Magma is heet en vloeibaar gesmolten gesteente dat in de aardkorst en aan de binnenkant van vulkanen zit. Zodra het magma tijdens een vulkaanuitbarsting aan het aardoppervlak komt, noemen we het lava.
Wanneer lava nog in de aarde zit, heet het magma. Magma komt uit de aardmantel of uit het onderste deel van de aardkorst. Daar kan het op verschillende manieren ontstaan. Wat altijd nodig is om magma te vormen is heel veel warmte.
Lange tijd heeft men gedacht dat dit magma uit de aardmantel afkomstig was. Er zijn nu echter aanwijzingen dat dit materiaal uit een tot nu toe voor onmogelijk gehouden diepte komt: het grensvlak tussen aardmantel en kern, zo'n 3000 km diep. Het vulkanisme van Hawaii is een gevolg van een zogeheten mantelpluim.
Het magma heeft een temperatuur van meer dan 1000 graden Celsius. Op zwakke plekken in de aardkorst, kan dit magma naar boven komen. Hier kan een vulkaan ontstaan. Als magma uit een vulkaan komt, noemen we het lava.
Namelijk: De straal van de aarde: 6.371 km De dikte aardkorst: 6 km Straal buitenkant aardmantel: 6.371-6=6.365 km Straal tot magma: 6.365-250=6.115 km Inhoud bol = 4πr² Om de hoeveelheid magma te berekenen moet je het volume berekenen met de buitenkant min het volume berekend met de binnenkant 4 x π x 6.365² = ...
Dit zijn bijvoorbeeld sommige metalen, zoals staal en titanium en kristallen van kwarts of zirkoon.
Een vulkaan heeft eigenlijk drie 'standen': dood, slapend en actief. Een dode vulkaan zal niet meer uitbarsten. Een slapende vulkaan is soms duizenden jaren niet meer uitgebarsten, maar kan altijd weer 'wakker worden'.
Het is een soort kringloop, op de ene plaats komt er materiaal uit de aarde, op de andere plaats gaat er materiaal de aarde in. Het gaat dus nooit 'op' en er ontstaan geen holle plekken in de aarde.
Vorming van magma. De meeste vaste stoffen smelten wanneer ofwel de temperatuur toeneemt, ofwel de druk afneemt. Gesteente vormt hierop geen uitzondering. Naast temperatuur en druk heeft ook de samenstelling van het gesteente invloed op het smelten.
Vuurberg. Een vulkaan is een berg die in verbinding staat met het binnenste van de aarde. Daarbinnen is het bloedheet, zó heet dat in de mantel steen smelt. Dat vloeibare gesteente heet magma en ligt niet gewoon stil.
Op basis van de erfgoedverordening is het verboden om zonder (omgevings)vergunning de bodem dieper dan 40 cm onder de oppervlakte te verstoren, tenzij het gaat om onder andere een gebied met lage archeologische verwachtingswaarde.
Zoals de chemicus van de US Geological Survey David Dumby uitlegt In lava vallen zou een behoorlijk hete puinhoop zijn / The Verge, je zult geen pijn kunnen voelen, er zal niets zijn om het te voelen, omdat er geen zenuwen meer zijn. De hete steen zal je hand tot op het bot verbranden.
Het vulkanische gesteente is in de Noordzeeboring aangetroffen op zo'n 1660 meter diepte, maar de harde gesteentelaag en de vulkaanvorm iets ten westen daarvan liggen op zo'n 3300 meter diepte.
Maar het verder afkoelen van een dikke lavastroom kan heel lang duren. Bedenk dat lava een temperatuur heeft van ongeveer 1000°C, soms wat minder soms wat meer. Berekeningen hebben aangetoond na een uur de korst van de lavastroom al afgekoeld is tot ongeveer 400°C; dat is met een tempo van ongeveer 15°C per minuut.
De temperatuur van een magma of lava hangt af van zijn samenstelling, en kan variëren tussen iets minder dan 600 °C en 1250 °C. Basaltisch magma/lava is de meest voorkomende soort en kent ook de hoogste temperaturen: ongeveer 1000 - 1250 °C. Magma's met een andere samenstelling zijn iets minder heet.
Als twee aardplaten onder elkaar schuiven (een oceanische plaat onder een continentale plaat bijvoorbeeld), dan ontstaat er extreme warmte onder de aardkorst. Hierdoor smelt de plaat deels. Door de zwakke korst kan gesmolten gesteente (magma) opstijgen en naar het aardoppervlak stromen.
Net als water dat bevriest als het koud is. Water wordt alleen al bij 1 graad boven nul vloeibaar, steen pas bij 1200 graden! We hoeven dus niet bang te zijn dat de aarde smelt! Dat stenen van vorm veranderen komt niet doordat ze smelten, maar doordat ze slijten.
Lavastroom. De nog vloeibare lava kan zich in de vorm van een stroom verplaatsen. In het begin kunnen lavastromen snelheden van wel 75 kilometer per uur bereiken, een snelheid die afneemt naarmate de lava meer afkoelt. Snelheden van nog maar enkele meters per uur zijn dan niet ongebruikelijk.
Of een vulkaan uitbarst, en hoe, hangt af van een aantal zaken. Temperatuur is natuurlijk van groot belang: gesteente moet zeer heet zijn (minstens 900 graden of hoger) om überhaupt deels vloeibaar te kunnen worden. Maar gesteente is een slechte geleider van warmte, dus de temperatuur verandert niet zo snel.
Lava bestaat voornamelijk uit zo'n tien stoffen, de hoofd elementen . Daarnaast zijn er nog kleine beetjes andere stoffen, de sporenelementen. De hoofdelementen zijn silicium, zuurstof, aluminium, kalium, natrium, magnesium, ijzer en calcium. Dat zijn ook de hoofdelementen waaruit de aardkorst bestaat.
Op het Indonesische eiland Java is een indrukwekkend natuurverschijnsel te bewonderen. Van de vulkaan Kawah Ijen in het oosten van het eiland stroomt blauwe lava. De blauwe vloeibare massa druipt langs de stenen van de vulkaan naar beneden. De kleur ontstaat door de gesmolten sulfiet die er in de grond zit.
De Mauna Loa is nu weer de grootste geïsoleerde vulkaan op aarde.
1. Vesuvius. Via de Etna is de stap richting de Vesuvius – de beroemdste vulkaan die wij kennen – snel gezet. De Vesuvius ligt aan de westkust van het vasteland van Italië.