Ervaar je weinig tot geen gevoelens en/of emoties, dan is er in de meeste gevallen sprake van onderdrukking ervan. Dat kan al vanaf heel jong zijn, en is doorgaans totaal onbewust. Vrouwen hebben vaker een probleem met het toelaten van boosheid, mannen met het toelaten van verdriet.
Alexithymie (uitgesproken als: /ˌalɛksiti'mi/, uit het Griekse ἀ-, λέξις en θυμός, letterlijk zonder woorden voor emoties) is een persoonlijkheidstrek gekenmerkt door moeilijkheden in het beschrijven en onderscheiden van gevoelens, een beperkt fantasieleven en een denken dat voornamelijk gericht is op de buitenwereld ...
Niks meer voelen betekent vaak dat je waarschijnlijk denkt dat je leven geen zin meer heeft. Als je dat denkt, is het goed mogelijk dat je ook gaat denken aan zelfdoding. Een afgevlakt gevoel of emotioneel verdoofd zijn, ontnemen iemand doorgaans ook de lust om te leven.
Het probleem met het niet uiten van emoties – het zogeheten binnenvetten – is dat ze daar sterker van worden. Mensen die hun gevoelens onderdrukken zijn dan ook vatbaarder voor depressie en angst en bovendien kunnen ze er allerlei vervelende andere gevoelens bij krijgen.
Met vervlakking van de emoties, van het affect wordt bedoeld dat men het gevoel heeft niets belangrijks, niets van betekenis te ervaren. Ook al gebeuren er belangrijke dingen in je leven, het lijkt net of ze zomaar aan je voorbijgaan en je niet beroeren.
Andere gevoelens die vaak voorkomen bij depressies zijn prikkelbaarheid, of juist een dof en leeg gevoel van binnen. U kunt zichzelf verwijten maken of zich schuldig voelen. U twijfelt veel meer bij het nemen van de simpelste beslissingen. U huilt, of u zou wel willen huilen maar dat lukt niet meer.
De eerste stap is je bewust worden van jouw emoties en ermee in contact leren zijn, of je ze nu als positief of negatief beoordeeld. Je kunt pas invloed uitoefenen als je je ervan bewust bent. Emoties komen en gaan als golven: ze dienen zich aan, bereiken hun piek en nemen vervolgens weer af.
Vaak komt een gesloten houding voort uit een gevoel van onveiligheid. De persoon in kwestie heeft op een bepaald punt in zijn of haar leven een link gelegd tussen kwetsbaar zijn en gekwetst worden. Die link is vaak, bewust of onbewust, zwaar beladen met angst en kan daardoor niet zo makkelijk worden uitgewist.
Gesloten of zwijgzame mensen laten niet blijken wat ze werkelijk denken. Ze hebben een koele blik, zijn onbewogen en terughoudend. Ze sluiten andere mensen buiten. Ze kunnen lastig zijn doordat ze bedoeld of onbedoeld essentiële informatie achterhouden, of nalaten te waarschuwen voor een opdoemend probleem.
Een stressvolle, luide of ongemakkelijke omgeving kan elk gesprek moeilijk maken, vooral een persoonlijk gesprek over gevoelens. Dus zoek een rustige plek op om over je gevoelens te praten. Dit zal ongetwijfeld wat druk wegnemen en zorgen voor een productief gesprek, waar je later dankbaar voor zult zijn.
Er zijn ook mensen die niet kunnen huilen. Ze hebben het nooit echt gekund of zijn er opeens mee gestopt na bijvoorbeeld een traumatische gebeurtenis. Als jij zo iemand bent en je hebt er verder geen last van. Niet druk om maken.
Een emotionele blokkade ontstaat door een conflict tussen verstand en gevoel. Wanneer emoties steeds onderdrukt worden, is het op den duur bijna niet meer mogelijk om deze emotie te uiten, dit is een emotionele blokkade.
Als je je lange tijd somber voelt, dan kan het zijn dat je een depressie hebt. Bij een depressie voel je geen of weinig emoties, soms ook geen verdriet. Je hebt geen plezier meer in je leven, niets is nog leuk en je hebt nergens energie voor. Je komt slecht in slaap, of je kan juist moeilijk uit je bed.
Mensen met een gebrek aan empathie verplaatsen zichzelf niet in de situatie van een ander. Ze houden dus geen rekening met de gevoelens, de gedachten en de verlangens van anderen. Eén van de opvallendste kenmerken van mensen zonder empathie is hun egoïsme.
Als je lang genoeg niet krijgt waar je behoefte aan hebt bijvoorbeeld: steun, waardering, erkenning etc. dan kan het zijn dat je het vertrouwen in je partner verliest. Je hebt er geen vertrouwen meer in dat je partner er voor je kan zijn wanneer je hem of haar nodig hebt.
Verminderde empathie komt met name voor bij traumatisch hersenletsel ,maar wordt ook gemeld na een beroerte /CVA en na degeneratief letsel, denk bijv. aan Frontotemporaal degeneratie FTD e.a.
Worstelen met jezelf openstellen: mogelijke oorzaken
Dat kan om verschillende redenen niet, of minder, gebeuren. Bijvoorbeeld omdat je om wat voor reden dan ook geen warme band met je ouders/verzorgers ontwikkelt, of als je vertrouwen in de loop van je leven wordt geschaad.
Een man die emotioneel onbereikbaar is, zegt snel dingen als “Doe eens rustig”, “Stel je niet zo aan” of “Doe niet zo dramatisch”. Hij kan gewoon niet met jouw emoties en gevoelens omgaan. Het kan ook zijn dat je hem hiermee overweldigt en hij simpelweg afstand neemt of dichtklapt.
Afgezien van de eerste tijd van verliefdheid, gaat het daarna nooit meer helemaal vanzelf. Je moet er aan werken, er tijd en aandacht aan geven. Alles wat aandacht krijgt wordt groter en daarmee zullen je gevoelens ook weer terugkomen.
Slachtoffers van emotionele verwaarlozing en mishandeling hebben meer moeite om veilige, gezonde en liefhebbende relaties met anderen aan te gaan en kampen met een negatiever zelfbeeld. Ze zijn extra gevoelig voor sociale dreiging, uitsluiting en afwijzing.
Je partner kan zich bijvoorbeeld niet afstemmen op jouw gevoelens, ook al geef je die wel aan. Of ontkent je gevoelens en doet je verzanden in eindeloze wel/niet discussies. Dit leidt op den duur tot vereenzaming binnen de relatie. Je 'verhongert' emotioneel als het ware.
Bij derealisatie ervaart iemand de wereld om zich heen als onwerkelijk, bijvoorbeeld alsof diegene in een droom leeft of alsof de wereld niet echt is, alsof prikkels niet binnenkomen. Mensen of voorwerpen worden bijvoorbeeld ervaren als onecht, als in een droom, wazig, levenloos of visueel vervormd.
Een emotie zoekt altijd een uitweg, zoals water ook altijd blijft stromen. En desnoods een overstroming veroorzaakt als het niet anders kan. Als jij een emotie onderdrukt, kan deze je lichaam niet verlaten. En zal van zich laten spreken door middel van lichamelijke klachten en in het ergste geval zelfs ziekte.
Verschillende reacties op leegte
Wat ik in de praktijk tegenkom is dat het vaak samenhangt met het niet durven voelen. Teveel in het hoofd leven en de verbinding met jezelf kwijt zijn, waardoor je onbewust bent van je gevoel en behoefte. Hierdoor ontstaat een soort afgescheidenheid die kunt ervaren als leegte.