtels worden voornamelijk gebruikt bij patiënten die nog goed beweeglijk zijn. Bij lange-rek (elastische) zwachtels is er aanzienlijk minder verschil in druk tussen werkdruk en rustdruk. Lange-rekzwachtels worden daarom gebruikt bij cliënten die niet of nauwelijks beweeglijk zijn.
Zwachtelen is nodig zolang het oedeem in uw benen nog aanwezig is. Als het oedeem (voor zover mogelijk) verdwenen is, krijgt u therapeutische elastische kousen aangemeten om ervoor te zorgen dat het oedeem niet terug kan keren. Wie kan er zwachtelen? Zwachtelen is een handeling die kennis en ervaring vereist.
'Zwachtel bij een cliënt eerst één been, niet beide'
'Als iemand hartfalen heeft, heeft het hart minder pompkracht. Hierdoor kan iemand kortademig of benauwd raken, want er wordt extra vocht vastgehouden', legt Melis uit. 'Wanneer je twee benen met oedeem zwachtelt, gaat het vocht omhoog, richting het hart.
Als u een open been of oedeem heeft, kan zwachtelen helpen. Zwachtelen is een behandeling met een drukverband. Het drukverband zorgt dat vocht uit het oedeem of de wond beter weg kan. Uw been kan dan sneller herstellen.
Je herkent het aan knellende sieraden en horloge of striemen van de sokken. Ook kan er een deukje in de huid achterblijven als je met de duim een paar seconden stevig op het onderbeen drukt. Naarmate oedeem langer bestaat, kunnen meer huidveranderingen optreden zoals verkleuring, verharding en soms zelfs wonden.
Als u alleen zwachteltherapie krijgt zonder wondbehandeling dan duurt de behandeling vaak 4 tot 6 weken. Wij meten dan op de polikliniek therapeutische elastische kousen aan. Als u een wond hebt, dan is de duur van herstel vaak van meerdere factoren afhankelijk en kunnen we geen precieze tijdsduur aan te geven.
Zwachtelen is het aanbrengen van een drukverband om uw arm of been om het oedeem (vocht) wat zich heeft opgehoopt te doen verdwijnen. De medische term voor zwachtelen is Ambulante Compressie Therapie (ACT).
Zwachtels wisselen
Heeft u geen wond? Dan mogen de zwachtels 3 tot 7 dagen blijven zitten. U mag de zwachtels er niet afhalen om te gaan douchen.
De belangrijkste contra-indicatie voor compressietherapie is arteriële insufficiëntie. Een (te) hoge druk kan de bloedtoevoer naar de huid en het onderhuidse weefsel verminderen en leiden tot necrose en ulceratie. Dit geldt met name voor patiënten bij wie de arteriële doorbloeding reeds verminderd is.
De druk- en rekkracht bepaalt de keuze voor een korte rek zwachtel of een lange rek zwachtel. Wanneer een patiënt stil zit en niet beweegt is er een lage druk onder het verband dit wordt 'de rustdruk' genoemd. Zodra de patiënt gaat lopen spant de kuit aan en wordt deze korter en dikker.
U heeft een open been (ulcus cruris) of vochtophoping in uw been (oedeem). Om dit te laten genezen of om vocht te doen verminderen, moeten we uw kuitspier helpen met het afvoeren van overtollig vocht. Dit doen we met behulp van ambulante compressietherapie, ook wel zwachtelen genoemd.