De meeste zonnebloemolie is niet meer natuurlijk. Het komt oorspronkelijk van een plant, maar is daarna zwaar bewerkt, waardoor het ongezond wordt. Hetzelfde geldt trouwens voor sojaolie, arachideolie, palmolie en koolzaadolie.
Dat komt door de oorlog in Oekraïne, waar Nederlandse bedrijven tweederde van hun zonnebloemolie vandaan halen. Als gevolg van de schaarste raakt het zonnebloemolieschap in de supermarkt leeg. Om tekorten tegen te gaan, wordt de verkoop van zonnebloemolie in supermarkten soms beperkt.
De voorraden voor zonnebloemolie dalen hard en zijn over vier tot zes weken op, aldus de Federatie Nederlandse Levensmiddelenindustrie. Dat de voorraden opraken, komt door de oorlog in Oekraïne. Het land is normaliter een grote producent van plantaardige olie.
Alternatieven voor bakken
Een veelgenoemde vervanger voor zonnebloemolie is arachideolie. Deze olie wordt uit pinda's gewonnen en smaakt daar ook een beetje naar. Verder zijn raapzaadolie, koolzaadolie, olijfolie (absoluut geen extra vierge) en maisolie goede alternatieven.
Zonnebloemolie kan gevaarlijke transvetten bevatten. Plantaardige oliën, waaronder zonnebloemolie, zijn hoog in essentiële omega-6 vetzuren waardoor de broodnodige balans tussen omega-6 en omega-3 vetzuren in het lichaam wordt verstoord.
Supermarkten gaan ertoe over om de verkoop van het aantal flessen zonnebloemolie per klant te beperken. In sommige supers is er nu al geen aanbod meer, meldt brancheorganisatie Centraal bureau Levensmiddelenhandel (CBL). De zonnebloemolie die in Nederland wordt verkocht komt voor twee derde uit Oekraïne.
"We noemen een olie gezond als die rijk is aan onverzadigde vetzuren. Oliesoorten met veel verzadigde vetten sorteren we in de categorie 'ongezond", legt hij uit. Hij raadt aan om vooral olijfolie, koolzaadolie en sojaboonolie te gebruiken.
Samengevat is dit de conclusie. Als je een olie of vet niet verhit, dan zijn olijf-, koolzaad-, soja-, arachide-, zonnebloem-, maïsolie en andere plantaardige oliën de betere keuzes. Dat is omdat ze vooral onverzadigde vetten bevatten en zo helpen de verzadigd vet consumptie te beperken.
Bak, braad, wok of frituur bij voorkeur in gewone (goedkope) olijfolie, arachideolie, zonnebloemolie of maïsolie. Lijnzaadolie en extra vierge olijfolie kun je beter niet verhitten.
Zo neutraal als de smaak van zonnebloemolie is helaas bijna niet mogelijk, maar de beste vervangers zijn arachideolie en koolzaadolie. What is this? Ook zou je boter of kokosolie kunnen gebruiken om zonnebloemolie te vervangen in recepten voor cake en muffins.
Productie. In 2014 was de wereldwijde productie van zonnebloemolie 15,8 miljoen ton. De grootste producent was Oekraïne met 4,4 miljoen ton, gevolgd door Rusland (4,1 miljoen ton), Argentinië (0,9), Bulgarije (0,8) en Turkije (0,7).
Nederland haalt ruim driekwart van zijn zonnebloemolie uit Oekraïne – en die import ligt nu stil. Door de oorlog in Oekraïne ontbreken inmiddels flessen zonnebloemolie en aanverwante producten in de supermarktschappen. Producenten van levensmiddelen zoals chips en babyvoeding kampen ook met tekorten.
Zonnebloemolie bevat duidelijk meer vitamine E dan olijfolie, wat de cellen, celwand, bloedbaan en weefsels beschermt. Ook bevat zonnebloemolie meer vitamine K, wat nodig is voor een goede bloedstolling. Olijfolie bevat dan weer meer omega 3-vetzuren, die beschermen tegen hart- en vaatziekten.
Nederland haalde in 2021 voor 641 miljoen euro ruwe zonnebloemolie uit andere landen, waarvan 538 miljoen euro (84 procent) uit Oekraïne. Nederland is daarmee niet alleen de grootste importeur van ruwe zonnebloemolie in de Europese Unie, maar ook het land dat de meeste ruwe zonnebloemolie uit Oekraïne haalt.
Door de oorlog is de levering van zonnebloemolie uit Oekraïne en Rusland gestopt, waardoor we in Nederland te kampen hebben met lege schappen. Sommige mensen werden zo bang van het idee om zonder zonnebloemolie te komen zitten, dat zij in een vroeg stadium al zijn begonnen met hamsteren.
AH Zonnebloemolie bestellen | ah.nl.
Omdat ossenwit een volledig natuurlijk product is dat niet chemisch is gezuiverd en zonder kustmatige toevoegingen, is het goed door je lichaam te verwerken. Ossewit is daarom een gezond vet om te gebruiken.
Olijfolie kun je goed als vervanger van zonnebloemolie gebruiken. Voor het bakken en braden van bijvoorbeeld vlees of groenten raden we de gewone of Mild Olijfolie aan. Ook bij het bakken van een taart of cake kan olijfolie worden gebruikt, maar dit blijft niet onopgemerkt door de sterkere smaak van olijfolie.
Vanuit een gezondheid perspectief is olie een stuk gezonder dan boter om mee te bakken. Olie bevat veel minder verzadigde vetten dan boter. Ook met die reden in ons achterhoofd is het altijd beter om voornamelijk te werken met olie in plaats van boter.
Bovendien zijn tot 4% van de vetzuren giftige transvetten. Arachideolie is dus relatief ook gezonder om mee te frituren dan zonnebloemolie.
Frituren is een techniek waarbij het product wordt ondergedompeld in gloeiend heet vet of olie. Voor deze kooktechniek heb je een frituurpan of een hoge pan nodig. Je kunt een neutrale olie gebruiken, zoals zonnebloemolie of arachideolie, maar ook een daarvoor bestemde frituurolie of frituurvet.
Dat verzadigde vetten in roomboter gezond zijn blijkt uit onderzoek; ze kunnen bijdragen aan sterke botten, een gezonde lever- en longfunctie en een sterk afweersysteem. Ook de onverzadigde vetten maken roomboter gezond. Deze geven je snel een vol gevoel en verhogen de vetverbranding.
Oliën die geschikt zijn om te bakken, zijn oliën die verhit kunnen worden tot 180 ºC. Dat zijn o.a. arachideolie, olijfolie, sojaolie, zonnebloemolie. Arachideolie wordt gemaakt uit pinda's en werd door de Inca's al toegepast. In de Chinese keuken wordt voornamelijk arachideolie gebruikt.
Om gezond te bakken kun je dus het beste vloeibaar vet gebruiken. Je kunt hierbij denken aan verschillende soorten oliën, maar bijvoorbeeld ook aan vloeibare margarine of een vloeibaar bak- en braadproduct. Er zijn verschillende typen olie verkrijgbaar in de supermarkt, zoals olijfolie, zonnebloemolie en arachideolie.