Etymologie. Het Nederlandse petanque komt van het Franse pétanque, waarvan soms wordt beweerd dat het afkomstig is van het Franse 'pieds tanqués' dat 'voeten samen' zou betekenen.
De naam “petanque” komt van pétanca uit het Provençaalse dialect Occitaans en is afgeleid van de uitdrukking pés tancats, wat 'verankerde voeten' betekent. De huidige vorm van petanque wordt door ca. 17 miljoen mensen in Frankrijk gespeeld, met name tijdens de zomervakantie.
Petanque is een variant van een typisch balspel dat in zijn vroegste vorm reeds bij de oude Grieken gespeeld werd. Daar werd het echter nog beoefend als een krachtspel. De Romeinen hebben er later meer een behendigheidsspel van gemaakt ongeveer in de vorm zoals we het nu nog kennen.
Waarschijnlijk ontstaan in 1907 of 1910 in La Ciotat door Jules Le Noir (er zijn verschillende versies over de geboorte van de Petanque, maar de versie van Jules le Noir lijkt de meest voor de hand liggende). De voorvader van petanque was de Jeu Provençal.
Bij petanque moet de speler vanuit een vastgestelde cirkel werpen, terwijl dit bij jeu de boules niet het geval is. Bovendien is de afstand tussen de cirkel en het doel (de but) bij petanque altijd hetzelfde, terwijl dit bij jeu de boules kan variëren.
Petanque (Frans: pétanque, Occitaans: petanca) is de Provençaalse variant van jeu de boules, hoewel beide termen vaak als synoniemen worden gebruikt.
In Frankrijk, met name Zuid Frankrijk, is het voor velen een belangrijke volkssport: jeu de boules. Op zijn Frans: pétanque. Er is een echt boulecultuur. In Zuid Frankrijk is er geen feestdag zonder pétanque toernooien.
De cirkel moet zich op meer dan 1 meter van eventuele obstakels bevinden. Bij het gooien moeten de voeten van de spelers zich geheel aan de binnenzijde van de cirkel bevinden, en zij mogen deze zone niet verlaten of van de grond worden getild, totdat de geworpen bal de grond heeft geraakt.
"Zo'n bal bestaat uit twee verschillende soorten metaal met een lasnaad. Deze metaalsoorten zetten ieder op hun eigen manier uit. In een vuurkorf kunnen dan zo'n sterke krachten ontstaan dat de petanquebal uit elkaar kan springen”, legt hij uit.
De Internationale federaties en Franse Federatie voor Pétanque en Jeu Provençal (de F.I.P.J.P. en de F.F.P.J.P.) De gewichten gaan van 650 gr tot 800 gr. Het gewicht voor 600 gr wordt gebruikt door wedstrijddebutanten tot 11 jaar.
Gebruik markeerstift : Voor gebruik goed schudden met de dop op de stift.Verwijder de dop en druk enige malen met de punt op het oppervlak totdat de verf tevoorschijn komt. Na gebruik de dop goed sluiten en horizontaal opbergen.
Slecht gelaste naden, soms gevuld met zand of vochtophoping. Bij oververhitting of overdruk vallen ze uit elkaar. Als zo'n kogel ontploft, kunnen de stukken zo'n twintig meter verder vliegen.
Petanque geen campingspel, maar een echte sport en wordt steeds populairder. Petanque krijgt steeds meer aanzien in Nederland. Geen wonder eigenlijk, als het Nederlands Olympisch Commité (NOC) het laatst bestempelde als officiële olympische sport.
Is 90 minuten op de baan te kort, kun je indien beschikbaar nog een tijdsblok reserveren. ▸Wat zijn de spelregels? Bij petanque is het de bedoeling om de metalen ballen onderhands zo dicht mogelijk bij een klein balletje te krijgen. De startafstand mag variëren van 6 tot 10 meter.
Een petanquebaan meet 4 op 15 meter (4x15) als het wordt gebruikt voor officiële wedstrijden, maar een afmeting van 3 op 12 meter (3x12) komt heel vaak voor bij privégebruik. Je bepaalt zelf of je kiest voor de officiële afmetingen of niet.
Bij Petanque probeert men met precisie een metalen bal ( de boule) zo dicht mogelijk te plaatsen bij een klein balletje dat als eerste wordt uitgeworpen (de cochonnet).
Hij heeft halfzachte ballen nodig die licht gegroefd zijn. Kortom, een mooi compromis tussen de ballen voor de tireur en voor de pointeur. Opmerking: De diameter van de ballen hangt sterk af van de grootte van je handen. Meet ze dus goed in de winkel voor je je keuze maakt.
Het gewicht van de boules mag variëren tussen de 650 en 800 gram. Voor welke ballen u kiest is afhankelijk van de grootte van uw handen en de manier van werpen. Er zijn verschillende soorten petanque ballen verkrijgbaar: van zeer technisch (voor wedstrijden) tot zeer eenvoudig (voor recreatie).
Het petanque-spel wordt gespeeld door 2 ploegen van 2 tot 3 spelers met 6 ballen per ploeg. Het lot bepaalt welke ploeg het spel begint. Het houten richtballetje (= but) wordt geworpen tussen de 6 en de 10 meter van de werpcirkel van waaruit elke speler moet werpen (of van achter de lijn).
De gemiddelde kostprijs voor het laten aanleggen van een petanquebaan ligt tussen de €2.000 en €3.000. Gebruik je duurdere materialen of wil je een speciale afwerking? Dan zijn de kosten uiteraard snel een pak hoger.
Het doel van tireren is het raken van de goed geplaatste bal van de tegenstander, zodat deze weggespeeld wordt. De tireerbeweging moet soepel verlopen en het is een samenspel van een aantal factoren zoals lenigheid, coördinatie, behendigheid, kracht en snelheid.
Boccia [Botsja] is een Paralympische miksport verwant aan pétanque en bowls. Het wordt gespeeld met zachte ballen en met name beoefend door mensen met cerebrale parese, spierziekte, dwarslaesie of andere motorische beperking.
Het Jeu de Boules is een van oorprong Frans balspel en kent in Nederland veel beoefenaars, De Fransen spreken liever van Pétanque. Het spel wordt gespeeld met metalen ballen met een gewicht van om en nabij de 700 gram.
Bij Decathlon vind je gemakkelijk de petanqueballen die aan jouw wensen en niveau beantwoorden. En van gekende merken zoals Obut, Koodza en Geologic.
De reglementaire afmetingen van een petanqueterrein zijn 4 meter breed x 15 meter lang (in sommige gevallen 3m x 12m). Petanque kan op elke ondergrond gespeeld worden (dolomiet, zand, grint, rode leisteen...). Als de bal maar kan rollen!