In Denemarken en Duitsland - voornamelijk in het Sauerland - ontkiemt de Nordmann-spar. In zijn jeugd groeit de Nordmann twee keer zo langzaam als andere kerstbomen, wat zich vertaalt in de verkoopprijs. "Na twee jaar in de kwekerij is het zaadje gegroeid tot een stekje van tien centimeter hoog", zegt kweker Krol.
De kerstboom vindt zijn oorsprong waarschijnlijk bij de Germanen. Groene bomen en takken staan bij oude Germaanse stammen symbool voor vruchtbaarheid en goddelijkheid. Vooral de dennenboom valt op, omdat hij het hele jaar door groen blijft. De groene boom kondigt daarnaast ook de nieuwe lente aan.
De boom groeit doorgaans in de bergen op een hoogte tussen de 900 en 2200 meter, vaak samen met de Kaukasische spar en de oosterse beuk. Omdat ze van veel regenval houdt groeit de Nordmann vooral op plekken met meer dan 1000 mm regenval per jaar.
Kerstbomen worden geteeld in productiebossen in België, Nederland, Denemarken, Duitsland, en soms Tsjechië en Polen.
De nordmann groeit veel langzamer,deze boompjes zijn na 3 jaar ongeveer 15 cm groot. Na het uitplanten groeien deze bomen ongeveer 25 cm per jaar. Een Nordmann van 2 meter is dus ongeveer 10 á 11 jaar oud!
De dennengeur is simpelweg verdwenen omdat we geen dennenbomen meer in huis halen, zo laat kerstboomspecialist Tim de Greeuw weten. Lees ook: Eindelijk antwoord op de prangende vraag: wanneer mag de kerstboom?
Hoe herken ik een Nordmann? De Nordmann heeft een donkergroene glanzende kleur aan de bovenzijde van de naalden en aan de onderzijde groen met twee witte strepen. De natuurlijke groeiwijze is breed en dan langzaam in een punt toelopend. Het onderste gedeelte van de stam is bij grote bomen vrij breed.
Nordmann kerstboom water geven.
Laat hem eerst een dagje op je balkon of in je tuin staan op een luwe plek. Dan een dagje in de schuur of op een koude plek in huis en dan naar binnen. Geef hem ruim water en doe dit elke 2 of 3 dagen.
De meest traditionele kerstboom is zonder twijfel de fijnspar. Deze kerstboom staat bekend om de heerlijke dennengeur. Maar hoewel hij op geur het beste scoort van alle bomen, is het nadeel van de fijnspar dat hij zijn (enigszins prikkende) naalden sneller laat vallen.
Schade gemeten in CO2 (zó 2019)
In CO2 gemeten valt het best mee, een kerstboom. Milieu Centraal stelt dat de klimaatimpact van een kerstboom (productie, transport en wegdoen) gelijk staat aan 25 kilometer autorijden.
Niet alle groene bomen met naalden zijn eetbaar. Zo heb je de taxus: een van de meest giftige bomen in Nederland! Voor een leek kan hij nog wel eens doorgaan voor een spar of dennenboom, maar die vergissing kun je beter niet maken. Een paar happen van deze boom of struik zijn dodelijk.
Standplaats Abies Nordmanniana
De Nordmann-spar staat graag in de zon in vruchtbare en vochtige grond. Zorg dat de wortels niet langdurig uitdrogen want daar kan de boom niet tegen.
Uit jaarringonderzoek is gebleken dat hij in werkelijkheid tussen 1600 en 1650 is aangeplant en 355 tot 405 jaar oud is geworden. Hier en daar zijn nog enkele dennen uit de 18e en begin 19e eeuw te vinden, maar ze zijn zeldzaam. Uit bijvoorbeeld Zweden blijkt dat de Grove Den meer dan 700 jaar kan worden.
De kerstboom vindt zijn oorsprong in de Germaanse geschiedenis, en komt dus oorspronkelijk uit het deel van Europa waar Germaanse talen worden gesproken. Ook Nederland hoort daarbij, maar in zijn algemeenheid wordt gedacht dat de kerstboom oorspronkelijk uit Duitsland komt.
De inspiratie voor de Kerstman is onze eigen Sint-Nicolaas, beter bekend als Sinterklaas, die in de 4e eeuw in de stad Myra in het huidige Turkije leefde. De bisschop Sint-Nicolaas vormde waarschijnlijk de inspiratie voor de kerstman.
Volgens de traditie is 6 januari de datum waarop je je kerstboom aftuigt. Dan is het namelijk Driekoningen, de dag waarop volgens de Bijbel de Wijzen uit het Oosten in Bethlehem aankwamen. Deze feestdag symboliseert het einde van de kerstviering. Het zou ongeluk brengen om je kerstboom op een later moment af te tuigen.
Zet de boom op een lichte plaats, maar wel uit direct zonlicht. Ook kan een spar niet tegen droge lucht. Zet hem daarom in een kamer met andere planten en uit de tocht of airco. Zet je kerstboom niet te dicht bij de verwarming (lees: binnen twee meter), dan droogt-ie sneller uit en laten de naalden eerder los.
Welke kerstboom blijft het langst mooi? Hoe lang je boom mooi blijft, is natuurlijk ook afhankelijk van je eigen verzorging. Maar over het algemeen staat de nordmann het langst en blijven ook de naalden het langst zitten.
Met of zonder kluit
Vanzelfsprekend blijven kerstbomen in pot en met kluit langer vers en verliezen ze minder naalden dan kerstbomen zonder kluit. Ook behoud je met een boom met kluit de mogelijkheid om de boom na de feestdagen opnieuw te planten.
Het liefst wil je de kerstboom tot na 1 januari kunnen laten staan. En eigenlijk mag je de boom pas na Driekoningen, op 6 januari, weghalen. Al zullen de meeste van ons waarschijnlijk niet zolang wachten. Over het algemeen kan worden gezegd dat de kerstboom het toch zo'n week of vier moet kunnen volhouden.
Blauwspar
De blauwspar valt op door de zilvergrijs-blauwe naalden. Net als de Nordmann geurt deze alleen bij aanraking. De naalden prikken en de naalden vallen beperkt uit. Heeft een mooie vorm en is makkelijk te versieren.
Bespaar je de moeite en het water maar, zeggen deskundigen: een dode boom drinkt niet. Verkoopt Tonnie Koudenburg van kwekerij The Willow uit Odoorn een kerstboom, dan zegt hij het er altijd even bij. Heeft de boom een kluit: hou hem vochtig. En ook als de Nordmann of fijnspar is afgezaagd, moet je hem water geven.
De Lasiocarpa als kerstboom / Algemeen.
De lasiocarpa is redelijk onbekende boom die steeds populairder aan het worden is. De boom heeft de mooie donker blauwe kleur van de Blauwspar maar de eigenschappen van de Nordmann. Zo heeft de Lasiocarpa niet prikkende naalden en is zeer naaldvast.