Is de uitdrukking naast zijn schoenen lopen misschien als verwijzing naar iemand die zo met zichzelf bezig is dat hij bij het aankleden lukraak zijn voeten neerzet? Dat is wel eens geopperd, maar taalkundigen houden het op 'oorsprong onbekend'. De uitdrukking moet vrij nieuw zijn.
Naast zijn schoenen lopen.
Een te hoge dunk van zichzelf hebben.
Ook ontstaan moderne spreekwoorden op basis van bewust bedachte persoonlijke wijsheden en uitingen over de beproevingen van het leven, zoals bepaalde lijfspreuken, motto's en stelregels. Bovendien komt het voor dat bestaande spreekwoorden expres worden aangepast, waardoor de betekenis anders wordt.
Een uitdrukking is een vaste combinatie van woorden en heeft meestal een indirecte betekenis. Iemand kan ook een bepaalde uitdrukking op zijn gezicht hebben. Er bestaan verschillende soorten uitdrukkingen in onze taal. Een gezegde is een vaste uitdrukking waarmee naar een specifieke situatie wordt verwezen.
d.w.z. 'elk kent en gevoelt zyn eigen leed, dat andere menigmaal niet merken, want niemand hinkt aan een anders zeer' (Tuinman I, 166) of, zooals Poirters, Mask.
Deze uitdrukking gaat terug op het feit dat het vroeger gunstig was als je paard vier witte voeten had. Dan hoefde je namelijk geen tol te betalen, aldus het Groot Uitdrukkingenwoordenboek.
Meestal krijg je te horen dat die uitdrukking al gebruikt werd in de middeleeuwen toen we nog met een ganzenveer op perkament geschreven werd. Na het schrijven werd zand over het perkament gestrooid om de inkt sneller te laten drogen. Het was fijn zand zoals je dat aan zee vindt.
De wijn staat voor gerechtigheid terwijl het water symbool is voor barmhartigheid.Daarover wordt een zegen gesproken waarna men verder gaat met handen wassen en een zegen over het brood. Hiervandaan komt dus water bij de wijn doen, een oeroud symbolisch begrip.
De herkomst van deze uitdrukking is niet helemaal zeker. Lik op stuk komt voor het eerst voor in een krant uit 1887, maar lijkt pas in de jaren vijftig van de twintigste eeuw algemener te worden. Het is vermoedelijk een verkorting van een lik uit de pan krijgen.
Zonder toezicht doet men waar men zin in heeft.
De uitdrukking 'Schrijf het maar op je buik' is vermoedelijk ontstaan als een grapje. Op zichzelf is je buik groot genoeg om er iets op te schrijven. Hij bevindt zich bovendien binnen handbereik. Toch is het geen gepaste en geschikte schrijfondergrond: wat iemand op zijn buik schrijft, heeft weinig status.
Deze zegswijze wordt gebezigd, om te kennen te geven, dat als menschen (vooral kinderen) eten, ze niet praten, maar stil zijn; vgl. mnl. muset wel maer en mauwet niet, eet met uw mond, maar spreek er geen kwaad mee.
'Slapen als een roos' is een gezegde, dat lang geleden is ontstaan. Het verwijst naar de rode blosjes die verschijnen op de wangetjes van kinderen, zodra zij in een diepe slaap zijn. Deze rode blosjes deed men denken aan rozen - en vandaar dus het gezegde: slapen als een roos.
Deze uitdrukking betekent dat degenen om wie het gaat het altijd met elkaar eens zijn, heel goed met elkaar kunnen opschieten en elkaar altijd steunen.
Ik gebruik hem nog wel eens in mijn trainingen, “vertrouwen komt te voet, maar gaat te paard”. U kent het vast, dit spreekwoord dat aangeeft dat het enige tijd kost voordat mensen iets of iemand vertrouwen; vertrouwen moet worden opgebouwd.
Alles over één kam scheren betekent 'alles op dezelfde wijze behandelen', 'alles volgens dezelfde norm beoordelen'. Je kunt ook iedereen over één kam scheren; dan maak je geen onderscheid tussen mensen: je behandelt ze allemaal hetzelfde.
Het Groot Uitdrukkingenwoordenboek van Van Dale (2006) zegt: "De uitdrukking verwijst naar het beeld van iemand die iets zwaars aan een touw ophijst of weer laat zakken, en hierbij het touw een aantal keer om de arm heeft gewonden, om te voorkomen dat het uit zijn handen glipt." Wie een slag om de arm hield, was ...
Het Woordenboek der Nederlandsche Taal vermeldt dat in (den) toom houden letterlijk 'voorzien hebben van een toom' betekende, en vandaar figuurlijk de betekenis 'in bedwang houden' kreeg, vooral gezegd "van een of meer personen, een neiging of een drift".
Het woord slag verwijst hier eigenlijk naar het slaan met een lange zweep bij de dressuur van paarden. Oorspronkelijk was de Franse (zweep)slag de aanduiding voor een bepaalde zwierige slag, maar later kreeg met de Franse slag de figuurlijke betekenis 'niet degelijk, slordig, zonder goed op te letten'.
d.w.z. uit vrees voor een (denkbeeldig) gevaar alle mogelijke voorzorgen nemen alvorens iets te ondernemen; meestal gebruikt 'om eene ongerijmde voorzichtigheid bespottelijk te maken'; Ndl. Wdb. II1, 971; Harreb.
Water komt aan de lippen. In een benarde situatie verkeren, vaak financieel.
Wanneer wij enorm transpireren, zeggen wij vaak dat we zweten als een otter. Een otter zweet echter helemaal niet dus waarom deze uitdrukking? Simpel: de otter, een waterdier, heeft een vettige vacht en wanneer hij uit het water komt houdt zijn vacht water vast waardoor het lijkt alsof hij hevig zweet.
De uitdrukking werd gebruikt vanwege de penny-in-the-slot gokautomaat in 1980. Veel mensen hadden geen idee hoe deze gokautomaat werkte en wisten daarom niet dat zij een klepje van de automaat omhoog moesten doen. Pas als ze dat doorhebben, was het kwartje gevallen.
Volgens etymologiebank.nl is de uitdrukking ontstaan doordat iemand die een beetje ziek is 'opgelapt' moet worden: hij of zij ligt in de bak met lapwerk. Sterkte aan iedereen die met mij in de lappenmand zit!
Volgens de Van Dale betekent het gezegde: onvoorbereid iets moeilijks laten doen.