Tijdens de Nederlandse Opstand, beter bekend als Tachtigjarige Oorlog (1568-1648), komen de Nederlandse gewesten in verzet tegen koning Filips II van Spanje. In 1588 ontstaat uiteindelijk de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden.
De Tachtigjarige Oorlog (ook bekend als de Nederlandse Opstand, Nederlandse Onafhankelijkheidsoorlog of Nederlandse Godsdienstoorlogen) was een conflict tussen de Nederlanden en Spanje over de onafhankelijkheid van de Nederlanden en over godsdienstvrijheid.
De Nederlandse Opstand, ook wel Tachtigjarige Oorlog genoemd, was de opstand tegen de Spaanse heerser Filips II. Er kwam kritiek op de Rooms-Katholieke kerk en men wilde godsdienstvrijheid. Volgens Karel V en Filips II kon een rijk maar één godsdienst hebben en dus kwam er geen godsdienstvrijheid.
De Tachtigjarige Oorlog neemt een belangrijke plaats in de vaderlandse geschiedenis in. Tijdens deze oorlog kwamen de Nederlanden, onder leiding van Willem van Oranje, in opstand tegen het Spaanse Rijk onder koning Filips II. De oorlog leidde tot het ontstaan van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden.
De Nederlandse Opstand begon met de Beeldenstorm van 1566, door onvrede onder de protestanten tegen over de katholieken en de katholieke overheersing. Koning Filips II liet protestanten streng straffen. Edelen, waaronder Willem van Oranje, kwamen in opstand.
Vanaf de late jaren 1550 groeide bij verscheidene bevolkingsgroepen in de Lage Landen onvrede over het politieke en religieuze beleid dat vanuit Spanje werd aangestuurd.
In 1588 besloten de opstandige Nederlandse gewesten zonder landsheer verder te gaan en werd de Republiek der Verenigde Nederlanden uitgeroepen. Dat de Republiek de strijd tegen Spanje vol bleef houden, had vooral te maken met het feit dat Filips vele oorlogen tegelijk voerde.
Aan het einde van de achttiende eeuw komen de patriotten in opstand tegen de Oranjes. Stadhouder Willem V vlucht en in 1795 verandert de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden in de Bataafse Republiek.
De Tachtigjarige Oorlog begon met de eerste invasie van Willem van Oranje. Oranje viel in de zomer van 1568 stak de Eems over en viel de Spaanse Nederlanden in het noorden binnen. Medestanders van hem zouden de Nederlanden ook binnenvallen via Roermond (dat belegerd werd) en in het zuiden.
Tussen 1588 en 1795 heette Nederland de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden. Ook de Verenigde Provinciën of de Zeven Verenigde Gewesten waren gangbare benamingen voor Nederland in deze tijd. Tussen 1795 en 1801 werd Nederland de Bataafse Republiek genoemd.
In 1648 eindigde de opstand.In dit jaar sloten de Republiek en Spanje de Vrede van Münster. Aan tachtig jaar van oorlog was een einde gekomen.
Een opstand of rebellie is het in verzet komen tegen een autoriteit. Een opstand kan zich uiten in diverse vormen van gedrag, variërend van burgerlijke ongehoorzaamheid tot gewapend verzet. Een opstand is te onderscheiden van enerzijds banditisme en anderzijds een revolutie.
Verscheurde Nederlanden
De opstand tegen het bewind van Filips II brak uit in 1566 en splitste de Nederlanden in twee delen. In het Noorden werd de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden opgericht en het Zuiden verzoende zich met de Habsburgse dynastie.
Einde Opstand
Het leger van de Republiek boekte in de jaren daarna een aantal belangrijke overwinningen op het Spaanse leger. In 1648 werd de Vrede van Münster getekend en eindigde de Tachtigjarige Oorlog. De Republiek der Nederlanden was vanaf dan een onafhankelijke staat en werd internationaal erkend.
Door velen wordt de Slag bij Heiligerlee gezien als het begin van de Tachtigjarige Oorlog, de oorlog om onze soevereiniteit.
Dit omdat hij volgens de meeste lezingen begon in 1568 en eindigde in 1648, met de ondertekening van de Vrede van Münster. En dat is dus precies tachtig jaar.
Hieruit blijkt een historische misvatting: Nederland is namelijk nooit bezet door Spanje of de Spanjaarden. De Spaanse koning, in 1583 was dat Philips II, was de wettige vorst van alle Lage Landen. Dat was hij geworden via zijn voorouders die teruggaan tot de dertiende eeuw.
Het offensief was ingezet en de Fransen veroverden in een rap tempo de rest van het land. Uiteindelijk was op 17 juli 1453 de Honderdjarige Oorlog officieel afgelopen. Waarom werd de oorlog de Honderdjarige oorlog genoemd? Hij duurde tenslotte 116 jaar, waarvan er maar 81 jaar gevochten werd.
Nederland bestaat sinds 1813 als zelfstandige eenheidsstaat. Sinds 16 maart 1815 is Nederland een koninkrijk, nadat soeverein vorst Willem zichzelf tot koning uitriep . Van 1798 tot 1813 verbleef erfprins Willem, zoon van de laatste stadhouder Willem V , in Duitsland en Engeland.
Willem van Oranje week uit naar het gebied van de Nassaus en redde daarmee zijn leven. Maar de opstand in de Noordelijke Nederlanden ging door. Willem van Oranje gaf vanaf 1572 met wisselend succes leiding aan die vrijheidsstrijd. Hiermee legde hij de basis voor de band tussen Nederland en het Huis Oranje-Nassau.
Deze Republiek vond kwam voort uit de Unie van Utrecht die op 21 januari 1579 ontstond en werd gevormd door zeven provincies (gewesten), te weten Gelderland, Holland, Zeeland, Utrecht, Friesland, Overijssel en Groningen. Groningen (Stad en Ommelanden) trad overigens pas in 1594 toe tot de Staten-Generaal.
Een oorlog tussen Spanje en Nederland?
Het moorden en plunderen hield lang aan en uiteindelijk vielen er 1584 doden.
Eerst gebeurt het alleen in de Vlaamse Westhoek, maar daarna ook in Vlaanderen en Brabant. Eind augustus 1566 slaat de Beeldenstorm over naar de noordelijke Nederlanden.