Wat is soja? Sojaproducten worden gemaakt van sojabonen: peulvruchten afkomstig van de sojaplant. De sojabonen zijn de zaden die in een peul of vruchtblad groeien tot ze rijp zijn.
De soja die we in Nederland gebruiken, komt vooral uit Zuid-Amerika. Daar zorgt de teelt voor allerlei problemen: er wordt bos voor gekapt, de bodem raakt uitgeput en het water wordt vervuild door bestrijdingsmiddelen en kunstmest. De meeste soja wordt verwerkt in veevoer.
Soja is afkomstig van de sojaboon. Van deze peulvrucht worden sojaproducten zoals tofu, tempé en sojaolie gemaakt. Veel sojaproducten staan in de Schijf van Vijf van het Voedingscentrum en zijn onderdeel van een gezond voedingspatroon. Soja is rijk aan eiwit, onverzadigd vet en bevat ijzer en vitamine B1.
Soja is rijk aan eiwit, onverzadigd vet en bevat ijzer. Veel sojaproducten staan in de Schijf van Vijf. Peulvruchten, waaronder de sojaboon, verlagen je LDL-cholesterol, wat helpt om je bloedvaten gezond te houden. De teelt van soja heeft niet veel kunstmest en bestrijdingsmiddelen nodig.
Niet alleen de oorsprong van de soja, maar ook de industriële verwerking ervan heeft zijn impact op het milieu. Zo blijkt uit tal van studies dat een kilogram sojabonen zo'n 0,6 kg CO2-equivalenten uitstoot, terwijl bij de productie van een kilogram tofu in totaal 0,7 kg CO2 vrijkomt.
Naast fytinezuur zitten er in soja veel fyto-oestrogenen. Dit zijn plantaardige stoffen die op menselijke hormonen lijken, maar het niet zijn. En van deze stofjes wil je niet te veel binnenkrijgen want dit kan onder andere zorgen voor stemmingswisselingen, disbalansen in de hormoonhuishouding en onvruchtbaarheid.
Wat is erger: sojaproducten eten of vlees? Gezien de impact van sojaproducten op het milieu, vragen velen zich misschien af of sojaproducten nog slechter zijn voor het milieu dan vlees – maar de waarheid is dat sojaproducten nog steeds de milieuvriendelijkste keuze zijn boven een hamburger of gefrituurde kip .
Bij sommige mensen kunnen sojaproducten een opgeblazen gevoel of darmklachten veroorzaken. Vaak ligt een onderliggend darmprobleem of een onevenwichtige darmflora aan de basis. Ongeveer driekwart van de soja wereldwijd wordt geproduceerd als veevoer.
Van alle zuivelvervangers is sojadrink wat betreft voedingswaarde de beste vervanger. Het lijkt op die van halfvolle melk wat betreft eiwit en energie. Calcium, vitamine B2 en B12 worden vaak toegevoegd en soms ook vitamine D.
Laag in vet: Sojachips zijn een vetarme snack, waardoor ze een gezondere keuze zijn dan veel andere snacks . Hoog in vezels: Sojachips zijn een goede bron van vezels, die kunnen helpen om je vol en tevreden te voelen. Sojachips zijn een geweldige snackoptie, waardoor ze een geweldige keuze zijn voor mensen met dieetbeperkingen.
Consumptie van soja kan alle mogelijke allergische reacties geven: oraal allergiesyndroom, luchtwegklachten, maagdarmklachten, huidklachten en anafylaxie.
Kun je soja telen in Nederland? Soja is goed in Nederland te telen maar er zijn wel rassen nodig die zijn aangepast aan het Noordwest Europese klimaat. In de jaren dertig van de vorige eeuw werd er al op kleine schaal geteeld in Nederland maar dat bleek nog niet zo succesvol.
Een koe of kip verwerkt het voedsel tot vlees, maar heeft daarbij ook energie nodig om te leven. Daardoor levert een kilo soja geen kilo vlees op. Elke kilogram vlees vraagt gemiddeld om zo'n vijf kilo aan plantaardige producten.
Sojabonen bevatten de onoplosbare vezels raffinose en stachyose, die behoren tot de FODMAP-vezels die de symptomen van het prikkelbaredarmsyndroom kunnen veroorzaken en kunnen leiden tot winderigheid en diarree.
Soja verlaagt de insuline response en daarmee overgewicht
Door soja aan de dagelijkse voeding toe te voegen kunnen we de insuline response, die wordt veroorzaakt door de glucose in het bloed, verlagen. Het lichaam blijft hierdoor langer vetten verbranden waardoor overgewicht verminderd wordt.
Soja isoflavonen kunnen helpen bij opvliegers en prikkelbare gevoelens.Dit kan een goede ondersteuning zijn voor vrouwen in de menopauze. Ze kunnen bijdragen aan het behoud van botmassa. Vooral bij vrouwen in de overgang en de jaren daarna.
Soja yoghurt gezonder dan het origineel
In een bakje sojayoghurt zit niet alleen het meeste eiwit. Er zit ook weinig ongezond verzadigd vet in. En het bevat meestal geen suiker. Op dat laatste punt winnen ze het zelfs van het origineel.
Magere en halfvolle melk en melkproducten (zuivel) zoals 30+ kaas, magere en halfvolle yoghurt en karnemelk passen in Nederland in een gezond voedingspatroon. Het nemen van zuivel hangt samen met een lager risico op darmkanker en het eten van yoghurt met een lager risico op diabetes type 2.
Soja is rijk aan eiwit, onverzadigd vet en bevat ijzer en vitamine B1. Wil je geen of minder koemelk drinken? Dan levert sojadrink met toegevoegd calcium en vitamine B12 een deel van de voedingsstoffen die je normaal uit koemelk haalt.
Volgens het Voedingscentrum passen sojaproducten zoals tofu, tempé en sojadrink in een gezond voedingspatroon. Het advies is om maximaal 2-3 porties sojaproducten per dag te eten of drinken. Vervang bijvoorbeeld een aantal keer per week rood vlees door een sojaproduct zoals tofu.
Wel is het goed rekening te houden met soja, want dat bevat een hormonale stof die de werking van de schildklier mogelijk kan vertragen. Hoewel niet bewezen, is het voor mensen met een vertraagde schildklierwerking verstandig terughoudend te zijn met het gebruiken van soja. Zo adviseert ook het RIVM.
Havermelk heeft maar weinig voedingswaarde ten opzichte van sojamelk.Het kan wel het slechte cholesterol verlagen, maar doet dat minder goed dan soja. Al met al is mijn advies dus, op basis van de literatuur en de voedingswaarde, om als plantaardige melk sojamelk te gebruiken.
In soja zitten isoflavonen, fyto-oestrogenen en andere antinutriënten. Deze stofjes zouden onder andere invloed hebben op (borst)kanker, een verstoorde hormoonhuishouding en borstgroei bij mannen. Een ander mogelijk probleem zou zijn dat soja genetisch gemodificeerd wordt en daarmee ook schadelijk is.
Omdat soja tot dezelfde plantenfamilie behoort als de pinda en peulvruchten (o.a. erwten, bonen, lupine, linzen, guargom …), kan het voorkomen dat hiervoor een kruisallergie ontstaat. Enkel bij een aangetoonde kruisallergie moet dit voedsel vermeden worden.
Soja bevat ook Bowman-Birk inhibitor.Dit eiwit staat bekend om zijn positieve, anti-carcinogene en ontstekingsremmende werking.