De belangrijkste bron van natrium in de voeding is keukenzout. Naar schatting voegen we zo'n 20% van de hoeveelheid zout die we binnenkrijgen zelf toe aan ons eten. Ongeveer 80% komt uit keukenzout dat fabrikanten toevoegen aan producten, zoals aan brood en kant-en-klaarmaaltijden.
Bron. Een erg kleine hoeveelheid natrium zit van nature in fruit, groente, bonen en granen. Het meeste zout wordt echter verkregen uit bewerkte producten zoals soepen, sausen, vleeswaren, brood, visproducten, kaas, zuurkool en snoep.
Extra drinken in combinatie met meer zout is dan nodig om het tekort aan te vullen. Bij ernstige diarree kan een speciale zoutoplossing (ORS = Oral Rehydration Salt) ervoor zorgen dat de hoeveelheid lichaamsvocht weer op peil komt. Een natriumtekort kan ook het gevolg zijn van medicatiegebruik.
Wat kun je zelf doen? Neem steeds de voorgeschreven dosis van je medicatie. Zorg dat je voldoende drinkt wanneer je last hebt van braken, diarree of overvloedig zweten. Let er dan wel op dat je geen té grote hoeveelheden water drinkt.
Natrium is belangrijk voor het regelen van de vochtbalans in het lichaam, het regelen van de bloeddruk en voor een goede werking van spier- en zenuwcellen. Het menselijk lichaam regelt onder meer via de nieren op een heel nauwkeurige manier de hoeveelheid natrium in het bloed.
In de praktijk worden de termen natrium en zout nog wel eens door elkaar gebruikt, maar het is niet hetzelfde. De scheikundige naam van keukenzout is natriumchloride, het bestaat namelijks naast natrium ook uit chloride. 1 gram keukenzout staat gelijk aan 0,4 gram natrium.
Een verlaagde hoeveelheid natrium in bloed (natriumconcentratie minder dan 135 mmol/L, hyponatriëmie) wordt meestal veroorzaakt door veel natriumverlies bij onder andere diarree, overmatig zweten, het gebruik van plaspillen of een nierziekte.
Natrium en kalium regelen samen de vochtbalans in het lichaam. Natrium zorgt voor de vochtbalans buiten de cellen, zoals in het bloed en weefsel. Kalium zorgt voor de vochtbalans binnen de cellen.
Als de concentratie natrium verder daalt, kan de patiënt last krijgen van tremoren, verminderde reflexen en diarree. Een zeer ernstige hyponatriëmie gaat gepaard met verwardheid, convulsies en coma. 3 De symptomen van een hyponatriëmie worden veroorzaakt door hersenoedeem (te veel water intracellulair).
Hoeveel heb ik nodig? Volwassenen hebben 500 mg natrium of 1,5 g keukenzout per dag nodig. Het advies is om niet meer dan 6 gram keukenzout per dag te gebruiken.
Voor je gezondheid zijn zoutsoorten als Himalayazout of Keltisch zeezout niet beter of slechter dan gewoon keukenzout. Deze zoutsoorten bevatten soms wat mineralen, maar in zulke kleine hoeveelheden dat het weinig met je gezondheid doet. Het is zeker geen reden om meer zout te gaan eten.
"Een combinatie van natrium en kalium zorgt voor een goede bloedsomloop. Het is sowieso gezonder, omdat er minder natrium in zit." Als je last hebt van je spieren zou het kunnen dat door het eten van light zout de klachten afnemen, aldus JOZO. "Hoe minder zout, hoe beter", meldt JOZO ook.
Zeezout, kruidenzout, aromazout, selderijzout, uienzout en knoflookzout klinken gezonder, maar bevatten evenveel natrium als keukenzout. Voor de nieren zijn ze dus niet beter. Als er te veel natrium in uw lichaam zit, houdt u vocht vast. Dat leidt weer tot een verhoogde bloeddruk.
Minder zout eten verlaagt je bloeddruk. Een vermindering van 4,5 gram zout (1,8 gram natrium per dag), verlaagt de bovendruk met 2 mmHg. Dit positieve effect is ongeveer 2,5 keer groter bij mensen met een verhoogde bloeddruk.
Een te hoge zoutinname kan leiden tot de volgende ongewenste effecten op de gezondheid: Verhoogde bloeddruk. Te veel zout zal ertoe leiden dat het lichaam meer vocht vasthoudt. Hierdoor zit er meer vocht in de bloedvaten, staat er meer druk op de bloedvaten en moet het hart harder werken om het bloed rond te pompen.
De waarde ligt meestal tussen de 135 en 145 mmol/l. Een lagere hoeveelheid natrium in het bloed wordt ook wel een hyponatriemie genoemd. Dit kan onder anderen wijzen op een verlies van natrium door diarree, nierziekten of door het gebruik van plaspillen.
Volgens Clark verlies je per liter zweet ongeveer 800 mg natrium. 'En dat kun je gemakkelijk aanvullen met, bijvoorbeeld, een bagel met pindakaas en een glas chocomelk. Je kunt ook voor een training of wedstrijd wat extra zout innemen, bijvoorbeeld met een kop soep.
Veel kalium: aardappelen, groenten, fruit, vruchtensap, gedroogde vruchten, koffie, tomaat, melkproducten, appelstroop, cacao, noten, pinda's, peulvruchten (zoals witte/bruine bonen, kapucijners en linzen), dieetzout en mineralenzout (hierin is natrium vervangen door kalium).
Niet alleen door het feit dat je minder natrium binnenkrijgt, maar ook doordat je meer kalium binnenkrijgt. Kalium is namelijk wél goed voor je gezondheid. Kalium werkt het bloeddrukverhogende effect van natrium tegen, waardoor het de bloeddruk bij mensen met een hoge bloeddruk verlaagt.
Patiënten met chronische nierschade krijgen vaak een kaliumbeperkt dieet om een te hoge kaliumconcentratie in het bloed te voorkomen. Maar recente studies laten zien dat het eten van meer kalium juist zorgt voor minder nierschade.
Hoe kun je het herkennen? Een mild kaliumtekort geeft weinig klachten. Bij een meer ernstig kaliumtekort kan je last hebben van vermoeidheid, spierzwakte, obstipatie, vaak plassen of verlies van eetlust. Wanneer het tekort plots ontstaat kunnen verlammingsverschijnselen optreden.
Toch kan een lichaam ook niet zonder zout. Zout is namelijk nodig voor verschillende processen in het lichaam. Bijvoorbeeld voor het regelen van het vocht, het prikkelen van de zenuwen en het samentrekken van spieren. Je hebt dus een minimale hoeveelheid zout per dag nodig.
1. Kruiden en specerijen. Om de eventuele flauwheid die je ervaart door minder zout te eten te compenseren, kun je wat extra kruiden of specerijen toevoegen. Goede smaakmakers zijn bijvoorbeeld: peper, knoflook, basilicum, thijm, rozemarijn, oregano, chilipeper, paprikapoeder en koriander.
Zorg voor voldoende jodium in je voeding en gebruik gejodeerd zout. Om aan voldoende jodium te komen is het vooral voor niet-broodeters van belang om gejodeerd zout te gebruiken in hun voeding. Dus bakken en braden met gejodeerd JOZO zout is een aanrader.