Bij de wettelijke verdeling in het erfrecht krijgt de langstlevende echtgenoot of geregistreerde partner de erfenis. De wettelijke verdeling geldt als er geen testament is gemaakt. Sinds 2018 gelden er nieuwe regels die bepalen dat erfenissen en schenkingen niet meer automatisch in de gemeenschap van goederen vallen.
Als er geen testament is, bepaalt de wet wie de erfgenamen zijn. Dat gebeurt in deze volgorde: echtgenoot of geregistreerd partner en de kinderen. ouders, broers en zussen.
Wettelijke erfgenamen
Partner, kinderen en hun afstammelingen. Ouders, broers, zussen en afstammelingen. Grootouders met hun (klein)kinderen, ooms, tantes, neven, nichten. Overgrootouders en hun afstammelingen.
Zonder testament bepaalt de wet wie je erfgenamen zijn. Daar zit een volgorde in. De eerste groep zijn je echtgenoot en je kinderen. Heb je die niet, dan je ouders en broers en zussen.
De weduwe of weduwnaar krijgt het vruchtgebruik van de hele nalatenschap. Concreet krijgt de langstlevende het eigen vermogen van zijn overleden partner en de helft van het gemeenschappelijk vermogen in vruchtgebruik. De kinderen erven de blote eigendom.
Geen testament: Echtgenoot krijgt bij erfenis minstens vruchtgebruik op alles. De wet voorziet in een automatisch erfrecht voor de langstlevende echtgenoot: die erft zonder dat er een testament is minstens het levenslang vruchtgebruik op de volledige erfenis.
Door de wettelijke verdeling krijgt de langstlevende echtgenoot of geregistreerde partner alle goederen van de nalatenschap. Pas als de langstlevende echtgenoot of partner overlijdt, erven de kinderen. Soms zijn dit kinderen uit een eerder huwelijk.
Het kindsdeel is het deel van de erfenis waar u als kind recht op heeft op grond van de wet of het testament. Het kan dat uw erfenis niet direct opeisbaar is, bijvoorbeeld als er sprake is van een wettelijke verdeling of ouderlijke boedelverdeling.
Je erft sowieso van elkaar als je getrouwd bent. Dat was en blijft zo. De gehuwde partner erft automatisch een zogenaamde 'reserve'. Je moet natuurlijk wel effectief (al/nog) getrouwd zijn op het moment van overlijden.
Wettelijk is vastgelegd wie jouw bezittingen en schulden erft. In de meeste gevallen zijn de erfgenamen de kinderen en de partner gezamenlijk. Bij de partner gaat het om de huwelijkspartner of een partner door een geregistreerd partnerschap. De partner en de kinderen erven ieder een gelijk deel.
Er is geen testament
Als er geen testament is, regelen de erfgenamen samen de erfenis. Zij kunnen dit ook door 1 of meer personen laten doen met een boedelvolmacht. Dit is een verklaring waarin staat wat de gekozen persoon namens de erfgenamen mag doen. Deze persoon kan een erfgenaam zijn, maar dat hoeft niet.
Eigen erfenis
Volgens de wet is het zo dat uw kinderen hun deel kunnen opeisen bij uw tweede man als hij opnieuw trouwt. Wilt u dat niet? Dan kunt u bepalen dat uw kinderen uw erfenis niet bij uw tweede man kunnen opeisen wanneer hij hertrouwt. Uw kinderen moeten dan wachten tot uw tweede man ook is overleden.
Huwelijkse voorwaarden hebben niet het effect van een testament. In je huwelijkse voorwaarden bepaal je niet wie je erfgenamen zijn. Alleen de vermogensrechtelijke verhouding tussen de beide echtgenoten tijdens het huwelijk (vragen als wat is van wie, wie is voor welke schulden aansprakelijk) is geregeld.
Als overgeblevene van de En/of Betaalrekening blijft u, na overlijden van de mederekeninghouder, toegang houden tot de rekening. Bij hoge uitzondering kan een En/of Betaalrekening bij het overlijden van een van de rekeninghouders worden geblokkeerd.
Schoonfamilie en aangetrouwde kinderen erven dus via de wet niets van jou. Een erfgenaam moet wel in leven zijn. Een kind dat nog niet geboren is of een familielid wat overleden is, kan geen erfgenaam zijn.
Langstlevende ouder maakt de erfenis op
De langstlevende heeft gedurende diens leven het volledige beheer over de erfenis die door de overleden partner is achtergelaten. Dat betekent ook dat de langstlevende het geld helemaal mag opmaken, inclusief de kindsdelen van de kinderen.
U kunt uw kind echter nooit voor 100% onterven. Dit komt omdat een kind altijd aanspraak kan maken op de legitieme portie. Dat is de helft van het deel waar uw kind normaal gesproken ontvangt. Een testament heeft geen invloed op de legitieme portie.
Als je getrouwd bent
Maar indien er geen kinderen zijn, erft de langstlevende huwelijkspartner het hele gemeenschappelijk vermogen in volle eigendom en enkel de eigen goederen van de overledene in vruchtgebruik. De omvang van de nalatenschap hangt van het gekozen huwelijksstelsel.
Wettelijk gezien is het niet mogelijk om kinderen volledig te onterven. Kinderen hebben namelijk altijd recht op een geldelijk bedrag dat wij de legitieme portie van de erfenis noemen. Concreet betekent dat het volgende: stel een moeder heeft drie kinderen onder wie de erfenis zou worden verdeeld.
Nee, niet na het eerste overlijden. Pas na overlijden van de achtergebleven ouder mogen de kinderen hun kindsdeel opeisen. Dan komt ook de nalatenschap vrij.
Soms ontstaat er ruzie over de hoogte van het kindsdeel of kan vader of moeder het met één of meer kinderen niet eens worden over de hoogte van het kindsdeel. In dat geval is het mogelijk de rechter te vragen het kindsdeel vast te stellen.
Langstlevende is half eigenaar en heeft vruchtgebruik
De langstlevende is in deze situatie niet volledig eigenaar van de woning en mag dus ook niet alleen besluiten tot verkoop over te gaan. Hiervoor is toestemming van de erfgenamen noodzakelijk.
Ben je getrouwd of geregistreerd als partner en heb je geen testament gemaakt, dan regelt de wet dat je van elkaar erft. Als er gezamenlijke kinderen zijn dan bepaalt de wet bovendien dat de langstlevende echtgenoot eigenaar wordt van alle goederen die tot de nalatenschap behoren en al deze goederen mag opmaken.
Indien je een auto erft, ben jij de nieuwe eigenaar. Je kunt er dus mee doen wat je wilt… Althans, binnen de wettelijke kaders. Zo kun je de auto op jouw naam laten overschrijven óf op naam van iemand anders.