Na de Tweede Wereldoorlog werd de Duitse economie juist gesteund, zodat het snel weer een sterke partner zou kunnen zijn in de strijd tegen het communisme. Om dit voor elkaar te krijgen was het Amerikaanse Marshallplan bedacht. Dit plan was niet alleen voor Duitsland bedoeld, maar ook voor andere Europese landen.
Marshall en is gericht op de economische wederopbouw van de door de oorlog getroffen landen in Europa. Dit heeft naast het stimuleren van de wederopbouw ook als doel een buffer te vormen tegen de verspreiding van het communisme vanuit Oost-Europa. Tevens bevordert het 'Marshallplan'de internationale handel.
Voor Nederland was de Marshallhulp vooral van economisch belang omdat de Amerikaanse deviezentoekenning met name het economisch herstel van West-Duitsland bevorderde, en een aanzet tot effectieve Europese samenwerking was.
Het economische doel van het Marshallplan was om geldverkeer tussen landen te vergemakkelijken en zo de wereldhandel te versterken. Op politiek vlak lag het plan in het verlengde van de zogenaamde Trumandoctrine.
De Marshallhulp was een soort Amerikaanse ontwikkelingshulp voor landen die in de Tweede Wereldoorlog ernstig hadden geleden. De hulp was gebaseerd op het zogeheten Marshallplan. Dat was weer genoemd naar de bedenker ervan, de Amerikaanse generaal George Marshall (1880-1959), die het in 1947 voorstelde.
In ruim vier jaar kreeg Nederland voor ongeveer een miljard Amerikaanse dollar aan hulpgoederen. Slechts een gering deel van dit astronomische bedrag werd verstrekt in de vorm van leningen, het grootste deel bestond uit schenkingen.
Kort na de oorlog, in 1947, lanceerde hij zijn buitenlandse politieke strategie, die ook wel de Trumandoctrine werd genoemd. Deze doctrine hield in dat de Verenigde Staten militaire steun aanboden aan Europese landen die 'bedreigd werden' door het communisme.
De term 'Koude Oorlog'
Feitelijk kwam het nooit tot een rechtstreeks militair treffen tussen de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie zelf. Wél werden er wereldwijd meerdere oorlogen uitgevochten door de landen die binnen de Amerikaanse of Russische invloedssfeer lagen of door hen gesteund werden.
De wederopbouw in Nederland vond vooral na afloop van de Tweede Wereldoorlog plaats. Tijdens de oorlog was veel infrastructuur, zoals bruggen, wegen en spoorwegen vernield. Ook waren huizen, fabrieken en gebouwen vernietigd of beschadigd.
Op 5 juni 1947 presenteert George C. Marshall, de Amerikaanse minister van buitenlandse zaken, het European Recovery Program (Europees Herstelprogramma). Het krijgt al snel zijn naam: het Marshallplan. Tussen 1948 en 1952 geven de Verenigde Staten voor 13 miljard dollar aan geld, goederen en expertise aan Europa.
Zestien landen, te weten België, Denemarken, Engeland, Frankrijk, Griekenland, Ierland, Italië, Luxemburg, Nederland, Noorwegen, Oostenrijk, Portugal, Spanje, Turkije, West-Duitsland en Zweden, kregen uiteindelijk Amerikaanse Marshallhulp, die bijna $13 miljard zou bedragen in de periode 1948-51.
Met de term Wirtschaftswunder (economisch wonder) wordt het herstel van de West-Duitse economie na de Tweede Wereldoorlog aangeduid. De term werd voor het eerst gebruikt door The Times in 1950.
Zo ontstaat een scheidslijn dwars door Duitsland en Europa, die het IJzeren Gordijn wordt genoemd. Het IJzeren Gordijn is eigenlijk gewoon een metafoor voor de grensafscheidingen tussen Oost- en West-Europa in de periode van 1945-1989, die liepen van het noorden van Scandinavië tot Griekenland.
De wederopbouwperiode begon al in de Tweede Wereldoorlog, kort na de Duitse inval en duurde tot 1965. Oorlogsschade werd hersteld en om te voldoen aan de groeiende vraag naar woonruimte verrezen in hoog tempo nieuwe, moderne woonwijken.
De benaming IJzeren Gordijn is een metafoor voor ijzeren grensafscheidingen tussen Oost-Europa en West-Europa in de periode 1945-1989. De grens was een militaire, culturele en ideologische barrière tussen twee ideologieën: het kapitalisme en het communisme.
Het Marshallplan
Eén van deze beschikbare hulpen was de Marshallhulp. Het plan heeft dan ook een belangrijk aandeel geleverd in de wederopbouw van Nederland. Het was een initiatief van George C. Marshall, de toenmalige minister van Buitenlandse Zaken van Amerika.
De tijd tussen de twee wereldoorlogen (het Interbellum) heeft twee belangrijke kenmerken. Ten eerste is dat de verzuiling van de samenleving. En tweede het overwicht van de drie confessionele partijen, RKSP, ARP en CHU. Zij hebben steeds een meerderheid in beide Kamers.
Na de Tweede Wereldoorlog lag Duitsland in puin en werd het land door de geallieerden verdeeld in verschillende bezettingszones. Al snel na het einde van de oorlog bleek dat de Verenigde Staten (VS) lijnrecht tegenover de Sovjet-Unie stonden.
Er zijn slechts tien landen die echt in vrede leven, dat wil zeggen dat ze niet bij een intern of extern conflict betrokken zijn. Dat zijn Botswana, Chili, Costa Rica, Japan, Mauritius, Panama, Qatar, Zwitserland, Uruguay en Vietnam.
De Koude Oorlog was een periode van gewapende vrede tussen de communistische en de kapitalistische wereld in de tweede helft van de 20e eeuw. Het kapitalistische westerse blok werd geleid door de Verenigde Staten (VS).
De Koude Oorlog staat bekend als de oorlog waarbij geen directe gewelddadige confrontatie plaatsvond tussen de twee hoofdpartijen in 'oorlog'. Het was hoofdzakelijk een conflict tussen twee machtsblokken: het kapitalistische Westen en het communistische Oosten.
De Russische termen perestrojka en glasnost werden tegen het einde van de Koude Oorlog in het leven geroepen door de toenmalige leider van de Sovjet-Unie Michail Gorbatsjov. Hij wilde aan het eind van de jaren '80 de SU met 'openheid' en 'hervormingen' vooruit helpen en een andere koers inslaan.
Het Warschaupact was een militair bondgenootschap van communistische landen, dat tussen 1955 en 1991 heeft bestaan. Het werd op voorstel van Sovjetpartijleider Nikita Chroesjtsjov opgericht als tegenhanger van de NAVO. Officieel spraken de lidstaten van het Verdrag van Warschau.
Het communisme is een (politieke) ideologie die ernaar streeft om productiemiddelen (arbeid, gebouwen, grondstoffen en machines) en verbruiksgoederen tot gemeenschappelijk bezit te maken. Het is een economisch systeem waarbij inkomens en goederen in gelijke mate onder de bevolking is verdeeld.
Na de oorlog krabbelden de landen weer op, maar vanaf 1947 stokte het herstel. Veel West-Europese landen ontvingen hierna Amerikaanse steun vanuit het zogenoemde Marshallplan, of Europees Herstelprogramma.