De middernachtzon is een natuurfenomeen dat in de zomer voorkomt op plaatsen ten zuiden van de zuidpoolcirkel en ten noorden van de noordpoolcirkel, dus ook in Noord-Noorwegen. De aarde draait met een gekantelde as ten opzichte van de zon, en in de zomermaanden is de Noordpool naar de zon gericht.
De middernachtzon is een natuurlijk fenomeen waarbij de zon om middernacht boven de horizon staat, en dus ook gedurende de rest van de dag en nacht. Dit fenomeen komt jaarlijks tijdens een bepaalde periode in gebieden rond en vooral ten noorden van de noordpoolcirkel voor, zoals Noord-IJsland en Noord-Scandinavië.
Tijdens de Noorse zomer gaat de zon niet onder boven de (noord)poolcirkel en is deze gedurende een aantal maanden 24 uur per dag zichtbaar. De Middernachtzon is te zien doordat de aardas gekanteld is. Deze as is de denkbeeldige lijn die dwars door de aarde de noordpool en zuidpool met elkaar verbindt.
Vanaf 21 maart is het op de noordpool 6 maanden lang constant dag. Vanaf 23 september valt daar de duisternis in en blijft het de volgende 6 maanden donker. Op de zuidpool gebeurt het omgekeerde. In ons voorjaar en zomer is het daar donker en vanaf 23 september breekt daar voor de volgende 6 maanden de zon door.
Svalbard, of eigenlijk Spitsbergen, is het meest noordelijk gelegen eiland van Noorwegen. Door de draaiing van de aarde om de zon is het hier in de winterperiode 84 dagen donker. De zon komt dan helemaal niet op en het is dus gewoon constant donker.
IJsland: het land van de middernachtzon
Hoewel de middernachtzon piekt in juni, is het al in mei 's nachts licht in IJsland en dat gaat door tot in augustus. Dit komt omdat IJsland vlak bij de poolcirkel ligt.
Het is winter op Svalbard, en rondom de hoofdplaats van deze archipel in de ijselijke Barentsz-zee (die wij als Spitsbergen aanduiden) is het permanent duister. 's Nachts en overdag. Van november tot eind februari zijn de ruim drieduizend inwoners van de Noorse nederzetting verstoken van daglicht.
Het centrale moment daarin is de langste dag van het jaar: 21 juni. Op diverse plaatsen in Noorwegen, Zweden en Finland wordt deze dag uitbundig gevierd. In elk van de Noordelijke landen hebben ze een aparte benaming voor de langste dag en ook het vieren geschiedt soms op verschillende momenten.
Yuma is een stad in het Zuiden van Arizona, aan de grens met Mexico, en telt het meeste aantal zonuren ter wereld. De zon schijnt er maar liefst 4015 uren per jaar, dat is gemiddeld elf uur per dag. In juli schijnt de zon er zelfs bijna veertien uur per dag, het dubbele van in België.
Waar de stippellijn de verticale as snijdt, loopt de middelbare zon gelijk met de echte zon. Dan staat de zon in het zuiden om 12 uur. En dat gebeurt vier keer per jaar (16 april, 15 juni, 2 september en 26 december). Want België behoort strikt genomen tot de tijdzone van Greenwich.
Over het hele jaar gezien heeft IJsland net zoveel daglicht als Nederland. In de maanden november tot en met februari zijn de dagen in IJsland korter (met een beetje geluk spot je in deze periode het noorderlicht in IJsland). Het wordt 's morgens pas laat licht en de zon gaat iets eerder onder dan bij ons.
Hoe dichter bij de Noordpool, hoe langer het in de zomer licht blijft. Echt 24 uur licht blijft het alleen vlak bij en ten noorden van de poolcirkel. Hoe verder je van de poolcirkel af bent, des te langer de nacht is. Dat verklaart ook het verschil tussen het noorden en zuiden van ons land.
Kaapverdische Eilanden
Op de eilanden van Kaapverdië valt maar weinig regen, en het wordt overdag eigenlijk nooit kouder dan 24 graden. Van februari tot en met juni valt er bijna helemaal geen neerslag.
Het stadje Utqiaġvik, voorheen bekend al Barrow, ligt in het noorden van Alaska en is tevens de meest noordelijke bewoonde plaats van Noord-Amerika. De minimumtemperatuur is er 324 dagen onder het vriespunt.
Daar zie je dat zonlicht het noorden van de planeet niet bereikt. Dit betekent dat het op 23 december de zon in Rovaniemi om 11:08 uur opkomt en om 13:23 uur ondergaat. Vanaf 6 juni is het tot en met halverwege juli 24 uur licht. Het is dus nooit 24 uur donker in Lapland maar wel 24 uur lang licht.
Ecuador wordt ook wel het land van de eeuwige lente genoemd, want de temperatuur schommelt vrijwel altijd rond de 25 graden. Wij in Nederland ervaren dat eerder als eeuwige zomer, maar goed: lekker is het sowieso. Er is ook nog eens genoeg te beleven in het Zuid-Amerikaanse land.
Het klimaat van de Canarische Eilanden wordt beschouwd als het beste klimaat ter wereld dankzij de milde en aangename temperaturen het hele jaar door. Daarbij komt nog de geringe neerslag en het feit dat de archipel de regio in Europa is met de meeste zonuren per dag.
De middernachtzon is een natuurlijk fenomeen wat zich in de zomer voordoet tussen het zuiden van de zuidpoolcirkel en het noorden van de poolcirkel - ook in Noord-Noorwegen. De aarde draait in een bepaalde hoek in een baan rond de zon waardoor de Noordpool tijdens de zomermaanden naar de zon gericht is.
De middernachtzon maakt onderdeel uit van het dagelijks leven van de inwoners van het uiterste noorden van Zweden. De extra uren dag- en zonlicht zorgen ervoor dat tuinen en parken volop groeien en bloeien in deze tijd van het jaar.
Wanneer valt de winterzonnewende? Het moment dat de zon van richting lijkt te veranderen, valt in 2021 op 21 december om 16.59 uur. Dit is de officiële winterzonnewende. In 2022 valt de winterzonnewende op 21 december om 22.48 uur.
Op de poolcirkel is het 24 uur per dag licht van 12 juni tot 1 juli, terwijl op de Noordkaap van 14 mei tot 29 juli de zon niet ondergaat.
Dat is afhankelijk van de breedteligging van de plaats en van het tijdstip van het jaar. In de gebieden rond de evenaar verloopt de zonsondergang het snelst. In iets meer dan twee minuten is de klus geklaard. Het gevolg is dat het in die gebieden heel snel donker wordt: het "vallen" van de nacht.
In het hoge noorden van Noorwegen verdwijnt de zon van november tot januari volledig onder de horizon. Maar in deze donkere tijd is er op het midden van de dag het zogeheten 'blauwe licht', een soort van schemerlicht bijna net zo indrukwekkend is als het noorderlicht.