De sterkte van de binding hangt vooral af van de grootte van het molecuul: moleculen met een grotere mas-sa oefenen een sterkere vanderwaalsbinding op elkaar uit dan moleculen met een kleinere massa. Hoe sterker de vanderwaalsbinding hoe hoger het kookpunt van een stof.
De bindingen breken dus als de stof warmer wordt. Als alle bindingen verbroken zijn, dan heeft de stof het kookpunt bereikt. Hoe sterker de vanderwaalsbinding tussen twee moleculen is, hoe hoger het kookpunt is van die stof.
Het kookpunt van een zuivere stof is de temperatuur waarbij een vloeistof gasbellen gaat vormen bij een bepaalde omgevingsdruk. Het atmosferisch kookpunt is de temperatuur waarbij de dampdruk van de vloeistof gelijk is aan de atmosferische druk.
De ruimtelijke vorm van de deeltjes: Hoe bolvormiger een molecuul is, des te kleiner is haar oppervlak, des te kleiner de onderlinge aantrekkingskracht, dus des te lager het kookpunt. De bolvormige deeltjes ontsnappen gemakkelijker (het kookt dan makkelijker).
Zoals je net geleerd hebt, is de atmosferische druk lager in de bergen. Het punt waarop de dampdruk gelijk is aan de atmosferische druk, heb je dus eerder bereikt. Met andere woorden: je doet er minder lang over om water te koken.
Bovenop de berg. Water kookt sneller op een berg omdat het voor de waterdeeltjes veel makkelijker is om te ontsnappen. De lucht is veel ijler waardoor de deeltjes minder hoeven te knokken om te ontsnappen uit de pan. Water op de Mount Everest (9 km hoog) kookt al bij 69 graden!
Zo heeft alcohol bijvoorbeeld een kookpunt van 78 graden Celsius. Water heeft een kookpunt van 100 graden Celsius. Tijdens het koken de is de stof altijd precies de temperatuur van het kookpunt.
Kookpunt. Water kookt bij 100 graden Celsius.
De tabel hiernaast benoemt de chemische elementen van het periodiek systeem en rangschikt ze op kookpunt. Het eerste element is Helium en het laatste Wolfraam.
Echter, het ontstaan van waterdamp of stoom kost ook wat energie. Als er zoveel ontstaat als er bij het kookpunt gebeurt, is dat evenveel als er ingaat via de onderkant van de pan. Het water wordt dus nooit warmer dan 100 graden Celsius.
In een snelkookpan kun je bijvoorbeeld wel een watertemperatuur van 120 graden celsius bereiken. Het ligt vooral aan de druk die je in je opstelling kunt opbouwen, hoe hoog de watertemperatuur kan worden. In BINAS kun je de tabel vinden waarin het verband tussen temperatuur enn druk word aangegeven.
Moleculen die zwaarder zijn en/of sterkere intermoleculaire krachten hebben, hebben een hoger kookpunt of smeltpunt. Zij zijn vloeibaar of vast bij kamertemperatuur. Moleculen die lichter zijn en/of zwakkere intermoleculaire krachten hebben, hebben een hoger kookpunt of smeltpunt.
Het kooktraject is een temperatuurgebied (in tegenstelling tot kookpunt) waarin een vloeistof(mengsel) overgaat naar de gasvormige fase. De verdamping vindt dan plaats door de hele vloeistof: er ontstaan belletjes. Zuiver water kookt (bij normale luchtdruk) bij precies 100°C (373 K).
Het kookpunt van melk ligt dicht bij het kookpunt van water, dat is 100 graden C, of 212 graden F op zeeniveau, maar melk bevat extra moleculen, dus het kookpunt is iets hoger. Hoeveel hoger hangt af van de chemische samenstelling van de melk, dus er is geen standaard kookpunt van melk dat je kunt opzoeken.
De enige manier waarop de samenstelling van gekookt water verandert, is dat exact dezelfde opgeloste stoffen (mineralen) nu in een kleiner volume zitten, maar dit gebeurt ook al na één maal koken. Iedereen kan dus met een gerust hart een kopje thee zetten met water dat al één of meerdere keren heeft gekookt.”
Ok, je wil dus 1 liter water koken voor je pasta. De waterkoker doet daar ongeveer vier minuten over en dat kost 0,16 kWh, is 0,04 euro. Op het gasfornuis duurt het circa zes minuten en dat kost 0,03 kubieke meter aardgas, is 0,02 euro. Gas is dus goedkoper, maar kost meer tijd (en dat is ook weer geld).
Je moet de kosten van het benodigde gas berekenen, hoeveel kost warm water uit de kraan en hoe groen is het allemaal? Maar uit verschillende bronnen blijkt toch dat een waterkoker het dichtst in de buurt van groen en goedkoop komt.
Aceton is een vluchtige en brandbare vloeistof. Het smeltpunt ligt bij −94,8 °C en het kookpunt is 56,53 °C.
Bij lage druk kookt water namelijk eerder. In een gemiddeld wintersportdorpje kookt theewater al bij ongeveer 95ºC. Op de top van de Mount Everest (8848 meter) ligt het kookpunt rond de 70 graden.
'Mijn bloed kookt' betekent dat je woedend bent. Je kunt het ook over iemand anders zeggen, bijvoorbeeld: “Zijn bloed kookt.” Dat betekent dat diegene furieus is.
Om te kunnen bevriezen, moeten watermoleculen ergens een beginnetje van een ijskristal maken. In superschoon water gaat dat heel moeilijk, en dat bevriest daarom pas rond de min 40 graden (het smelt altijd bij nul graden). Water dat bij temperaturen onder het vriespunt nog vloeibaar is, wordt onderkoeld water genoemd.
Pocheren is het gaar maken van voedsel met weinig vocht, en net iets onder het kookpunt. Pocheren is vooral geschikt voor kwetsbaar voedsel zoals eieren, maar ook vis of fruit. De smaak blijft daardoor veelal beter behouden.