Rond 1600 vestigden de eerste Joden zich in Amsterdam. Het waren Sefardische Joden uit Portugal. Ze waren op de vlucht voor geloofsvervolging en vonden in Amsterdam een veilig toevluchtsoord. Bekendste van deze Portugese Joden was de wereldberoemde verlichtingsfilosoof Baruch Spinoza.
Maar het merendeel (in de 18e eeuw twee derde: ca. 20.000) van de Joodse inwoners van Amsterdam woonde onder erbarmelijke omstandigheden op, of in de omgeving van Vlooienburg, Valkenburg/Marken, Uilenburg en Rapenburg. Joodse marktkooplieden stonden op het Waterlooplein, de Nieuwmarkt en op het Amstelveld.
In Nederland leven heden ten dage naar schatting tussen de 30.000 en 40.000 joden. De meerderheid van hen woont in Amsterdam en in Amstelveen. Een aanzienlijk deel van hen, waaronder vrijwel alle traditioneel-religieuze joden, woont in de Amsterdamse wijken Rivierenbuurt, Oud-Zuid en Buitenveldert.
' In 1940 woonden er ongeveer 140.000 Joden in Nederland. 80.000 van deze Joden woonden in Amsterdam - ongeveer tien procent van de hele Amsterdamse bevolking. Meer dan 75 procent is naar vernietigingskampen gedeporteerd en vermoord.
Dat is wat er in Amsterdam gebeurde tijdens de Tweede Wereldoorlog. Van de 80.000 gedeporteerde Joodse stadsbewoners is driekwart vermoord. Er verdween daardoor een enorm aantal mensen uit de Amsterdamse samenleving. De stad zou nooit meer hetzelfde zijn.
Met Judenviertel wordt hier bedoeld het gebied dat de Duitsers beschouwden als Joods woongebied, aanvankelijk de oude 'Jodenhoek', in Amsterdam de wijk rond het Waterlooplein (Waterlooplein, Jodenbreestraat, Sint Anthoniebreestraat, Uilenburg, Rapenburg, Valkenburg, Vlooienburg, Nieuwe Herengracht, Weesperstraat en ...
Sefardische Joden of Sefardim (Hebreeuws: ספרדי, Standaard Səfardi Iberiaans Səp̄arədî; meervoud: ספרדים, Standaard Səfaradim Iberiaans Səp̄arədîm) zijn Joden wier voorouders in Spanje en Portugal leefden.
In twee landen is de Joodse bevolking groot: Israël en de Verenigde Staten (beiden rond 6 miljoen). Maar op een bevolking van meer dan 300 miljoen inwoners zijn de 6 miljoen Joden in de Verenigde Staten feitelijk een kleine minderheid. In Israël daarentegen is bijna 80% van de bevolking Joods.
Auschwitz was het grootste concentratiekamp, in totaal werden 1,3 miljoen mensen daar naartoe gebracht. Hiervan kwamen er 1,1 miljoen om het leven. In de oorlog werden niet alleen veel Joden opgepakt, maar ook Polen, zigeuners, Russische gevangen en andere slachtoffers kwamen hier om.
Mokum: het centrum van joods leven in Nederland
De geschiedenis van de joodse bevolking in Amsterdam is onlosmakelijk verbonden met die van de stad zelf. Al aan het eind van de 16e eeuw vestigden zich de eerste joden in de stad. Het waren vluchtelingen uit Spanje en Portugal waar zij fel werden vervolgd.
Het woord stamt uit het Hebreeuws en betekent 'plaats' of 'stad' (Hebreeuws: Maqom מָקוֹם). Via het Jiddisch (mokem) is het in het Bargoens terechtgekomen. Het markeert daarmee tevens het Joodse gedeelte van de geschiedenis van Amsterdam.
De Marais ligt in het 3e en 4e arrondissement van Parijs en is van oorsprong een Joodse wijk. Daarom vind je in deze wijk veel Joodse winkels, restaurants en synagoges.
In Nederland leven naar schatting 40.000 tot 50.000 Joden, waar dat er voor de Tweede Wereldoorlog nog zo'n 140.000 waren. Dat zijn er even veel als bijvoorbeeld het aantal Syriërs, dat sinds 2010 is toegenomen tot 45.000. En minder dan de Irakese gemeenschap, die inmiddels bestaat uit 56.000 mensen.
De aanduiding Asjkenazim verwijst naar Askenaz, die in Genesis 10:3 genoemd wordt als zoon van Gomer. Vanaf de 9e eeuw ontstond onder Joden het gebruik om Joden die in Duitsland rond de Rijn woonden Asjkenazim te noemen.
De Antwerpse Joden wonen vooral in de wijk naast de diamantwijk, op enkele minuten loopafstand van het centraal station. Deze wijk noemt men ook wel Joods Antwerpen. Het is na New York, Londen en Jeruzalem een van de grootste gemeenschappen van charedische (ultra-orthodoxe) joden ter wereld.
Het hindoeïsme komt uit India en is de oudste godsdienst op aarde. De hindoes vereren veel goden en godinnen. Ze denken dat alle goden eigenlijk verschillende vormen van één goddelijke oerkracht zijn. De heilige boeken zijn de Veda's.
De Davidster De Davidster of het Davidschild is het bekendste symbool van het Jodendom. Het is een zeshoekige ster die bestaat uit twee in elkaar geschoven driehoeken, het hexagram. De Davidster is genoemd naar het 'Schild van Koning David' dat hij volgens een legende droeg.
Er zijn zowel religieuze als etnische scheidslijnen: zo zijn er seculiere, liberale, orthodoxe en ultra-orthodoxe Joden. Maar er zijn binnen al die religieuze categorieën ook weer (cultuur)verschillen tussen Joden uit bijvoorbeeld Marokko (Sefardisch), Polen (Askjkenazisch) of Jemen (Mizrachi).
Na 1630 zijn er twee groepen Joden in Nederland, de Sefardische en de Asjkenazische.
Het Hebreeuws is de taal van het jodendom. Een moderne versie ervan is de officiële taal van Israël: het Ivriet. Er zijn verschillende stromingen in het joodse geloof: orthodox en liberaal.
Tot aan het begin van de 20e eeuw had het Ottomaanse Rijk een aanzienlijke joodse populatie, maar sinds de oprichting van Israël zijn velen van hen geëmigreerd naar Israël. Momenteel leven er naar schatting nog 17.000 joden in Turkije.
Het chassidisch jodendom (ook bekend als chassidisme), van het Hebreeuwse: חסידות Ḥasidut; "de vromen", is een ultraorthodoxe richting binnen het jodendom. De belijders heten de chassidim of chassidiem. Het chassidisme vindt zijn oorsprong in Oost-Europa.
In mei 1940, toen het Duitse leger binnenviel, woonden in Nederland om en nabij 140.000 Joden. Het overgrote deel van hen had de Nederlandse nationaliteit, maar er waren ook enkele tienduizenden uit Duitsland gevluchte Joden, onder wie Anne Frank en haar familie.
Op 25 februari 1941 legden tienduizenden Amsterdammers het werk neer en ging ze de straat op om te demonstreren tegen de Duitse bezetter. Het was een protest tegen de Jodenvervolging en verplichte tewerkstelling van de arbeiders in Duitsland.