Sambal oelek is, in tegenstelling tot manis, badjak en brandal, niet gebakken en vormt eigenlijk de basis voor veel andere sambals. De naam komt van de 'ulek', in Indonesië de stamper waarmee in een vijzel de pepers met specerijen worden gemengd. Veel meer is er in de sambal oelek dan ook niet toegevoegd.
Sambal oelek (Indonesisch: sambal ulek) is het standaardtype Indonesische sambal. Sambal oelek is een gestampt mengsel (sambal = mengsel, ulek = stamper, wrijver) van chilipeper en zout dat traditioneel met een platte stenen-vijzel (ulekan / oelekan en cobek / tjobek) wordt bereid.
Badjak. Als oelek je iets te heet is, kan je misschien beter een lepeltje badjak opscheppen. Deze saus is namelijk iets milder doordat hij gebakken is en doordat er ui in zit. Hierdoor heeft badjak ook een iets diepere smaak.
Sambal oelek scoort op de schaal van Scoville 2000, Tabasco iets hoger met 5000. Jalapeño's variëren tussen de 2500 en 30000, en habanero's kunnen een heetheid van 300.000 eenheden op de schaal van Scoville bereiken.
Sambal oelek is de meest pure vorm van sambal. Hij wordt alleen gemaakt van rode pepers en zout en smaakt dus echt naar pepers. Rauwe pepers zijn heter dan gebakken pepers en sambal oelek wordt niet gebakken. Hij is daardoor flink pittig en scherp.
Sambal van de Chinees
De Sambal die je vaak bij de Chinees krijgt, in kleine zakjes, is meestal een soort Sambal Oelek, en dus niet de Sambal Badjak. Hoewel deze laatste soort vaak door mensen lekkerder gevonden wordt, en eigenlijk ook beter, door de zoetigheid, bij diverse andere (vlees)gerechten past.
Welke soort sambal je ook kiest, eigenlijk bestaat de basis altijd uit rode pepers. En laten rode pepers nou eens hartstikke gezond zijn. Ze zitten boordevol allerlei gezonde voedingsstoffen denk hierbij aan: vitamine C, vitamine B6, magnesium, kalium, ijzer en fosfor.
De heetste sauzen
Eén van de allerheetste is ongetwijfeld de Hellfire Doomed Hot Sauce met een officiële Scoville-score van maar liefst 2,7 miljoen SHU. Dat is bizar heet en deze hitte komt van de Habanero, Trinidad scorpion en een natuurlijke chili-extract van maar liefst 6,6 miljoen Scoville. Insane dus!
Carolina Reaper – 2.2 miljoen SHU
Op de Scovilleschaal, die de 'heetheid' van pepers meet, scoort de Carolina Reaper gemiddeld al 1.569.300 eenheden, maar er zijn dus uitschieters die de 2,2 miljoen behaalt hebben en is daarom uitgeroepen tot de heetste peper ter wereld. Het is echt geen pretje om deze peper te eten.
Dus als je twijfelt tussen een groene of rode paprika, peper, jalapeño of iets extremer, neem dan deze verschillen mee. Als je een zoetere/hetere smaak en gezondere peper wilt, ga voor de rode. Als je een optimaal knapperige peper met een iets bittere en minder hete smaak wilt, ga voor de groene.
Een lepeltje sambal is niet alleen goed voor de smaak, maar ook voor je gezondheid. Rode pepers bevatten onder andere vitamine C en de mineralen kalium en magnesium. Maar een rood pepertje wordt meer gezonde eigenschappen toegekend.
Sambal oelek wordt gemaakt van rode pepers en zout, en smaakt dus echt naar pepers. De pepers worden niet gebakken, en zijn dus heter. Sambal oelek is erg scherp en past in allerlei Indonesische en Surinaamse gerechten. In deze sambal zitten groene petehbonen.
Sambal badjak
Dit is een van de sambals die ik naast sambal oelek het meest gebruik. Ook gebruik ik sambal badjak vaak om mee te koken. Sambal badjak is een gebakken sambal met een donkere kleur en hij heeft een zoete milde smaak. Het is een sambal waar ook ui in zit.
Vertaal sambal van Nederlands naar Engels
sambal.
Een gesloten potje is tot wel negen maanden houdbaar, maar geopend wordt dit natuurlijk wat korter. Dit moet je dan ook in de koelkast bewaren. Zelf gemaakte sambal kun je ongeveer een week in de koelkast bewaren. In de vriezer kun je overigens zelf gemaakte en gekocht sambal ongeveer drie maanden bewaren.
Sambal Badjak is oorspronkelijk een Oost-Javaans recept en staat bekend als zeeroverssambal. Mogelijk doordat de Sambal aan wal werd bereid en door een langere houdbaarheid zeer geschikt was om aan boord mee te nemen en het eten te kruiden.
In veel warme landen wordt pittig gegeten. Maar in Sri Lanka, Zuid-Thailand en Sumatra kunnen ze er echt wat va. Daar eten ze het heetst van de hele wereld.
Madame Jeanette (Capsicum chinense) is een hete, gele chilipeper-cultivar die oorspronkelijk uit Suriname komt. Deze peper is zeer heet, 125.000 tot 325.000 op de Scovilleschaal.
De Madame Jeanette is een zeer hete en aromatische West-Indische pepersoort, waarschijnlijk de heetste peper die er bestaat, wees daarom voorzichtig bij het verwerken en het eten van deze peper. Hij is nauw verwant aan de Habanero, een Mexicaanse pepersoort.
Sriracha is een van de absolute klassiekers in de wereld van pikante sauzen. Deze Thaise saus op basis van chili en look vind je op tafel in zowat elk Oosters restaurant. De typische smaak is redelijk pikant, maar niet overdreven – voor wie het graag extra pikant heeft, is er de nog pikantere variant.
Wit vlees – Fruitige sauzen passen perfect bij wit vlees zoals gegrilde of gefrituurde kip. Die combinatie is een absolute topper. Bij varkensvlees raden wij hot sauces aan met een rokerig smaakje. Vis en zeevruchten – Ook bij vis en zeevruchten passen fruitige hete sauzen perfect.
Pittig eten prikkelt de slijmvliezen, de zenuwuiteinden en de spiercellen van de keel, maag en darmen. Zo komt er bijvoorbeeld ook veel slijm los. Sommige mensen kunnen hierdoor last krijgen van een geïrriteerde maag of darmen, maar dit is verder niet schadelijk!
Pittig eten is goed voor je stoelgang. Pittig eten wordt al jaren geassocieerd met allerlei ellendige wc-bezoeken, maar wetenschappelijk bewijs voor een verband tussen de twee is er niet. Sterker nog, dit onderzoek laat zien dat de capsaïne in pittig eten (hebben we 'm weer) juist de stoelgang bevordert.
Goed voor je darmen
Volgens aHealthyLife stimuleert peper de afgifte van enzymen door je darmen en alvleesklier. En dat is dan weer goed voor je spijsvertering. Ook kan zwarte peper helpen als je diarree hebt.