Op de Noordkaap (Hammerfest, Noorwegen) blijft het de hele dag donker, er is daar geen daglicht te zien op de kortste dag van het jaar. Op de kortste dag in Nederland zit er tussen de 7 en 8 uur tussen zonsopgang en zonsondergang. In maart is dat bijna het dubbele, namelijk gemiddeld 12 uur.
Het vroegst met het verschijnsel middernachtzon is Svalbard; daar gaat de zon al niet meer onder vanaf 20 april. Tot maar liefst 23 augustus blijft het 24 uur licht op Svalbard, daarna worden de dagen langzaam weer korter om in de winter op nul uur licht uit te komen.
Hoewel we spreken van de kortste dag van het jaar, zijn het eigenlijk meerdere dagen die even lang (of kort, het is maar hoe je het bekijkt!)zijn. Zo hebben we in Nederland een aantal dagen rond midwinter (op 21 december) slechts zeven uur en veertig minuten 'zon'. Dit is de tijd tussen zonsopgang en zonsondergang.
op 21 december 2024) hebben we wel degelijk de kortste dag van het jaar.
Hierdoor komt de zon rond 21 december elke dag iets minder dan een halve minuut later op en gaat iets meer dan een halve minuut later onder. Gevolg is dat de laatste zonsopgang negen dagen later valt, namelijk op 30 december.
Eind januari zullen de dagen zelfs met ongeveer 3 minuten aangroeien per dag.
In de zomermaanden is er in IJsland gemiddeld rond de 20 uur daglicht! De zon gaat onder rond middernacht en komt drie uur later weer op. De lange dagen en warme nachten geven je de mogelijkheid om langer op te blijven, meer te zien en meer te doen.
Langste en kortste dag van het jaar
De winter begint in 2025 op 21 december om 16:03 uur. Die dag zijn de dagen het kortst met in Midden-Nederland ruim 7,5 uur daglicht. De lente start in 2025 op 20 maart om 10:02 uur en de herfst op 22 september om 20:20 uur.
De zomerzonnewende, ook wel midzomer genoemd, is met 16 uur, 16 minuten en 47 seconden zonlicht, de langste dag op het noordelijke halfrond. Tijdens een schrikkeljaar valt deze dag op 20 Juni, anders bijna altijd op 21 Juni. De astronomische zomer start op deze dag en wordt in een aantal landen nog steeds gevierd.
Op 21 december vindt de kortste dag plaats. Na deze datum gaat de Zon inderdaad weer later onder, zoals je verwacht, maar zij komt nog steeds later op. Hetzelfde geldt voor de langste dag op 21 juni. Op 22 juni komt de Zon weer later op, maar gaat ook later onder.
Je zou denken dat op de kortste dag de zon het laatst opkomt en het vroegst ondergaat, maar dat is niet zo. Die momenten vallen op verschillende data en er zit ongeveer 18 dagen tussen. Vorig jaar waren de vroegste zonsondergangen bijvoorbeeld op 11 en 15 december rond 16:28 uur.
De winterzonnewende vindt plaats op het moment dat deze kanteling maximaal is en de zon het laagst aan de hemel staat. Dit is wat ons de kortste dag en de langste nacht van het jaar geeft.
In landen als Spanje of Italië duurt de schemering daardoor bijvoorbeeld aanzienlijk korter dan in verder van de evenaar gelegen landen als Nederland en België. Het wordt zodoende in landen dichter bij de evenaar 's avonds na zonsondergang veel sneller donker.
De aarde draait met een gekantelde as ten opzichte van de zon, en in de zomermaanden is de Noordpool naar de zon gericht. Daarom gaat de zon voor enkele weken niet onder boven de poolcirkel. In Noorwegen is Spitsbergen de plek waar de middernachtzon het langst te zien is.
Longyearbyen, Spitsbergen ( Noorwegen )
Op een andere locatie op Spitsbergen, Longyearbyen, is het van half oktober tot half februari donker. De nachten zijn het langst in december.
In de poolcirkel, waar de zomers lang zijn, bedraagt de gemiddelde hoeveelheid daglicht per dag ongeveer 12 uur en 40 minuten, terwijl op de Zuidpool , waar het minste daglicht op de planeet is, de gemiddelde daglichttijd slechts 12 uur bedraagt.
Eind januari bijna anderhalf uur langer licht
Dat is bijna een uur later dan nu! 's Ochtends komt de zon dan om 8:20 uur op; 25 minuten eerder dan vandaag. Als de dagen lengen gaat de winter strengen!
De dagen beginnen langer te worden na 21 december 2024 , en je zult het verschil vrij snel merken. We zullen een extra uur daglicht zien op 12 januari - na de winterzonnewende worden de dagen gemiddeld twee minuten en zeven seconden langer per dag, en nemen toe tot ongeveer drie minuten tegen het einde van februari.
Het vroegste tijdstip waarop de zon dit jaar onderging was 16.27 uur. Dat gebeurde op alle dagen tussen 10 en 14 december. Sindsdien wordt het langzaamaan steeds later donker. Zo gaat de zon vandaag om 16.28 uur onder en op 21 december, wanneer de astronomische winter begint, om 16.30 uur.
Dat komt doordat de zon niet verder van het noordelijk halfrond staat dan – dit jaar – op 22 december. De tijd tussen zonsopgang en zonsondergang is erg kort op die dag! Op de Noordkaap (Hammerfest, Noorwegen) blijft het de hele dag donker, er is daar geen daglicht te zien op de kortste dag van het jaar.
December is de donkerste maand van het jaar, met de laagste zonnestand en de kortste dagen. De hoogste zonnestand en langste dagen zijn in juni. Toch is er soms in december rond het middaguur net zo veel zonnestraling als op een bewolkte dag in juni. Zo donker is die donkerste maand nu ook weer niet.
Januari, maart, mei, juli, augustus, oktober en december hebben altijd 31 dagen. April, juni, september en november hebben altijd 30 dagen. Februari heeft 28 dagen in normale jaren en 29 dagen in schrikkeljaren.
Middernachtzon is wanneer de zon in de zomer nooit ondergaat. De middernachtzon is een periode van 24 uur zonlicht die kan worden ervaren boven de poolcirkel in Zweeds Lapland. Het hoge noorden van Zweden weet het hele jaar door een fantastische lichtshow te presenteren dankzij de wonderen van moeder natuur.
In de gebieden rond de evenaar verloopt de zonsondergang het snelst. In iets meer dan twee minuten is de klus geklaard. Het gevolg is dat het in die gebieden heel snel donker wordt: het "vallen" van de nacht. Naarmate we hogere breedtegraden opzoeken, wordt het verschil tussen de seizoenen duidelijk.
Vanaf 21 maart is het op de noordpool 6 maanden lang constant dag. Vanaf 23 september valt daar de duisternis in en blijft het de volgende 6 maanden donker. Op de zuidpool gebeurt het omgekeerde. In ons voorjaar en zomer is het daar donker en vanaf 23 september breekt daar voor de volgende 6 maanden de zon door.