Spelt is een oud Europees gewas, dat al eeuwenlang geteeld wordt in verscheidene landen in Midden-Europa (bijvoorbeeld België, Duitsland, Oostenrijk, Slovenië en noordelijke delen van Italië), maar meer recent ook in Canada en de VS (Bonifácia et al., 2000; Rozenberg et al., 2003).
De herkomst van spelt ligt net als zijn voorouders in Zuidwest-Azië. Tevens hebben archeologische vondsten aangetoond dat de graansoort 6.000 jaar geleden geteeld werd in het Midden-Oosten. Ook is 5.000 voor Christus spelt verschenen rondom de Nijl. In die tijd werd het spelt van Azië naar Midden-Europa gebracht.
Spelt wordt gezaaid vanaf begin oktober tot eind oktober op een rijafstand van 13 – 16 cm. Per hectare is aan zaaigraan ongeveer 200 kg ongepelde spelt nodig. De plant wordt ongeveer 130 cm hoog. In de eerste helft van juni komt de plant in aar en begin augustus kan met een maaidorser geoogst worden.
Om een groot misverstand recht te zetten, spelt bevat ook gewoon gluten.Wel heeft spelt andere teeleigenschappen en een dikkere kaf (beschermlaag) waardoor er minder pesticiden en kunstmest nodig zijn dan bij broodtarwe. Dit alles maakt de speltteelt duurzamer en het speltbrood duurder.
Spelt is een graansoort die al duizenden jaren verbouwd wordt. In de loop van de tijd is spelt grotendeels vervangen door tarwe, omdat dit een hogere opbrengst per oppervlakte grond heeft. Daarnaast kan het vliesje om de tarwekorrel gemakkelijker verwijderd worden dan bij de speltkorrel.
In spelt en tarwe zitten ongeveer evenveel koolhydraten, eiwitten, mineralen, vitamines en vezels. Ook speltbrood is verkrijgbaar in de varianten wit, bruin en volkoren. Volkoren is het gezondst. Of het speltbrood of tarwebrood is maakt niet uit.
Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat zowel spelt als tarwe afstammen van emmertarwe. Dit betekent dat er genetisch geen verschil is. De hoeveelheid vezels, zetmeel, gluten en voedingswaarden zijn ongeveer hetzelfde. Omdat de verschillen zo minimaal zijn, is spelt dus niet gezonder dan tarwe.
Het fijnste brood voor je darmen is volkorenbrood. Van welk graan dan ook: tarwe, spelt, rogge. Als de hele graankorrel gebruikt wordt, bevat het brood namelijk meer gezonde voedingsstoffen en dus ook meer vezels. En dat hebben je darmen nodig, zeker in geval van verstopping.
En dan tot slot de vraag: is spelt goed voor de lijn? Spelt zou goed voor de lijn zijn, omdat het meer langzame koolhydraten bevat. Langzame koolhydraten hebben verschillende gezondheidsvoordelen. Ze zorgen langer voor een vol gevoel, waardoor je minder snel trek krijgt, wat helpt bij afvallen.
Is het misschien gezonder door de voedingswaarde? Als je de voedingswaarde van (niet-volkoren) spelt en volkoren tarwe vergelijkt, zie je dat er niet zo heel verschil is tussen deze twee graansoorten. “Spelt bevat naar verhouding wel meer eiwitten en vetten ten opzichte van volkoren tarwe,” vertelt Herweijer.
Spelt: Spelt (triticum spelta) is geen tarwe (triticum sativa) en het is één van de originele, natuurlijke granen gekend door de mens. Recente opzoekingen in Europa hebben nog onlangs bewezen dat Spelt hier reeds groeide meer dan 9000 jaar geleden.
Spelt is verwant aan tarwe en bevat gluten. Deze gluten zijn niet hetzelfde als tarwegluten, maar wel vergelijkbaar. Daarnaast komt spelt ook vaak in aanraking met andere granen, waaronder tarwe of is het een kruising van twee granen. Speltbrood is dus niet glutenvrij!
Speltbrood kan net zoals tarwebrood gemaakt worden van volkoren speltmeel of bloem. Volkoren speltmeel is de onbewerkte vorm, bloem de sterk bewerkte. Enkel volkoren speltmeel is rijk aan vezels, B-vitamines en mineralen. Speltbloem is net zoals tarwebloem sterk geraffineerd en heel arm aan gezonde voedingsstoffen.
Ja, uit onderzoek blijkt dat spelt meer eiwitten en meervoudig, onverzadigde vetzuren bevat dan tarwe.Het is rijk aan vitamine B3 en bevat meer mineralen dan tarwe, zoals koper, fosfor, magnesium, ijzer en zink. Het voordeel van spelt is dat het beduidend minder phytaatzuur bevat dan tarwe.
Spelt bevat evenveel koolhydraten als tarwebrood. En eet je te veel koolhydraten, dan worden deze koolhydraten omgezet in vet. Anders dan tarwebrood bevat speltbrood meer eiwitten en vetten. Daardoor krijg je eerder een vol gevoel en heb je aan minder genoeg.
In zowel bloem, meel als volkoren(tarwe)meel zitten vitamines, mineralen, vezels en koolhydraten. Maar voor het meest gezonde brood, kies je volkoren, dus brood gemaakt van volkorenmeel. Volkorenbrood is gemaakt van de hele graankorrel en bevat dus alle goede voedingsstoffen die de graankorrel te bieden heeft.
Uit onderzoek blijkt dat een dieet rijk aan hele granen zoals spelt het “slechte” cholesterol LDL en de bloeddruk verlaagt en het “goede” cholesterol HDL verhoogt. Door het dagelijks eten van voldoende speltgranen kan je de kans op hart- en vaatziekten tot 20% verlagen.
Is speltbrood koolhydraatarm? Een brood van de graansoort spelt bevat niet minder koolhydraten dan een tarwebrood. Dat wordt vaak gedacht, maar is niet waar. De hoeveelheid koolhydraten is in beide broden vergelijkbaar.
Volkoren- en bruinbrood bevatten veel goede voedingsstoffen. Volkorenbrood is de meest gezonde keuze omdat het de meeste vezels en andere gunstige voedingsstoffen bevat. Brood wordt gemaakt van graan, meestal tarwe.
Een vraag die in de praktijk regelmatig gesteld wordt: is speltbrood glutenvrij? Het antwoord hierop is 'nee'.
Spelt bevat gluten. Glutenintolerantie komt regelmatig voor, ook onder mensen die nergens last van hebben. Het kan leiden tot buikpijn, diarree en een verlaagde weerstand.
Het is maar net welk pad jij kiest qua koolhydraatbeperking. Kies je voor een koolhydraatarm dieet, dan is koolhydraatarm brood beter. Kies je voor een koolhydraatbeperkt dieet, dan is speltbrood (of goed volkoren brood) ook een prima optie.
Spelt (Triticum spelta) is verwant aan tarwe of zachte tarwe (Triticum aestivum). De spelt die tegenwoordig in brood zit, komt meestal voort uit een kruising tussen deze twee granen. Daarom zijn de eiwitten in spelt erg vergelijkbaar met die in tarwe. Spelt en speltbrood bevatten dus inderdaad gluten.
Albert Heijn - AH Stevig Speltbrood is gemaakt van 100% speltmeel en zit boordevol vitaminen en mineralen.