Een rijsmandje geeft steun en vorm aan het deeg tijdens het rijsproces. Rijsmandjes worden gemaakt van riet, houtvezel en kunststof. Rieten en houten rijsmandjes nemen tijdens het rijsproces ook een beetje vocht uit het deeg op waardoor de buitenkant van het deeg minder gaat plakken.
Een rijsmandje, oftewel een banneton, is een mandje waarin je je deeg laat rijzen of fermenteren.
Het beste kan je het deeg in een bebloemde (roggebloem en/of rijstebloem) theedoek leggen, die je dan vervolgens in die vergiet legt. Afdekken met Douchemuts of plastic folie en klaar ben je!
Wanneer je bedenkt dat een deeg aan 't einde van de narijs bijna verdubbeld moet zijn in volume, kun je zelf bepalen hoeveel deeg je in het rijsmandje kwijt kunt. Ongeveer voor de helft vullen dus. Zelf zou ik het mandje voor iets minder dan de helft vullen. Het deeg hoeft immers niet boven het mandje uit te rijzen.
Een rijsmandje gebruik je om te rijzen en gaat dus niet de oven in! Een rijsmandje, de naam zegt het al, is alleen bedoeld om het deeg te laten rijzen, het is dus geen vervanging van een bakblik en mag echt nooit de oven in.
Rijzen is voor heel wat hobby-bakkers een groot probleem. Je kan dit proces wat versnellen door je degen in de oven te laten rijzen. - plaats je degen in de oven. Door de oven te openen zal de temperatuur zakken tot 40°C.
De meest waarschijnlijke oorzaak van jouw kruimelige brood is dat je te weinig water hebt gebruikt voor het soort meel dat in het deeg zit. Maar het kan ook komen doordat je het deeg niet voldoende gekneed hebt.
Beste rijscondities voor brooddeeg
De beste condities voor het rijzen van deeg voor je brood is een omgevingstemperatuur van iets boven de 30° Celsius, maar zeker niet lager dan 27° Celsius. Nog belangrijker dan de temperatuur is de relatieve luchtvochtigheid. Liefst is die 80% of iets hoger.
Een deegkleed, ook wel couche, deegdoek, deegkleedje of rijskleed genoemd, is een lap gemaakt van linnen, katoen of jute en wordt gebruikt om deegstukken onder, op of tussen te leggen.
De rijstijd van je deeg
Hoe langer je deeg rijst, hoe meer smaak en geur het krijgt. Zo kies je zelf hoe 'vol' jouw desembrood smaakt. Desem heeft in elk geval tijd nodig om goed te rijzen en ontwikkelen (van zo'n 6 tot 24 uur of zelfs langer).
Deeg laten rijzen is erg belangrijk voor de smaak en textuur van zelfgebakken brood. Tijdens het rijzen produceert het gist of de zuurdesem kooldioxide. Dit zorgt voor een mooi luchtig en goed gerezen brood. Hoe langer en langzamer je brooddeeg laat rijzen, des te lekkerder de smaak en textuur van het brood.
Tarwebloem
Bloem van tarwe is de meest algemene bloemsoort. Tarwebloem is ideaal om vers brood van te bakken.
Gebruik ongeveer 3 - 5% broodverbeteraar op het totale bloem/meel gewicht van je baksel om een lekker luchtig brood te bakken.
Om na het bakken te kunnen zien welk brood van jou was, sneed je je brooddeeg in met een voor jou familie specifiek patroon. Dat insnijden doe je met een lame (spreek uit : leem). Dat is bakkerstaal voor een scherp mesje waarmee je de deegspanning doorsnijdt. Inmiddels bakken we ons brood in onze eigen oven.
Goed om te weten: als er bakkersgist wordt genoemd, wordt daar meestal verse gist mee bedoelt. Droge gist wordt gemaakt van deze verse gist en instant gist wordt weer gemaakt van gedroogde gist. In feite zijn dus ook droge en instant gist bakkersgist, maar in de volksmond wordt vooral verse gist zo genoemd.
Welke Ovenstand voor brood bakken? Voor het bakken van brood (en andere gerechten met een rijsmiddel) gebruik je bij voorkeur boven- en onderwarmte. Dit is een soort van ongeschreven regel. Bij het bakken met boven- en onderwarmte bak je altijd enkellaags.
Broodverbeteraars zijn samengestelde grondstoffen die voor de bereiding van brood aan het deeg worden toegevoegd. Ze zorgen er bijvoorbeeld voor dat het brood langer vers blijft of dat het luchtiger en malser wordt.
In principe is dat geen probleem. Je kan het brood de eerste keer laten rijzen zoals je het altijd zou doen. Kneed het deeg dan een tweede maal en laat het de tweede keer rijzen in de koelkast. Het deeg zal wat minder snel rijzen omdat het op een lagere temperatuur rust.
Wanneer de oven gebruikt wordt als rijskast moet je zorgen dat de lucht in de oven voldoende vochtig is. Beter te vochtig dan te droog. Ook daar kan je werken met het afdekken van de kom waarin het deeg zit dat moet rijzen, maar tijdens de busrijs of narijs werkt dat niet goed.
Het zal per huis verschillen waar je deeg het best rijst. Zoek een plekje waar het ietsjes warmer is en het niet op de tocht staat. Over het algemeen laat je een deeg in ongeveer een uur rijzen tot het in volume verdubbeld is voordat je ermee verder gaat.
Waarom moet een brooddeeg meerdere keren rijzen? Tijdens het rijzen maakt gist ook geur en smaakstoffen aan, hoe langer je het laat rijzen, hoe meer smaak. Maar je moet wel op het gashoudend vermogen letten, dus niet te lang wachten met de narijs anders kan het deeg scheuren.
Normaal gesproken kan gerezen deeg niet blijven liggen, want van te lang gerezen deeg kan je geen mooi brood meer bakken. Dus moet de bakker die zijn klanten 's ochtends om acht uur van vers brood wil voorzien, bij nacht en ontij zijn bed uit om aan het kneden te gaan.
Tijdens het rijpen van het deeg worden complexe suikers, eiwitten en vetten omgezet in eenvoudigere structuren. Simpel gezegd: stel je de suikers, eiwitten en vetten voor als een schakelketting. Laat je het deeg niet lang genoeg rijpen, dan moet jouw lichaam straks een hele ketting verteren. En dat is zwaar werk.