Afgewezen asielzoekers mogen nog maximaal 28 dagen in een regulier azc wonen om hun vertrek uit Nederland voor te bereiden. Daarna kunnen zij nog maximaal 12 weken onderdak krijgen in de vrijheidsbeperkende locatie, maar alleen als er zicht is op vertrek.
Een afgewezen asielzoeker moet Nederland verlaten. Daarvoor heeft de asielzoeker 28 dagen de tijd. In die periode krijgt diegene nog geld en onderdak van het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA).
Als uitgeprocedeerde asielzoekers niet zelf vertrekken, dan kunnen de Koninklijke Marechaussee en de vreemdelingenpolitie hen het land uitzetten. Het is mogelijk dat grote groepen asielzoekers tegelijk worden uitgezet met speciale chartervluchten.
Nieuwe asielzoekers gaan na een korte registratie naar de 'wachtkamer' in een Groningse polder. 'Het is moeilijk voorspellen hoe het verder gaat.' Het grasveld voor aanmeldcentrum Ter Apel is leeg. Er liggen geen 400 mannen meer, dicht opeengepakt onder een groot tentzeil te slapen.
Duizenden afgewezen asielzoekers gaan ieder jaar tegen hun beslissing in beroep. In de tussentijd blijven ze in asielzoekerscentra wonen.
Een asielzoeker krijgt bij aankomst onderdak, maaltijden en zaken zoals toiletartikelen en wasmiddel. Tijdens de asielprocedure ontvangt een asielzoeker maximaal ongeveer € 60 per week voor eten, kleding en zakgeld voor andere uitgaven.
Na een negatieve beslissing in de asielprocedure eindigt de opvang door Centrale Orgaan opvang Asielzoekers (COA). Na de beslissing door de rechtbank is de asielzoekende verplicht om Nederland te verlaten.
In 2018 waren Eritrea, Syrië, Afghanistan, Irak onder de meest voorkomende landen van herkomst van asielzoekers die de oversteek waagden (Bron: UNHCR). Dit zijn landen waar veel vluchtelingen vandaan komen. Uit andere landen komen ook veel migranten die om andere redenen naar Europa reizen dan om bescherming te zoeken.
In het afgelopen jaar heeft 38 procent van de Nederlandse bevolking weleens contact gehad met vluchtelingen of voormalige vluchtelingen. De meerderheid van hen – 63 procent – heeft deze contacten als overwegend positief ervaren, 6 procent als overwegend negatief en 31 procent heeft een neutraal oordeel hierover.
De oorzaak: problemen bij de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND). Staatssecretaris Ankie Broekers-Knol van asiel en migratie beloofde meermaals dat de ruim 15.000 achterstallige asielaanvragen die de IND moet beoordelen voor het einde van 2020 zouden zijn weggewerkt.
Als u hoogdringend hulp nodig heeft, gaat u onmiddellijk naar een dokter of een ziekenhuis. Het OCMW dat bevoegd is voor het grondgebied waar het ziekenhuis zich bevindt, moet in dat geval gewaarschuwd worden en de arts die u behandelt moet een attest Dringende Medische Hulp opmaken.
Of heeft iemand al bescherming in een ander land? Dan wordt de asielaanvraag afgewezen. Dit gebeurt ook als iemand al een asielaanvraag in een ander EU-land heeft lopen. Als de asielaanvraag door kan gaan, dan krijgt de aanvrager een periode van rust en voorbereiding, COA zorgt voor huisvesting.
Kosten individuele asielzoeker
De kosten van het COA voor het opvangen van asielzoekers in een AZC zijn gemiddeld ongeveer € 27.900 per persoon per jaar.
Dat komt neer op zo'n 20% van alle asielaanvragen. Nederland wijst asielaanvragen uit veilige landen van herkomst snel af, gemiddeld na 4 weken. VluchtelingenWerk volgt hun procedure kritisch, om te voorkomen dat vluchtelingen in de snelheid onterecht worden afgewezen.
Vreemdelingen die hier illegaal zijn, moeten Nederland verlaten en terugkeren naar hun land van herkomst. Weigeren zij hieraan mee te werken, dan mag de politie die personen opsluiten tot ze vertrekken. Dat vertrek wordt gregeld door De Dienst Terugkeer & Vertrek (DT&V) van het Ministerie van Justitie en Veiligheid.
Van de asielzoekers die nu opgevangen worden, komen enkele procenten uit veilige landen. De IND meldt dat in mei 6 procent van de asielaanvragen van veiligelanders kwam. In asielzoekerscentra ligt het percentage rond de 2 procent, meldt het COA.
Een kwart van de Nederlanders vindt vluchtelingen gelukszoekers - Stichting Vluchteling.
In juli 2022 kwamen 2 640 asielzoekers naar Nederland. Dat waren er 165 meer dan de maand ervoor. Daarnaast kwamen er 1 610 nareizigers naar Nederland, 215 minder dan in juni 2022. In 2021 kwamen er in totaal 34 860 asielzoekers en nareizigers.
Het asielzoekerscentrum in Ter Apel van het Centraal Orgaan opvang asielzoekers, aan de westzijde van het dorp Ter Apel, is een van de grootste asielzoekerscentra van Nederland. Gemiddeld verblijven er rond de 2.000 asielzoekers in het centrum.
Het aantal gezinsleden dat zich herenigt met een vluchteling in Nederland is ook flink gestegen: van 3.863 in 2020 naar 10.120 in 2021. Dit betreft met name Syriërs (6.439 personen). Syrië is in 2021 ook opnieuw het herkomstland van de meeste asielzoekers, gevolgd door Afghanistan en Turkije.
Het overgrote deel van alle vluchtelingen zoekt veiligheid in de buurlanden. In Libanon bestaat een kwart van de bevolking uit Syrische vluchtelingen. Zelfs Irak vangt ruim 225.000 Syrische vluchtelingen op, terwijl het daar zo onveilig is dat miljoenen Irakezen zelf moeten vluchten.
De Marokkaans-Nederlandse gemeenschap is qua omvang, na de gemeenschap van Nederlanders zonder een migratieachtergrond en de Turks-Nederlandse gemeenschap, de grootste gemeenschap van Nederland. Volgens het CBS wonen er in 2022 in Nederland ongeveer 420.000 Marokkanen, waarvan ongeveer 60% in Nederland geboren is.
Leven in illegaliteit
Als je op straat leeft, kun je terecht bij de nachtopvang van bijvoorbeeld het Leger des Heils, maar soms is de opvang vol. Je loopt steeds het risico aangehouden te worden door de politie, gearresteerd te worden en in de gevangenis terecht te komen. Dan kun je alsnog het land worden uitgezet.
Veel statushouders verblijven de eerste maanden nog in de asielopvang, waar zij geen uitkering ontvangen, maar leefgeld. Pas wanneer statushouders worden gehuisvest in een gemeente, komen ze in aanmerking voor een bijstandsuitkering.
Medische zorg illegalen
Mensen die illegaal in Nederland verblijven, kunnen geen zorgverzekering afsluiten (onverzekerde vreemdelingen). Zij krijgen wel medisch noodzakelijke hulp. De behandelend arts bepaalt of daar sprake van is. De kosten moet de vreemdeling zelf betalen.