Uitgaande van gegevens uit de antropologie denken we dat de jagers-verzamelaars een
Welke religie de jagers-verzamelaars precies hadden is moeilijk na te gaan, maar over het algemeen wordt aangenomen dat de prehistorische mens geloofde in het bestaan van zielen en geesten, in zowel mensen als in dieren, planten, stenen en natuurverschijnselen. Deze vorm van religie staat ook wel bekend als animisme.
Ze leefden niet in een huis, maar woonden in grotten of hutten. Ze deden ook belangrijke uitvindingen. Zo ontdekten ze het vuur en leerden ze vuursteen bewerken. Was er geen eten meer te vinden, dan trokken ze verder.
We weten niet wat de mensen geloofden, maar er zijn wel sporen in de bodem gevonden die wijzen op geloof: het offeren, het begraven van de doden en bijzondere heilige plaatsen. Van de meeste rituelen vinden archeologen geen sporen: muziek maken, zingen en dansen.
De jager-verzamelaar is een mens die onderdeel uitmaakt van een cultuur waarin voedsel wordt verkregen door te jagen, vissen en foerageren (verzamelen). Deze levenswijze was typerend voor het grootste deel van de menselijke geschiedenis, voordat landbouw, veeteelt en stedelijke samenlevingen opkwamen.
Jagers-verzamelaars: groepen mensen in de prehistorie die leefden van de jacht en van wat ze in de natuur vonden. Jagers-verzamelaars waren nomaden en trokken in kleine groepen rond, op zoek naar voedsel. Landbouwsamenleving: Samenleving waarin het allergrootste deelvan de bevolking keeft van de landbouw.
Tijdens de Oude Steentijd (circa 300.000 tot 9000 voor Christus) waren er in Nederland regelmatig ijstijden. Tijdens de warmere perioden tussendoor leefden hier mensen. Ze leefden van de jacht en het voedsel wat ze in hun omgeving konden vinden. Deze mensen worden jagers – verzamelaars genoemd.
De hunebedden zijn grafkamers van stenen waarin meerdere mensen werden begraven. De overledenen kregen eten en drinken in potten mee, maar ook gereedschap, sieraden en wapens. Deze grafgiften bewijzen dat de hunebedbouwers geloofden in een tweede leven of leven na de dood.
Een natuurgodsdienst, ook wel natuurreligie genoemd, is een vorm van godsdienst waarbij natuurverschijnselen, dieren en de natuurkrachten aanbeden en vereerd worden.
Onze prehistorische voorouders aten vroeger veel groenten en fruit, noten en zaden en vlees en vis. Dit 'oervoer' was rijk aan eiwitten en vezels en bevatte amper koolhydraten en verzadigde vetten. Het voedsel was puur en onbewerkt en volgens wetenschappers aten onze voorouders erg gezond.
Zo is uit de etnografie bekend dat jagers en verzamelaars bij tijd en wijle het bloed van dieren drinken. Ook van herdersvolken is dit gebruik bekend. Zij mengen het bloed dan vaak met melk. Vanaf de nieuwe steentijd werd vermoedelijk melk gedronken in ons land.
Een leven als jager-verzamelaar stond in het teken van overleven. Door op pad te gaan voor het verzamelen van eetbare wilde planten en het jagen op dieren, zorgden zij voor voldoende voedsel voor hun familiegroep. De jager-verzamelaars hadden meestal geen vaste verblijfsplaats.
Ze leefden als nomaden. Als nomaden leefden zij in kleine groepen, die voortdurend op zoek waren naar voedsel. De onderkomens die gebouwd werden waren tijdelijk en vaak eenvoudig, gemaakt van natuurlijke materialen. Vanuit deze kampen gingen de mensen op jacht en verzamelden ze planten, bessen, noten en zaden.
Prehistorie: de tijd vóór het schrift, zonder geschreven bronnen.Historie: de tijd vanaf het schrift, met geschreven bronnen.
Vrouwen verzamelden niet alleen noten, bessen en ander plantaardig voedsel, ze maakten ook kleding, manden en andere gebruiksvoorwerpen. Daarnaast deden ze mee aan de jacht op kleine dieren en aan de visvangst. Zwart-witbeeld 'Natuurlijk waren er ook toen biologische verschillen.
Uitgaande van gegevens uit de antropologie denken we dat de jagers-verzamelaars een animistisch geloof hadden, dus dat zij geloofden in de bezieling van alle dingen, dieren en planten. Met de overgang op het boerenbestaan gaan ook de seizoenen, de jaarcyclus van zaaien en oogsten, een belangrijke rol spelen.
Dolmenstructuur
Soms werd het geheel bedekt met aarde of kleinere stenen om een heuvel te maken, een tumulus genoemd . Deze monumenten bestaan meestal uit twee of meer rechtopstaande grote stenen die een grote platte horizontale sluitsteen ondersteunen, waardoor het op een "tafel" lijkt.
Hunebedden zijn de restanten van stenen grafkelders waarin het boerenvolk dat het noorden van ons land circa 5400 jaar geleden bewoonde, zijn doden bijzette. Vrij algemeen wordt aangenomen dat het massagraven waren, waarin veel generaties een laatste rustplaats kregen.
Direct terugkerende jagers-verzamelaars hebben lang kennis verschaft over menselijke socialiteit bij afwezigheid van materiële opslag en landbouw. Deze groepen staan erom bekend, in tegenstelling tot de meeste grootschalige samenlevingen, hiërarchische relaties tussen mannen en vrouwen te vermijden en een leven van individuele autonomie en egalitarisme te handhaven .
De sociale verschillen waren onderling niet groot. De mannen jaagden en maakten gereedschap, terwijl de vrouwen voedsel verzamelden, de huiden schoon maakten, het vuur brandend hielden en op de kinderen pasten. Onderling handelden de groepen met elkaar in vuursteen, ivoor en schelpen.
Ze woonden in simpele hutten en trokken verder als er op een plek geen eten meer te vinden was. Ze hadden daarom weinig bezit, ze moesten immers al hun spullen steeds meedragen naar de volgende plek. Omdat er weinig bezit was, waren er ook nog weinig sociale verschillen.
Gecombineerd met onzekerheden suggereren deze bevindingen dat ergens tussen de 30 en 50 procent van de grootwildjagers vrouw was. Een onderzoek uit 2023 dat keek naar studies van hedendaagse jager-verzamelaarsgemeenschappen van de jaren 1800 tot heden, ontdekte dat vrouwen in 79 procent van de jager-verzamelaarsgemeenschappen jaagden.
Jagers-verzamelaars en mensen in andere zelfvoorzienende economieën over de hele wereld kunnen ons heel veel leren over wat we moeten eten, hoe we ons moeten verplaatsen en hoe we ziektes kunnen voorkomen .
Ze kwamen aan hun voedsel door te jagen, vissen te vangen en voedsel te verzamelen in de natuur. Omdat mensen nog niet konden schrijven is onze kennis over de prehistorie gebaseerd op ongeschreven bronnen.