Onweer ontstaat in de koelere luchtlagen. Bij hitte warmt de lucht dicht bij de grond flink op, maar hoog in de lucht is de temperatuur vele malen lager. Op zo'n 10 kilometer hoogte kan het wel -50 graden zijn. Hoe warmer het aan de grond is, hoe meer en hoe hoger de lucht stijgt.
Als de luchtvochtigheid laag is, zoals vaak in het binnenland van Frankrijk en Spanje, dan verdampt het zweet en voelt de warmte vaak prettig aan. Maar als de luchtvochtigheid hoog is, zoals in de tropen, dan verdampt het zweet een stuk moeilijker. Dan voelt de warmte al gauw drukkend en benauwd.
Als de temperatuur snel klimt, bijvoorbeeld. De warme vochtige lucht die opstijgt vormt een wolk, die bestaat uit grotere en kleine waterdruppels. 'Binnen één wolk krijg je dalende en stijgende lucht', legt Damen uit. Dan vallen er regendruppels naar beneden.
Onweer ontstaat door wrijving tussen sterk stijgende warme lucht en sterk dalende koude lucht. In onweerswolken stromen sterk stijgende warme lucht en sterk dalende koude lucht vlak langs elkaar met snelheden van maximaal honderd kilometer per uur.
Dat heeft dus te maken met de temperatuurverschillen die nodig zijn om een onweersbui te laten ontstaan. Gedurende de dag kan de zon ervoor zorgen dat het aardoppervlak flink wordt verwarmd en de luchtvochtigheid zodoende stijgt, waardoor het contrast met een koude luchtstroom 's avonds des te groter wordt.
Hoe kouder, des te minder onweer. In Groenland onweert het vrijwel nooit. En op de Zuidpool zijn gebieden waar het echt nog nooit heeft geonweerd. In ons land onweert het gemiddeld op 25 tot 30 dagen per jaar.
De bliksem kiest de gemakkelijkste weg en slaat in waar het elektrische veld het grootst is. Zo goed als alles geleidt stroom beter dan de lucht, dus slaat de bliksem vaak in op het hoogste punt. Ook ijzeren constructies geleiden erg goed en trekken dus de bliksem aan.
Het Europees grondgebied krijgt gemiddeld 350 dagen per jaar te maken met bliksem. Dat wil zeggen dat er elke dag wel ergens in Europa een blikseminslag is. Augustus blijft in West-Europa de maand met de meeste blikseminslagen.
Als een boom naast je huis wordt geraakt kan de spanning via de leidingen in de grond, zich naar je huis verplaatsen en slaat door op je elektrische apparaten. Als bliksem thuis inslaat kan er brand ontstaan, muren kunnen scheuren of inzakken.
Omgekeerd wordt soms enkel de bliksem gezien. Een bliksemschicht heeft gemiddeld een hoogte van 15km, zodat deze, afhankelijk van de bewolking, van op grote afstand zichtbaar kan zijn. Wanneer het geluid dan niet zo ver draagt, door bijvoorbeeld tegenwind, zal men geen donder horen.
Onweer is een weersverschijnsel, het is onderdeel van het weer. Het komt het vaakst voor in de zomer, want voor onweer heb je warmte nodig. Als de temperatuur stijgt kan het heel warm worden. Als er dan koude lucht bij komt, kan er een onweerswolk ontstaan.
Vrijwel alles geleidt stroom beter dan lucht. Daarom wordt bliksem aangetrokken door hoge punten. Verder wordt bliksem aangetrokken door potentiaalverschil (verschil in potentiële energie tussen twee punten).
Blijven hangen
Terwijl de ene onweersbui steeds minder goed te zien is, komt de volgende onweersbui weer aan. Deze wolk heeft dezelfde indeling als de vorige. Daarom lijkt het alsof een onweersbui blijft hangen. Omdat een rivier vaak heel groot is en erg opvalt, geven mensen de rivier de 'schuld'.
Doordat de vaten wijder zijn daalt de bloeddruk en door het zweten krijgt het bloed dus minder volume. Hermien Kalkman: “Het vocht neemt af, maar het aantal bloedcellen blijft gelijk. Daardoor wordt het bloed stroperiger dan normaal.
Als je benauwd bent, voelt het alsof je niet genoeg adem en lucht krijgt. Andere woorden die gebruikt worden voor benauwdheid zijn: kortademigheid, buiten adem zijn, ademnood, of naar lucht happen. Met een moeilijk woord wordt benauwdheid ook wel dyspneu genoemd.
Mogelijke klachten bij hitte zijn hoofdpijn, duizeligheid en misselijkheid. Bij een zonnesteek helpen een koele douche, in een koele omgeving gaan liggen en drinken.
Het lijkt een klassiek fabeltje, maar het is toch echt waar: vermijd contact met stromend water. Slaat de bliksem dichtbij in, dan zoekt de stroom een uitweg langs leidingen. Dus niet alleen een douche en een bad kunnen gevaarlijk zijn, of kranen in het algemeen, maar ook radiatoren. Fietsen.
Je vermijdt best alle contact met stromend water. Dus: niet douchen, geen bad nemen, je handen niet wassen en de afwas of handwas moeten ook maar even wachten. Water is een uitstekende geleider voor stroom, vandaar.
Haal dus altijd gelijk de stekkers van alle elektrische apparatuur uit het stopcontact als het onweert. Zelfs de oplader van uw mobiele telefoon. Blikseminslag kan er namelijk voor zorgen dat alle stoppen doorslaan en dat de apparaten onherstelbare schade oplopen.
Volgens de onderzoekers is de kans op een hete zomer in 2022 ruim 70%. Het onderzoek is gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift 'nature'. Eerder voorspelden dezelfde meteorologen al de extreem warme zomer van 2018, 2019 en 2020.
De zomer van 2022 verraste Nederland met hitte, droogte en volop zonneschijn. Met een gemiddelde temperatuur van 18,6 graden in De Bilt waren alleen de topzomers van 2003 en 2018 nog respectievelijk 0,1 en 0,3 graden warmer. Normaal is het ruim een graad kouder met 17,5 graden.
Mooi-weerdagen in cijfers. Juli en augustus bieden doorgaans de meeste dagen met mooi weer. Gemiddeld over 100 jaar tellen die zomermaanden er in De Bilt elk 7, tegen 5 in april en juni. September levert gewoonlijk 4 mooi-weerdagen op, maart 3, oktober 2 en de wintermaanden gemiddeld 1 à 2.
14. Blijf bij ramen weg. Hoewel de bliksem dus niet door ramen heen kan gaan is het wel aan te raden om niet te dicht bij ramen in de buurt te gaan staan. Dat heeft meer te maken met de lichtintensiteit van een bliksemflits die dichtbij inslaat dan met het directe gevaar.
Als de bliksem bij jou in de buurt inslaat, moet die stroom ergens naartoe kunnen. Via een elektriciteits- of antennekabel of waterleiding kan de stroom zo jouw huis binnenkomen. Als je stekkers dan nog in het stopcontact zitten, kan apparatuur beschadigen. Denk bijvoorbeeld aan een laptop die nog aan de oplader zit.