Landen die de doodstraf nog hebben zijn onder andere Saudi-Arabië, de Verenigde Staten, Noord-Korea, Japan, Irak, Belarus en Myanmar.
Meest gebruikte executiemethodes: onthoofding, ophanging, dodelijke injectie en vuurpeloton. In Iran, Saudi-Arabië en Noord-Korea worden executies ook in het openbaar uitgevoerd. In Europa wordt alleen in Belarus de doodstraf nog opgelegd en uitgevoerd. Er is in 2021 een executie in Belarus uitgevoerd.
China is het land dat de meeste executies uitvoert. In Iran en Saoedi-Arabië worden ook veel executies voltrokken. In 2017 werd in Mongolië de doodstraf afgeschaft. In de Filipijnen wilde president Duterte de doodstraf weer opnieuw instellen, maar zijn voorstel is niet door de Senaat gekomen.
De doodstraf kost ongeveer vier keer zo veel als een levenslange gevangenisstraf. De grootste kostenpost is de slopende rechtsgang. De afgelopen jaren is het geregeld voorgekomen dat ter dood veroordeelden onschuldig bleken te zijn. Rechters zijn daardoor zeer huiverig geworden om fouten te maken.
Liechtenstein was in 1798 het eerste land ter wereld dat de doodstraf afschafte. Een steeds groter aantal landen heeft de doodstraf sindsdien volledig afgeschaft of voert deze niet meer uit.
Tegenwoordig gebruiken bijna alle staten een dodelijke injectie. Sommige staten staan ook elektrocutie, vergassing, ophanging en een vuurpeloton als executiemethode toe. Tussen 1976 en 2004 werd 82% van de executies voltrokken door middel van een injectie.
Een correct uitgevoerde onthoofding waarbij één slag genoeg is, is een snelle en relatief pijnloze manier om te overlijden. Sommige experts schatten dat je binnen een paar seconden het bewustzijn verliest door de snelle bloeddrukverlaging in de hersenen.
Ophanging, vuurpeloton, elektrocutie, onthoofding en dodelijke injectie. Het zijn vijf officiële manieren waarop vandaag de dag mensen worden gedood, met goedkeuring van de regering. Overheden doden mensen voor uiteenlopende misdrijven – soms zelfs voor handelingen die helemaal geen misdaden zijn.
De elektrische stoel wordt tegenwoordig in een beperkt aantal Amerikaanse staten gebruikt: In Alabama, South Carolina en Virginia kan de veroordeelde kiezen tussen de stoel en een dodelijke injectie. Ook in Florida kan de veroordeelde kiezen tussen stoel en injectie.
Levenslang is in Nederland levenslang. Levenslanggestraften hebben sinds 2016 een kans om zich te herstellen en mogelijk ooit weer vrij te komen. Na 25 jaar wordt beoordeeld of iemand met levenslang mag gaan werken aan een mogelijke terugkeer in de maatschappij.
In de Verenigde Staten worden op federaal niveau voorlopig geen doodstraffen meer voltrokken. Het is een politiek besluit van president Biden, maar voor zo'n vijftig veroordeelden gaat het om leven of dood. Zij blijven voorlopig in leven.
In 1983 werd in de Grondwet bepaald dat de doodstraf niet kan worden opgelegd (artikel 114). Sindsdien kent Nederland de doodstraf niet meer, noch voor misdrijven in vredestijd noch voor misdrijven in oorlogstijd.
Tot slot volgt een injectie met het eigenlijke dodelijke middel dat het hart stillegt: kaliumchloride. Kaliumchloride is een zout in ons lichaam dat een invloed heeft op de snelheid waarmee het hart klopt. Een overdosis verstoort de elektrische activiteit van het hart waardoor het stopt met kloppen.
Op 10 september 1977 vond de laatste executie plaats in Frankrijk, die van Hamida Djandoubi. Dit was tevens de laatste executie in West-Europa. In 1981, tijdens het presidentschap van François Mitterrand, werd de doodstraf wettelijk afgeschaft.
België en de Europese Unie zijn altijd en onder alle omstandigheden krachtige en ondubbelzinnige tegenstanders van de doodstraf. Zij zijn van mening dat de doodstraf een ernstige inbreuk op de menselijke waardigheid inhoudt en een grove schending van de mensenrechten vormt.
De doodstraf wordt al bijna 60 jaar niet meer voltrokken in Nederland. Simpelweg omdat Nederland een beschaafd land is en de doodstraf niet als een beschaafde straf wordt gezien. Hoewel het aantal voorstanders voor de herinvoering van de doodstraf groeit, is het onwaarschijnlijk dat de doodstraf ooit wordt ingevoerd.
De Amerikaanse moordenaar Willie Francis (1929-1947) overleeft de elektrische stoel op 3 mei 1946. Hij is dan zeventien jaar. Het voltage is klaarblijkelijk niet hoog genoeg, want de getuigen horen hem schreeuwen: “Take it off!
Een elektrische stoel doodt door een combinatie van een massieve schok en geleidelijk koken, stelt Von Drehle fijntjes vast. Hij beschrijft de executie op 24 januari 1989 van Theodore Robert (Ted) Bundy, Amerika's beruchtste seriemoordenaar, gehaat door de gruwelijkheid en de gevoelloosheid van zijn daden.
Een gevangenisstraf kan tijdelijk (maximaal 30 jaar), of levenslang zijn. De levenslange gevangenisstraf is de zwaarste straf die Nederland kent. Alleen mensen die de meest ernstige misdrijven hebben gepleegd krijgen deze straf.
In de Verenigde Staten verschilt de opvatting van levenslang sterk per staat. Meestal wordt er geen 'levenslang' gegeven, maar een straf die veel langer is dan een normaal mensenleven (bijvoorbeeld 200 jaar voor meerdere moorden).
Steniging wordt toegepast in Afghanistan, Saoedi-Arabië, Soedan, Somalië en de Verenigde Arabische Emiraten. In Pakistan komt steniging voor en kan opgelegd worden door een stammenrechtbank.
Volgens wetenschappers zou op het moment van de onthoofding de bloeddruk en het zuurstofgehalte in de hersenen zo snel dalen en zou er zo veel bloed verloren worden dat de hersenen meteen in coma zouden gaan. Ook als de eigenlijke dood nog enkele seconden op zich zou laten wachten.
De laatste onthoofding in Europa was in 1977
De laatste publiekelijke onthoofding met guillotine was in Frankrijk. Daar werd in 1939 seriemoordenaar Eugen Weidmann onthoofd. De echt allerlaatste onthoofding in Europa, was van de moordenaar Hamida Djandoubi, in 1977, achter gesloten deuren.