Maar wie denkt dat de lente definitief is doorgebroken komt in maart vaak van een koude kermis thuis. Maartse buien of een ijzig koude wind kunnen alle lenteaspiraties bevriezen. Hier komt de weerspreuk “Maart roert zijn staart” vandaan. In maart warmt het vaak flink op.
In maart weet je nooit precies wat voor weer je krijgt in Nederland. Flinke plensbuien kunnen overgaan in een zonnige namiddag en een dag later dwarrelt er plots natte sneeuw uit de lucht. Vandaar het gezegde 'maart roert zijn staart'.
„Maart roert zijn staart [maar april doet wat hij wil]”
Betekenis: in maart kan het weer soms nog erg winters zijn.
Stof in maart, is goud waard. Voor oude lieden heeft maart, kwaad in haar staart. Maartse buien die beduien, dat de zomer aan komt kruien. Een droge maartse wind, maakt de boeren goed gezind.
Een veel gehoorde en aloude weerspreuk luidt: april doet wat hij wil. En daar is geen woord aan gelogen. Het weer in april kan van jaar tot jaar sterk variëren en ook in één aprilmaand kunnen alle seizoenen voorbijkomen.
Duits – “April, April, der macht was er will”
“April, april, der macht was er wil” betekent “April, April, het doet wat het wil”. Deze klaagzang over het onvoorspelbare aprilweer vertelt ons dat het enige wat we eraan kunnen doen is het onstabiele weer accepteren tot de maand voorbij is.
Vliegen de zwaluwen laag in de lucht (door de insecten ) dan krijgen we regen. Als de koekoek roept, dan komt er gauw regen. Als de kippen in de regen blijven lopen, dan wordt het nog lang niet droog. Als de kippen gaan schuilen dan zullen de opklaringen spoedig volgen.
Deze maand van het jaar markeert een periode van verkenning en nieuwe beginpunten, vol mogelijkheden en kansen. Erkend als International Creativity Month en Self-Love Month , moedigt maart mensen aan om nieuwe hobby's, interesses, vaardigheden en passies te ontdekken.
Het historische Woordenboek der Nederlandsche Taal vermeldt 'Een meedelijdende Chyrurgijn [= 'heelmeester'], maeckt stinckende wonden' als oudste variant van het spreekwoord (uit een spreekwoordenboek uit 1550).
'sneeuw: (zegsw.) het verdwijnt als sneeuw voor de zon het verdwijnt snel, geheel en al'. Prisma, Abeling: 'sneeuw: smelten, verdwijnen, oplossen als sneeuw voor de zon, zeer snel verdwijnen'.
Voorbeelden van weerspreuken zijn: In januari veel verdronken land, is goed voor ganzen maar slecht voor de boerenstand. Februari muggendans, geeft maart een slechte kans. Niet te droog, niet te nat, dan vult maart een duchtig vat.
Op die dag staat de zon het hoogste aan de hemel. Het begin van de zomer, de zomerzonnewende, valt rond 21 juni. Meestal wordt die datum aangehouden, maar toch begint de zomer niet altijd op 21 juni. In 2020 en in 2024 is dat al op 20 juni.
Hoewel maart over het algemeen gemiddeld kouder is, kan het toch gebeuren dat deze maand gemiddeld warmer is dan april. Sinds 1833 is dit al 11 keer voorgekomen in Ukkel. Gemiddeld zijn er deze maand nog 5,4 vorstdagen in Ukkel.
Het oudste opgetekende spreekwoord ter wereld gaat over een hond die haastig is en daarom blinde puppy's baart . Een oude koning van Assyrië, Šamši-Adad, schreef op een kleitablet in het Sumerisch aan Yasmah-Addu, zijn zoon en onderkoning in Mari, en adviseerde hem om niet overhaast te handelen.
Het spreekwoord wordt gebruikt wanneer je aan wil geven dat een situatie een rigoureuze aanpak nodig heeft om weer hersteld te worden: het is geen tijd om zacht te zijn maar om kordaat te handelen!
Genoemd naar Mars, de god van de oorlog; mogelijk zo genoemd omdat in het voorjaar de strijd, die 's winters stillag, weer hervat kon worden. Overigens kan de vernoeming naar Mars ook te maken hebben met het feit dat hij oorspronkelijk de god van de vegetatie was; in maart komt deze na de winter immers weer op.
Maart was vroeger de eerste maand van het jaar . Voordat de oude Romeinse kalender werd bijgewerkt om de wintermaanden januari en februari op te nemen, begon het jaar met maart.
Ga in maart aan de slag met: aardpeer, andijvie, broccolini, champignons, Chinese kool, knolselder, oesterzwam, paksoi, pastinaak, prei, rapen, radijsjes, rammenas, rode biet, rode kool, savooikool, schorseneren, selder, sla, spinazie, spruitjes, tuinkers, waterkers, witloof, witte kool en wortelen.
Meeuwen op 't land,er is storm op de hand. Koert de duif in de morgenstond, ze wis en zeker mooi weer verkondt.
Spreekwoorden met de koekoek
Met de koekoek bedoelt met de duivel. 'De duivel moge je erom halen dat dit zo is', oftewel: 'je vertelt onzin', 'ik geloof er helemaal niets van' of 'ik wil er niets mee te maken hebben”. De oorspronkelijke uitdrukking is 'Loop naar de koekoek'.
Meer specifiek gebruiken vrouwtjeskoekoeken hun geslachtsspecifieke borrelende roepen voor duetten, terwijl mannetjeskoekoeken een variant van drie tonen ("cu-cu-coo") gebruiken van hun typische en bekende territoriale reclameroepen van twee tonen ("cu-coo").
d.w.z. uit vrees voor een (denkbeeldig) gevaar alle mogelijke voorzorgen nemen alvorens iets te ondernemen; meestal gebruikt 'om eene ongerijmde voorzichtigheid bespottelijk te maken'; Ndl. Wdb. II1, 971; Harreb.
De druppel die de emmer doet overlopen. Het laatste zetje dat nodig is om iets te laten gebeuren.